مؤلف:
شيخ عبدعلى بن جمعه عروسى هويزى (م 1112 ق).
زندگينامه و اظهار نظرها:
وى از علما و محدثان اماميه در قرن يازدهم و اوايل قرن دوازدهم است كه در شهر هويزه خوزستان به دنيا آمد. او بعدها ساكن شيراز شد و از استادان عصر خود، به ويژه سيد نعمت الله جزائرى شوشترى، بسيار بهره برد و به سبك و سياق اخباريون آن زمان، تأليفاتى را به نگارش در آورد. مرحوم حرعاملى درباره وى نوشته اند: «وى عالمى است فاضل، فقيه، محدث، معتمد، پارسا، اديب، شاعر و جامع علوم و فنون».[1]
تأليفات:
شرح لامية العجم، نورالثقلين.
معرفى اجمالى كتاب:
نورالثقلين تفسيرى است روايى، به سبك و سياق تفسير برهان سيد هاشم بحرانى و به ترتيب مصحف شريف. كتاب او تنها در برگيرنده آياتى است كه از اهل بيت عصمت - عليهم السلام - رواياتي در تفسير آنها وارد روايت شده است. هدف هويزى از اين تفسير گردآورى اخبار مربوط به آيات است، نه تأييد آنچه نقل كرده و اعتماد بر آنها; زيرا مؤلف بر اين نكته تصريح مى كند كه هدف از گردآورى، فراهم آوردن فرصت تحقيق بيشتر در روايات تفسيرى است.[2] به دليل هوشيارى هويزى به مشكلات اخبار تفسيرى، مى توان كار وى را در مقايسه با ديگر گردآورندگان احاديث تفسيرى، دقيق تر و با حسن سليقه بيشتر يافت.
مجموعه روايات اين تفسير، يا جنبه تبيين و توضيح معناى آيه را دارد و يا در باب فضيلت اهل بيت - عليهم السلام - و منطبق كردن مضامين آنها بر اهل بيت - عليهم السلام - است و يا شأن نزول آيه را بر اهل بيت - عليهم السلام - گرفته است; گرچه قسمت نخست از روايات كه شامل تبيين و توضيح الفاظ، اعراب و قرائت است، اندك مي باشد.
وضعيت نشر:
اين كتاب، با تصحيح و تعليق سيدهاشم رسولى محلاتى، در 5 جلد به زبان عربي، به همت چاپخانه علميه، در سال 1383 ق منتشر شده است.
[1]. امل الامل، ج 2، ص 154.
[2]. نورالثقلين، ج 1، ص 2.
محمدرضا ضميري- کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، ص 509- 510