نوجوانان و اعتیاد اینترنتی
مقدمه

زیر چشم هایش گود افتاده است . صورتش تکیده و خسته است . وقتی همه خوابند او بیدار است و وقتی همه بیدارند او چرت می زند . سر کارش تمرکز ندارد ، بی حوصله است ؛ حوصله آدم های دور و برش را ندارد .دلش می خواهد ساعت ها تند تر بگذرند و او هر چه زودتر به خلوت اتاقش برسد ؛ به دکمه هایی که او را به خود می خوانند ، به دریچه ای که چهره دیگری از دنیا را به او نشان می دهد . او بی قرار این دنیای مجازی است .او همه علامت های یک معتاد را دارد . او یک معتاد اینترنتی است .بی تردید ، اینترنت در زندگی افراد جامعه ، تغییر اساسی به و جود آورده است . این تغییر را می توان با اختراع تلفن در اوایل قرن بیستم و اختراع تلویزیون در دهه پنجاه مقایسه کرد . اینترنت ، بشارت دهنده کم کردن فاصله ها و گسترده کردن روابط میان آدمیان شده است .اما امر متناقض این است که خود این تکنولوژی گاه موجب تقلیل و افت سایر روابط اجتماعی شده و تنهایی فرد را بیشتر کرده است .اینترنت می تواند گریزگاهی برای کسانی که از مشکلات روانی رنج می برند و دچار تشویش ، افسردگی و بی اعتمادی به نفس هستند نیز باشد . ارتباط مجازی از طریق اینترنت ، محملی را برای گریز از واقعیت و وسیله ای برای ارضای نیازهای هیجانی و روانی به وجود آورد .کسی که در روابط واقعی بین فردی توفیق چندانی نداشته ، اکنون از این طریق قادر می شود بی آن که چهره خود را برملا کند و نام خود را بگوید ، روابط گسترده ای را برقرار نماید و احساسات خویش را بروز دهد .پیامدش این است که منجر به ایجاد توهم صمیمیت می شود و وقتی واقعیت خارج ، محدودیت های خود را نشان می دهد ، واکنش های نا امیدانه ای را در فرد ایجاد می کند .

آثار اجتماعی و روانی

اعتیاد به اینترنت نیز مانند اعتیاد به مواد مخدر ، الکل ، سیگار یا کافئین ، با علایمی هم چون افزایش نوسانات اخلاقی ، سخن نگفتن با دیگران ، قطع روابط اجتماعی ، کم خوابی ، نگرانی و استرس در کنار ضعف بینایی همراه است .کودکان و نوجوانانی که به اینترنت دلبستگی فراوان پیدا می کنند و در حقیقت به آن معتاد می شوند ، و برای ارضای خود ساعت های متوالی ، بدون وقفه روی خط باقی می مانند و زمانی که امکان دسترسی به اینترنت را نداشته باشند ، دچار تشویش ، لرزش دست و عصبانیت می شوند ، استراحت و آرامش را فرا موش می کنند و به اینترنت و وسوسه های آن فکر کرده و خیال پردازی می کنند .

غریبه در خانواده

در درجه نخست ، وقتی یک نفر در محیط خانواده معتاد به استفاده از اینترنت باشد ، فرصت برقراری تعامل با سایر اعضای خانواده را از دستم می دهد . همین امر موجب تشکیل یک چرخه معیوب می شود که فرد هر روز بیش تر از گذشته از نظر عاطفی و روانی از سایر افراد خانواده فاصله بگیرد و به تنهایی خود و استفاده از اینترنت پناه برد .این کم شدن روابط به نوبه خود موجب می شود فرد ، مهم ترین منبع حمایت اجتماعی خود را تضعیف کرده یا احیاناً از دست بدهد .از سوی دیگر با گسستن و تضعیف رابطه بین زن و شوهر یا والدین و فرزندان ، آن ها به جای ارتباط با هم ، شنیدن حرف های هم دیگر و گوش سپردن به درد دل عضو دیگر خانواده ، محو فضای مجازی اینترنت شده و سعی می کنند تا خلا عاطفی به وجود آمده را با حضور شخص دیگری پر کنند .

افت تحصیلی

بر اساس نظر سنجی های انجام شده در مدارس آمریکا ، 86 درصد از معلمان بر این باورند که استفاده از اینترنت باعث شده تا دانش آموزان در انجام تکالیف درسی خود کوتاهی کنند .نظر سنجی دیگری نیز نشان می دهد 58 درصد از دانش آموزانی که در استفاده از اینترنت زیاده روی می کنند ، افت تحصیلی داشته اند .استفاده بیمارگونه از اینترنت ، نوجوانان را از فعالیت های مفید و سازنده ای همچون انجام فعالیت های درسی ، ورزش کردن و ارتباط با دوستان و هم سالان باز داشته ودر فرآیند اجتماعی شدن آن ها مداخله می کند .

کار یا سرگرمی

برخی از افراد به جای آن که در ساعات کاری به وظایف خود بپردازند ، وقت شان را با سایت های اینترنتی و سرگرمی های آن می گذرانند .در مشاغلی که احتیاج به تمرکز و دقت فوق العاده دارند ، خطای فردی می تواند اثر های جبران ناپذیری داشته باشد . این که تمام ذهن و فکر فرد ، معطوف به اینترنت و استفاده از آن باشد ، می تواند درصد احتمال خطا را بالا ببرد .از سوی دیگر ، فرد معتاد به اینترنت چون تمام انرژی ذهنی اش را روی استفاده از اینترنت سرمایه گذاری می کند ، دیگر توانایی تفکر خلاقانه ، ارایه راه حل های ابتکاری را نخواهند داشت .گرچه ممکن است بهانه این افراد برای استفاده از اینترنت ، دست یابی به اطلاعات مورد نیاز باشد ، اما در عمل این گونه افراد جز پرسه زدن بی هدف درسایت های گوناگون ، کار دیگری انجام نمی دهند .

علایمی برای هشدار

شخص معتاد ، اینترنت را به شرکت در فعالیت هایی که پیش از این ، مورد توجه اش بوده ، با ارتباط با اعضای خانواده و دوستان ترجیح می دهد و بیش تر مایل است با افراد جدیدی که توسط اینترنت پیدا کرده ارتباط برقرار کند .روزی چندبار و به طور مرتب ، پست الکترونیکی خود را چک می کند و هنگام اتصال ، متوجه گذشت زمان نیست .از خواب و استراحت صرف نظر می کند و بدون اینترنت ، حالت آشفتگی ، عصبانیت ، بد اخلاقی و در نهایت افسردگی پیدا می کند و زمانی که این امکان فراهم شود ، تمام حالت های فوق در او از بین می رود .

وداع با اخلاق !

دسترسی از طریق اینترنت به عکس های مستهجن ، از جمله مواردی است که جنبه اعتیادآور پیدا می کند و ذهن بسیار ی از والدین را به خود مشغول کرده است .حتی اگرکودکان در استفاده از اینترنت زیاده روی نکنند ، یک جست و جوی ساده برای دست یابی به مطالب مفید ، ناخود آگاه می تواند پایگاه های غیر اخلاقی را ظاهر نماید . انبوه نامه های الکترونیکی ، همچون سیل به صندوق پست الکترونیکی کودکان سرازیر میشود که همه گونه اطلاعات و مطالب در این زمینه را ارایه می دهند . البته راه هایی هم چون استفاده از نرم افزارهای کنترلی وجود دارد . اغلب برنامه های پست الکترونیکی نیز قابلیت فیلتر و مسدود کردن نامه های گوناگون را دارند.

جاده پیش گیری و درمان

در صورت بروز هرکدام از علایم اعتیاد ، منع کامل دسترسی به اینترنت نیاز نیست و توصیه نیز نمی شود . بلکه ایجاد ساختار ی که در نهایت به کاهش این دسترسی تا مرز اعتدال منجر شود لازم است .برای مثال ، استفاده یک نوجوان از شش ساعت در روز ، به یک ساعت کاهش یابد .استفاده از وسایلی مثل ساعت زنگ دار برای نشان دادن مدت زمان اتصال در اتاق فرزندتان می تواند مفید باشد .بهتر است در ازای کاهش اتصال به شبکه ، برای او پاداشی در نظر بگیرید یا در صورت تخلف ، مجازاتش کنید . اگر رایانه فرزندان در محل مجزا قرار دارد ، انتقال آن به مکانی مثل آشپزخانه ، اتاق ناهارخوری یا هر مکانی در منزل که به راحتی بتوان رایانه را مشاهده کرد می تواند به شما کمک کند .تهیه فهرستی از فعالیت های جایگزین ، مفید است . به تناوب استفاده از اینترنت را با دیگرسرگرمی های جذاب جایگزین کنید .استفاده افراطی از اینترنت ، می تواند پوششی برای مشکلات گوناگونی باشد که فرزندتان با آن روبه روست و در این حالت ، نیاز به درمان های خارج از خانه به کمک متخصص احساس می شود . در این حالت می توانید از مشاوران مدرسه یا مراکزدرمانی کمک بگیرید .

البته مراکز درمان اعتیاد به مواد مخدر و الکل نیزمی تواند کمک فکری بکند . روشن است که تجربه های آن ها درخور اعتیاد اینترنتی نیست ؛ ولی می توانند اطلاعات ارزشمندی در اختیار شما قرار دهند . البته مراکز درمان این گونه از اعتیاد را می توانید روی اینترنت بیابید ؛ به شرط آن که خود دچار اعتیاد نشوید !