اصلاح تباهی‌ها نزد خداست (۸)
و لِما فَسَدَ صَلاح.[۱]
در تبیین این جمله از دعای نورانی مکارم الاخلاق، صحبت در این بود که چگونه خداوند متعال امور فاسد و تباه شده توبه‌کاران را سامان داده و به صلاح تبدیل می‌کند، چه اینکه می‌فرماید: ﴿إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ﴾.[۲]
روایات ناظر به این آیه را به چهار دسته تقسیم کردیم و گفتیم منافاتی میان آنها نیست و می‌توان همه آنها را جمع نمود.
اینک در جمع بندی نهایی می‌گوییم: گناهان آثار سوئی برای دنیا و آخرت انسان دارد. بعضی از گناهان اثرشان دنیوی است و بعضی دنیوی و اخروی است. خداوند متعال همه آن آثار را به واسطه توبه بنده، از بین می‌برد و افزون بر آن، ملکات نیک جای ملکات بد را می‌گیرد. زمان حسابرسی نیز فرمان محو گناهان از نامه عمل وى و جايگزينى آنها با حسنات صادر مى‌گردد که لازمه آن، پاک شدن از ياد حافظان است.[۳]
[۱] الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین (علیه‌السلام)، الدعاء ۲۰.
[۲] سوره فرقان: آیه۷۰.
[۳] برای مطالعه بیشتر ر. ک: دانشنامه قرآن و حدیث، محمد محمدی ری‌شهری: ج۱۸ ص۴۲ به بعد.
