اصلاح تباهی‌ها نزد خداست (۹)
و لِما فَسَدَ صَلاح.[۱]
در تبیین این جمله از دعای نورانی مکارم الاخلاق، روایات ناظر به تبدیل سیئات به حسنات را به چهار دسته تقسیم کردیم و گفتیم اولاً با هم تنافی ندارد، ثانیاً می‌توان میان آنها اینگونه جمع نمود که این تبدیل، هم در اين جهان رخ مى‌دهد و هم در آخرت، هم در نامه اعمال مؤمنان آشكار مى‌شود و هم از ياد حافظان و كاتبان اعمال پاک می‌شود.
در اینجا برای تکمیل این بحث به این نکته اشاره می‌کنیم که آثار گناه گاه معنوی است و گاه مادی و گاه فردی است و گاه اجتماعی. در قرآن كريم و روايات اهل بيت(علیهم‌السلام) ده‌ها گونه اثر براى گناه ذكر شده است که برخی از آثار معنوی گناه عبارت است از: زنگار دل، آتش دوزخ، احباط و از میان رفتن اعمال، عدم استجابت دعا، سنگدلی، از دست دادن توفیق کارهای نیک از جمله نماز شب.
برخی از آثار مادی گناه نیز چنین است: کم شدن روزی، نا امنی، آسیب‌های جسمانی، چیرگی اشرار، بد خلقی و...
كسى كه توبه حقيقى کند، كارهاى پسينش از حسنات خواهد بود. بنا بر اين، جايگزينى در اين جهان رخ مى‌دهد؛ و البته كرامت الهى بسى بيش از اين است، از این رو به توبه‌کار توفیق می‌دهد تا ملكات نيك را جایگزین ملكات بد کند. در آخرت نیز همه بدی‌ها در نامه اعمالش را به خوبی تبدیل می‌کند.
یکی از دوستان سؤالی پرسید که پاسخ آن می‌تواند برای همه مفید باشد. پرسید عملی که جامع باشد و همه مسائل را در بر بگیرد، چیست؟ جواب، «یاد خدا» است که در پایان این دعا ـ اگر عمری بود و توفیقی بود ـ آن را بیشتر توضیح می‌دهیم. اگر انسان در هر حال حقیقتا یاد خدا باشد، هیچ گاه گناه نمی‌کند و برکات نیز بر او نازل می‌شود و به گفته آیت الله بهجت ـ رضوان الله تعالی علیه ـ «اواخر ذکر، عجایب و غرایب است»، یعنی کسی که بتواند ذکر الهی را تداوم دهد به عجایب و غرایب دست خواهد یافت.
[۱] الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین (علیه‌السلام)، الدعاء ۲۰.
