ارتباط بخش اول و دوم بند بیستم

فَامنُن عَلَيَّ قَبلَ البَلاءِ بِالعافِيَةِ، و قَبلَ الطَّلَبِ بِالجِدَةِ، و قَبلَ الضَّلالِ بِالرَّشادِ‌.[۱]

در ابتدای بند بیستم از دعای نورانی مکارم الاخلاق پس از ذکر ارتباط بنده با خداوند سبحان هنگام حزن و محرومیت و سختی،[۲] با سه جمله «عِندَكَ مِمّا فاتَ خَلَفٌ، و لِما فَسَدَ صَلاحٌ، و فيما أنكَرتَ تَغييرٌ» در واقع، این حقیقت بیان شده است که او همه کاره است و همه چیز به دست اوست، چه اینکه در قرآن کریم می‌فرماید:

﴿إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ ما يَشاءُ﴾[۳]

بى‌گمان پروردگارت هر كارى بخواهد مى‌كند.

﴿إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِما يُريدُ﴾[۴]

بى‌گمان خداوند آنچه بخواهد انجام مى‌دهد.

سپس امام زین العابدین(علیه‌السلام) بر پایه این حقیقت، از خدای متعال می‌خواهد که منّت گذاشته و این سه خواسته را به او عنایت کند:

پیش از رسیدن بلا، تندرستی و عافیت.[۵]
پیش از درخواست نیاز، توانگری و غِنا.
پیش از گمراهی، هدایت و راهنمایی.
پیش از تبیین هر یک از این دعاها، باید پاسخ این پرسش کلی روشن شود که آیا چنین درخواست‌هایی به معنای درخواست کاری، قبل از فراهم آمدن اسباب و زمینه آن نیست؟ درست است که همه کارها به دست خداست و اگر او بخواهد همه مردم ایمان می‌آورند: ﴿وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ لَآمَنَ مَنْ فِي الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَميعاً﴾؛[۶] ولی در روایتی از امام صادق(علیه‌السلام) تأکید شده است:

أبَى‌ اللَّهُ‌ أَن‌ يُجرِىَ‌ الأشياءَ إلّا بِأسبابٍ فَجَعَلَ لِكُلِّ شَى‌ءٍ سَبَباً.[۷]

خداوند، امور را جز از طريق اسباب، به پيش نمى‌برد. پس براى هر چيزى سبب قرار داده است.

بنا بر این، معنای درخواست سلامتی پیش از رسیدن بلا و بیماری چیست؟

در باره این پرسش فکر کنید. در جلسه آینده به کسی که پاسخ آن را بگوید، کتابی را هدیه می‌دهیم.

[۱] الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین (علیه‌السلام)، الدعاء ۲۰.
[۲] «اللَّهُمَّ أنتَ عُدَّتي إن حَزِنتُ، و أَنتَ مُنتَجَعي إن حُرِمتُ، و بِكَ استِغاثَتي إن كَرِثت‌».
[۳] سوره حج، آیه۱۸.
[۴] سوره هود، آیه۱۰۷.
[۵] عافیت دو گونه است: دنیوی و اخروی. این دعا، هر دو را شامل می‌شود. مرحوم آیت الله بهجت دو دعا را از مهم‌ترین دعاها می‌دانست؛ دعا برای عافیت و دعا برای حسن عاقبت. (استاد).
[۶] سوره یونس، آیه۹۹.. «اگر پروردگارت مى‌خواست، تمام آن كسان كه روى زمين‌اند، همگى ايمان مى‌آوردند»
[۷] الکافی، الشیخ الکلینی (۳۲۹ ق): ج۱، ص۱۸۳، ح۷، ط ـ الإسلامیة.