تضمینی برای استحکام خانواده
همانگونه که رعایت اقتدار و استقلال مرد نیاز ذاتی اوست و باید توسط اعضای خانواده خصوصاً همسر تأمین گردد، تا خانواده با آرامش کافی مسیر رشد و کمال را طی نماید، تأمین محبت زن توسط مرد خانواده نیز جزء نیازهای ذاتی زن می باشد. که اگر تأمین نشود ناهنجاری های فراوانی به دنبال خواهد داشت.
زن
این یک اصل کلی است که برآوردن نیازهای درونی و ذاتی هر فرد مانند نیاز به آب، غذا، محبت و.. موجب آرامش فرد می گردد. در غیر این صورت فرد برای تأمین این نیازها دست به اقدام، حتی اقدامات ناخوشایند می زند و اگر هم نتواند، از نظر روحی و جسمی دچار آسیب های شدیدی خواهد شد.
نیاز به محبت، از نیازهای درونی هر زن می باشد. که در صورت برآورده نشدن، زن دچار آسیب‌های روحی وجسمی شدید شده و نتایج منفی آن به خانواده بر می گردد. از جمله این آسیب‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف) نمود این کمبود محبت در همسر و فرزندان ظاهر شده و زن خانه نمی تواند محبت لازم برای همسرداری و تربیت فرزندان را اعمال نماید.
ب) زن دچار آسیب های جدی جسمی شده و تعادل جسمی او به ریخته و در تآمین نیازهای همسر دچار مشکل می گردد.
ج) از نطر روحی زن دچار افسردگی و شکست روحی می گردد و به آسانی بیماری های روحی و روانی اورا احاطه می نماید.
د) متأسفانه در موارد زیادی دیده شده که وقتی مرد محبت لازم برای همسر خویش را خرج نمی نماید، با ابراز محبت دیگران به او (همسر)،مثلاً تشکر زبانی و عملی در مقابل کوچک‌ترین کارش یا صدازدن او با گفتار و کلام زیبا به راحتی گره محبت بین او و همسرش باز شده و با دیگران پیوند می خورد، که نتایج و عواقب خطرناک آن بر همگان روشن است.
به همین دلیل در قرآن کریم و سیره اهل‌بیت (علیه السلام) بر این امر فراوان تأکید شده است که به مواردی از آن‌ها اشاره می نماییم.
در سوره نساء آیه 19 خطاب به مردان می فرماید: «وعاشروهن بالمعروف»: با زنان رفتاری نیکو و شایسته داشته باشید.
بی‌شک کلام و رفتار محبت‌آمیز یکی از بارزترین مصادیق رفتار معروف است. شاید بتوان این کلام پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) را از بهترین مصادیق برای این آیه دانست آنجا که می فرمایند «حق المراء علی زوجها...ولا یقبح لها وجها»1 حق زن بر شوهر این است که هیچگاه با او ترشرویی نکند و باتوجه به کلام پیامبر این کمال محبتی است که باید مرد نسبت به زن داشته باشد.
یک خانواده قرآنی و مورد تأیید اهلبیت (علیه السلام) کانون محبت و صفا می باشد ؛ کانونی که در آن اعضا بیشترین پرداخت و دریافت محبت را دارا هستند
هم چنین امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «من اخلاق الانبیا حب النسا» محبت ورزیدن به همسران از اخلاق و اوصاف پیامبران است. باز فرمودند: «هرکس محبتش به همسر خود بیشتر باشد ایمانش به خداوند بیشتر است». وهمچنین «کسی برما اهلبیت (علیه السلام) مهربانتراست که برهمسر خویش مهربانتر باشد.»
این جملات نورانی ک محبت زن را از اوصاف انسان های الهی و از نشانه های کمال ایمان می داند دلیل مهم بودن این امر می باشد.
مرد خانواده می تواند این محبت را به دو صورت نسبت به همسر خویش ابراز نماید 1- زبانی 2- عملی
1- محبت زبانی:
گاه شنیده می شود که مردان می گویند ما در دلمان همسرمان را دوست داریم و نیازی به گفتن به زبان آوردن نیست که لازم است در جوای آنها این کلام نورانی ازامام صادق (علیه السلام) را بیان نمود که فرمودند: «إذا آحببت رجلا فأخبره بذلک فإنه أثبت للمودة بینکما»2و3: هرگاه کسی را در دل دوست داشتی اورا خبر کن که این دوستی و محبت شما را استوار تر خواهد نمود.
و یا پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) فرمودند: «قول الرجل للمراء إنی آحبک لا یذهب من قلبها أبدا»4 مردی که به زنش بگوید من تو را دوست دارم اثر این سخن از دل زن بیرون نرود.
این تأکید برای آن است که اظهار محبت زبانی مرد نسبت به زن آنقدر مۆثر است که زن حاضر است آن را به هر قیمتی از شوهرش کسب نماید و سخت ترین لحظه زندگی او موقعی است که مردش به او بگوید اورا دوست ندارد. و رئشن است که این محبت زبانی موجب پایداری و استحکام دوستی و محبت بین زن و مرد شده و در نتیجه آرامش خانواده را به دنبال خواهد داشت.
زن و شوهر
از نمونه های محبت زبانی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف) صدا زدن به صورت نیکو و مۆدبانه همراه با پسوندهای زیبا مثل خانم، عزیز و... .
ب) تشکر زبانی از زحمات همسر در خانه
ج) سلام کردن و خداحافظی که در تعالیم دینی به آن اشاره شده است.
د) بیان جملات کوتاه با چاشنی محبت درلحظه های گوناگون زندگی مانند خداقوت درهنگام کار، سۆال کردن از وضعیت روحی و جسمی مخصوصا در موقع بیماری با جملات کوتاه (احوالپرسی)، دعای خیر برای خودش و بستگان نزدیک همسر، دلجویی از همسر در سختی ها و مشکلات، مشورت کردن با همسر، جویای احوال او شدن در غیاب او و... .
2- محبت عملی
از مصادیق مهم ابراز محبت است که به نمونه هایی اشاره می نماییم:
الف) لبخند رضایت همراه با تشکر عملی مانند: بوسیدن سر و دست همسر، از زحمات خالصانه او که موظف به انجام آنها نیست، مانند غذا پختن، نگهداری فرزند و... نمونه ای مهم از محبت عملی می باشد.
ب) کمک به همسر در خانه از مصادیق مهم محبت عملی می باشد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) چه زیبا فرمودند: «خدمة زوجتک صدقه»5 زمانی که به زن خویش کمک می کنی صدقه است. و همچنین ایشان خدمت در خانه را کفاره گناهان دانسته و ثواب شهید را برای مرد بیان می کند.6
خداوند متعال در آیه 21 سوره روم نهاد خانواده را برمبنای این دوستی دوطرفه بنا نهاده است: «و جعل بینکم مودة و رحمة»
ج) هدیه دادن به مناسبت های گونا گون خانوادگی، مانند سالروز تولد همسر و سالروز ازدواج ودینی مانند اعیاد مذهبی، که خود از عوامل بسیار مهم در جلب محبت می باشد. دو کلام نورانی از حضرت أمیر (علیه السلام) نمایانگر این اهمیت می باشد:
«الانسان عبید الاحسان» انسان ها بنده احسان می باشند.
«الهدیة تجلب المحبة» 7 هدیه موجب جلب محبت می گردد.
د) توجه به همسر در هنگام صحبت کردن او و شریک شدن و هم چنین احترام به نظر و رأی او و تلاش برای درک و غمخواری او.
چه بسیار می شود ما در مورد دیگران این نکته را رعایت می کنیم یعنی هنگام صحبت کردن به او توجه می کنیم، گوش می دهیم با او هم کلام می شویم اما در مورد همسر و فرزندان خود این حقشان را رعایت نمی کنیم. چه زیبا حضرت أمیر فرمودند: «لا تضیعن حق أخیک إتکالا فیما بینک و بینه»8 حق برادرت را به اتکا آنچه بین تو و اوست ضایع مکن.
ر) احترام به بستگان همسر
ز) نوازش کردن، دست دادن، بوسیدن سر و صورت و... .
س) خوش برخوردی هنگام دیدار و خوشرویی هنگام حضور همسر که از عوامل مهم جلب محبت می باشد.
البته این نکته هم قابل توجه است که انسان ها هم نیاز دارند که به دیگران محبت کنند تا روحیه کرامت و بزرگواری را در خود پرورش داده و ریشه های بخل و تکبر را در وجود خود ریشه کن کنند و هم وجودشان کامل گردد. خداوند متعال در آیه 21 سوره روم نهاد خانواده را برمبنای این دوستی دوطرفه بنا نهاده است: «و جعل بینکم مودة و رحمة».
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «من اخلاق الانبیا حب النسا» محبت ورزیدن به همسران از اخلاق و اوصاف پیامبران است. باز فرمودند: «هرکس محبتش به همسر خود بیشتر باشد ایمانش به خداوند بیشتر است». وهمچنین «کسی برما اهلبیت (علیه السلام) مهربانتراست که برهمسر خویش مهربانتر باشد»
فراموش نکنیم که خداوند میدان بزرگ تبادل عواطف، احساسات و محبتها، در میان اعضا خانواده مخصوصا زن و مرد می باشد. اما در این میان نیاز زن به محبت بیشتر از اعضای دیگر خانواده به چشم می آید. یک خانواده قرآنی و مورد تأیید اهلبیت (علیه السلام) کانون محبت و صفا می باشد؛ کانونی که در آن اعضا بیشترین پرداخت و دریافت محبت را دارا هستند.
در این میان نیاز زن به محبت و تأمین آن به مراتب حساس تر و پر اهمیت تر از دیگر اعضا می باشد بگونه ای که متخصصان امر تربیت آن را به عنوان یک اصل مهم و ضروری برای پایداری خانواده مطرح می نمایند. که باید توسط همسر تأمین گردد.
با کمال تأسف باید به این نکته اشاره کرد که به دلیل رعایت نکردن این اصل قرآنی یعنی محبت در بین اعضا خانواده مخصوصا محبت مرد به همسر خویش در بسیاری از خانه ها روابط بین زن و مرد به روابطی سرد و بی روح تبدیل شده است که هر چند از نظر ظاهری در کنار یکدیگر هستند اما از لحاظ عاطفی فرسنگ ها دور می باشند .
بیاییم با رعایت این اصل زیبای قرآنی که منطبق با فطرت و سرشت ما انسان ها است به کانون خانواده گرمی و نشاط بخشیده و با محبت و صمیمیت برای استحکام هر چه بیشتر این کانون الهی قدم برداریم تا آنگاه شیرینی این تلاش را به تماشا نشسته و ازآن لذت ببریم و یادمان باشد ایجاد خانواده ای با آرامش، نشاط مند و سراسر محبت و صمیمیت فقط با همت اعضای خانواده میسر خواهد بود، پس قلوبمان را به کسی می سپاریم که قلب همه هستی به اراده او می تپد و با اطمینان برای ایجاد خانواده ای با نشاط و موفق در انجام فرامینش می کوشیم.

پی نوشت ها:
1: بحار الانوار، مجلسی، ج 103، ص 254
2: وسائل الشیعه، حر عاملی / ج 1 /ص 9-11
3: کافی، کلینی، ج 6، ص 506
4: وسائل الشیعه، حر عاملی، ج 14، ص 10
5: نهج الفصاحه، ص 175، صالحی
6: بحار الانوار مجلسی، ج 43، ص 50
7: نهج البلاغه
8: نهج البلاغه، نامه 31