کارشناسان عقيده دارند براي يک انتخاب آگاهانه بايد به شناخت کامل و کافي دست پيدا کرد و اولين گام دستيابي به اين شناخت، يک ارتباط دوسويه، سالم و مبتني بر هدايت خانواده هاست.
مرز بين اين رابطه ها کجاست؟
يک رابطه ناسالم چه آسيب هايي به همراه دارد؟ راه اجتناب از اين آسيب ها چيست؟
چه طور مي توان يک رابطه معقولانه برقرار کرد و در سايه آن به شناخت کافي رسيد؟
در ادامه مطلب رضا زيبايي، روان شناس و دکتر مرضيه بهرامي، مشاور خانواده و ازدواج و استاد دانشگاه به اين پرسش ها پاسخ مي دهند.
فرصت يا تهديد يک رابطه مبهم
رضا زيبايي که روان شناس و مشاور ازدواج است و تجربه هاي زيادي در برخورد با چنين روابطي دارد، مي گويد: آنچه به تازگي باب شده اين است که جوانان ترجيح مي دهند قبل از ازدواج، خودشان با هم آشنا شوند که اين موضوع هم مي تواند يک تهديد باشد و هم يک فرصت.
وي مي گويد: دخترو پسر درگير چنين روابطي معمولاً نمي توانند تعريف درستي از رابطه خودشان ارائه بدهند زيرا اين رابطه نه رابطه زن و شوهري است و نه يک رابطه دوستي معمولي. به دليل تعريف ناپذيري و ابهامي که در اين رابطه وجود دارد، تعهدات و توقعات و رفتارها دراين رابطه پيش بيني پذير نيست و به دنبال آن توقعات بي جا، محدود کردن ها و دعوا بين دخترو پسر پيش مي آيد. اين ها نقش زن و شوهر را بازي مي کنند ولي در حقيقت زن و شوهر نيستند و تعهدي هم نسبت به هم ندارند لذا اين رابطه خيلي شکننده است و به هر دو طرف آسيب شديدي مي رساند.
فراق، وصال، دعوا و...
اين کارشناس ادامه مي دهد: فرد روي طرف مقابل هيچ کنترلي ندارد ولي از لحاظ ذهني مي خواهد او را کنترل کند و چون نمي تواند به خودش فشار مي آورد، عصبي مي شود و قهر مي کند، اين افراد به تناوب چند ماه رابطه ندارند ودوباره آشتي مي کنند. به جاي اين که به هم آرامش بدهند، مدام با هم دعوا دارند.چون رابطه در اصل تعريفي ندارد در حالي که در يک رابطه رسمي و تعريف شده، تعهدات و روابط شفاف است.
وي با بيان اين که در سنين قبل از ۱۸ و ۲۰ سالگي اين نوع آشنايي ها بيشتر هيجان مدار است و آسيب هاي زيادي به دنبال دارد، ادامه مي دهد: هرچند در اين سنين هر دو طرف، به طور خيلي جدي تصميم به ازدواج مي گيرند ولي اين روابط بيشتر بر پايه احساسات است نه منطق.
اين روان شناس ادامه مي دهد: اين نوع رابطه ها، وابستگي پيش از موعد براي هر دو طرف ايجاد مي کند و اين وابستگي تمام فرصت هاي پيش رو را از بين مي برد و باعث مي شود افراد در کار، تحصيل، روابط خانوادگي و ازدواج با مشکلات جدي روبه رو شوند.
ياد عشق اول، خطر زندگي مشترک
زيبايي معتقد است : کسي که اين گونه عشق ها را تجربه مي کند و بعد با يک فرد ديگر ازدواج مي کند، در زندگي بارها عشق اول خود را يادآوري و شروع به مقايسه مي کند. اين قياس اشتباه باعث مي شود که يک رابطه مجدد را با او شروع کند که اين نوع رابطه مشکلات جديدي براي خانواده ها به دنبال دارد و متاسفانه برخي دختران براي رسيدن به فرد مورد علاقه خود وارد ورطه اشتباه هاي جبران ناپذيري مي شوند.
بدبيني نسبت به مردها
اين مشاور خانواده مي افزايد: استرس، اضطراب، افسردگي، وسواس و بدبيني نسبت به مردها از جمله آسيب هايي است که بعد از يک رابطه دوستي نامتعارف در دختر به وجود مي آيد. حتي ممکن است که به دنبال بروز مشکلاتي ،اين فرد نگرش خيلي منفي نسبت به مسائل جنسي پيدا کند.
رابطه هايي که عزت نفس را مي کشد!
اين کارشناس شک و بدبيني خانواده به فرد و اعمال محدوديت و سخت گيري هاي شديد و به دنبال آن از دست دادن عزت نفس و استقلال فردي را از ديگر آسيب هاي اين نوع روابط مي داند و اضافه مي کند: بسياري از دختراني که تجربه شکست در چنين روابطي را داشته اند، از محيط خانه فراري شده اند. اين مشکل مي تواند به فرار از خانه يا احساس انزوا و تنهايي بينجامد.
احساس گناهم را بگير...
زيبايي درباره راه حل برخورد با مشکلات پس از يک رابطه منجربه شکست مي گويد: بايد با شيوه هاي تغيير نگرش به زندگي، کم کردن بار گناه به افرادي که در اين شرايط قرار گرفته اند کمک کنيم تا به زندگي دوباره بازگردند.
وي با اشاره به نقش رسانه هاي جمعي و سيستم آموزشي در پيش گيري از اين مسائل مي گويد: به آموزش ها در زمينه روابط پيش از ازدواج چندان توجه نشده است.
ارتباط زير چتر پدر و مادر
اين روان شناس معتقد است: در يک رابطه تحت نظر خانواده ها براي ازدواج ، دختر و پسر در کمال امنيت و آرامش با هم ارتباط دارند، همديگر را مي شناسند، ارزيابي مي کنند و اگر تشخيص بدهند که مناسب هم نيستند، از هم جدا مي شوند و اين بهترين راه حل است ولي لازم است هم دختر و پسر و هم خانواده ها در اين زمينه آموزش ببينند.
اين کارشناس ادامه مي دهد: در ارتباط مدرن، اولين گام، اطلاع خانواده ها از رابطه است، اما اگر خانواده ها اين موضوع را قبول ندارند بايد خانواده را توجيه کرد و روند ارتباط درست را به آن ها آموزش داد. البته اين موضوع فقط درباره افراد در سنين بالا که با هدف ازدواج معقولانه پا پيش مي گذارند، صدق مي کند و در مورد نوجوانان اين گونه ارتباطات اصلاً و ابداً توصيه نمي شود.
يا خواستگاري يا قطع رابطه!
وي مي افزايد: اين ارتباطات در نهايت بعد از يک يا دو ماه بايد رسميت پيدا کند و به يک خواستگاري رسمي بينجامد و گرنه بايد قبل از ايجاد هر نوع وابستگي کاذب بين طرفين قطع شود.
وي با بيان اين که اولين اصل برقراري ارتباط چه در ازدواج مدرن و چه سنتي، شناخت مبتني بر اطلاع خانواده هاست، ادامه مي دهد: در ازدواج سنتي بايد اين نکته را مدنظر قرار داد که با يکي دو جلسه نمي توان به شناخت دست پيدا کرد و بررسي، تحقيق و مشاوره امري ضروري است.
بايدهاي آشنايي دختر و پسر
دکتر مرضيه بهرامي، مشاور خانواده و ازدواج و استاد دانشگاه عقايد خود را درباره اين موضوع در ميزگردي در خبرگزاري ايرنا اين گونه اعلام کرده است: در دوران قديم دختر و پسر يکديگر را نمي شناختند و تازه بعد از اين که خطبه عقد خوانده مي شد با يکديگر آشنا مي شدند. ما اين ديدگاه افراطي را اصلاً نمي پذيريم اما از سوي ديگر روابط بي قيد و بند نيز درست نيست.
اين مشاور با تأکيد بر اين که خانواده ها بايد مطمئن شوند که فرزندان واقعاً خودشان ابزارهاي لازم را براي شناخت دارند، مي افزايد: اين آشنايي بايد شناختي به دست بدهد که طرفين بتوانند با تکيه بر آن تصميم بگيرند.بهرامي مي گويد: بلوغ جنسي و جسمي، عقلي و علمي، عاطفي، رواني، بينشي، اجتماعي، اخلاقي و مالي هشت مرحله بلوغي است که جوانان بايد پيش از ازدواج به آن دست پيدا کنند.
خبر «دوستت دارم» را به دختران زير ۱۸ سال بدهيد!
وي درباره نقش خانواده ها در مديريت اين روابط توضيح مي دهد: بايد فضاي ارتباطي را در خانواده ايجاد کنيم که فرزندان به راحتي مسائل را با ما در ميان بگذارند. لازم است پدرها به دخترانشان بگويند که دوستشان دارند تا دختر به راحتي مجذوب محبت ديگران نشود.
