دیدگاه ابن تیمیه پیرامون عرفا و صوفی مسلکان اهل سنت

اهل سنت گرایش زیادی به فرقه های اصلی تصوف دارند به گونه ای که بیشتر اهل سنت پیرو طریقه های متصوفه اند . حتی در میان حنبلیان و بزرگان دیوبندی هند نیز تصوف حضور پر رنگی دارد .این در حالی است که ابن تیمیه به شدت با تصوف و عرفان مبارزه کرده و پیروان آن ها را کافر ، ملحد و گمراه می داند .
ابن تیمیه
اهل سنت گرایش زیادی به فرقه های اصلی تصوف دارند به این معنی که اگرچه تصوف در میان شیعیان جایگاهی ندارد و امامان شیعه آن را مردود اعلام کرده اند. اما تصوف یا طریقت در میان اهل سنت بسیار حائز اهمیت است و به جز سلفیان وهابی و تابعین ابن تیمیه ، بیشتر اهل سنت پیرو طریقه های متصوفه اند . حتی در میان حنبلیان نیز تصوف حضور پر رنگی دارد .
به عنوان مثال، ابومنصور اصفهانی از علمای حنبلی، یکی از پیشوایان تصوف در میان اهل سنت است .

تصوف در میان بزرگان مکتب دیوبند در شبه قاره هند نیز پذیرفته شده و مقبول بود تا آن جا که امثال شاه ولی الله دهلوی و فرزندش شاه عبد العزیز دهلوی ( نویسنده کتاب ضد شیعی ، تحفه اثنی عشریه )، که از موسسین و مروجین نوعی سلفی گری ( مکتب دیوبندی ) در منطقه شبه قاره هند بودند نیز به تصوف گرایش داشتند و معتقد بودند که دین از دو بخش طریقت و شزیعت تشکیل شده است و هیچ یک از این دو به تنهایی نمی تواند سعادت انسان را فراهم کند . ( شاه ولی الله پیرو طریقت نقشبندی بود ) .

اما سلفیون وهابی و پیروان ابن تیمیه علی رغم این که خود را پیرو مذهب احمد بن حنبل معرفی می کنند ، موضعی کاملا مخالف در برابر تصوف و پیروان آن دارد که این موضع گیری نیز از سخنان و اعتقادات ضد عرفانی و ضد صوفی گرایانه نظریه پرداز ایشان یعنی ابن تیمیه نشات می گیرد .
ابن تیمیه هنگامی که در اسکندریه بود حملات خود را بر عارفان و صوفیان متمرکز نمود و به جای حمله به جریانهای انحرافی که با نام تصوف و عرفان فعالیت می کردند ، نوک حملات خود را به سوی محی الدین عربی و کتابهایش : فصوص الحکم و فتوحات مکیه نشانه رفت .
و در میان اهل سنت که بیشتر به محی الدین علاقه داشتند ، آشوبی به پا کرد . وی پس از مطالعه فصوص به گمراهی و کفر محی الدین و عرفا فتوا داد و ( کتاب النصوص علی الفصوص )را بر ضد وی نوشت. 1
او در یکی از فتواهای خود احوال محی الدین و سران تصوف و عرفان را شیطانی می داند و از این رو انان را ضد پیامبران می شمارد . به گفته وی اینان گرفتار تخیلات شیطانیند 2
ابن تیمیه با نگارش کتاب ( الفرقان بین اولیاء الرحمان و اولیاء الشیطان ) رسما همه عارفان را اولیای شیطان خواند .
وی همچنین ماهیت ( وحدت وجود ) محی الدین را نفهمیده و ان را مستلزم وحدت وجود قدیم (خدا) و حادث ( مخلوقات ) می داند و به همین دلیل نیز نسبت کفر و الحاد و گمراهی به وی می دهد .3

منابع :
1- کنز الدررو جامع الغرر. ابوبکر بن عبد الله دواداری ج9 ص 143
2-فتاوی الکبری. ابن تیمیه ج11 ص239
3-الفرقان بین اولیاء الرحمن و اولیاء الشیطان.ابن تیمیه ص99