نکات کلیدی در مناظره با مخالفین توسل

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وهابیون و اهل سنت منکر توسل هستند و هر گونه توسل به غیر خدا را شرک می دانند،در این پست به شبهاتی که آنان به توسل وارد می کنند پاسخ داده می شود

نکته اول: کسانی که مخالف توسل به ائمه هستند عمده دلیلشان این است که می‌گویند: مرده چیزی به جز خاک نیست و توسل به مرده کاری غیر معقول است.

چند پاسخ به این افراد داده می‌شود:

۱-با نگاهی به تاریخ معلوم می شود که ائمه ما در راه خدا شهید شده اند و به اعتقاد قرآن شهدا، زنده اند. « وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ في‏ سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ »؛«و به آنها كه در راه خدا كشته مى ‏شوند، مرده نگوييد! بلكه آنان زنده ‏اند، ولى شما نمى‏ فهميد!»[بقره، آیه ۱۵۴]
چه اشکالی دارد که شهداء در عالم برزخ به اذن خداوند از وقایع دنیا خبر داشته باشند ؟

۲-ما به مقام ائمه و اولیای دین توسل می‌کنیم و مقام ربطی به زنده بودن یا مرده بودن شخص ندارد. قرآن درباره مقام حضرت موسی که بنی اسرائیل به سبب آن مقام از حضرت موسی در خواست کردند، می‌فرماید:«وَ لَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قالُوا يا مُوسَى ادْعُ لَنا رَبَّكَ بِما عَهِدَ عِنْدَك»؛ «هنگامى كه بلا بر آنها مسلط مى‏ شد، مى ‏گفتند: «اى موسى! از خدايت براى ما بخواه به عهدی كه با تو كرده، رفتار كند!»[اعراف، آیه ۱۳۴]
در مورد جمله" بِما عَهِدَ عِنْدَكَ‏" و اينكه منظور از آن عهد الهى كه نزد موسى بوده چيست باید گفت : منظور از آن، مقام و وعده ای بود كه خدا به موسى داده بود كه اگر دعا كند، دعايش به اجابت برسد[۱]
همچنانکه در تفاسیر اهل سنت آمده است که حضرت آدم وقتی از درخت ممنوعه خورد برای این که بخشیده شود به مقام پنج تن متوسل شد
حضرت آدم خدا را اینگونه صدا زد که بارالها به حق محمد ، و علی ، و فاطمه ، و حسن ، و حسین توبه مرا بپذیر
پس بعد از آن خداوند توبه حضرت آدم علیه السلام را پذیرفت.[۲]

۳- گذشته از اینها،اگر مرده چیزی متوجه نمی‌شد قرآن به او سلام نمی‌کرد، "سلام و درود باد بر نوح در ميان جهانيان" (سَلامٌ عَلى‏ نُوحٍ فِي الْعالَمِينَ) [صافات، ۷۹] البته وهابیون می‌گویند ، سلام در این جا به معنای طلب رحمت است.
اما دلیلی نداریم که بگوییم سلام در این آیه فقط به معنای طلب رحمت برای میت است،به تعبیر دیگر دلیلی نداریم که معنای سلام را در آیه مقید کنیم به طلب رحمت برای میت، سلام لفظی کلی است؛ آیا وقتی کسی به ما سلام می‌کند باید بگوییم این سلامش به معنای طلب رحمت است و بس؟ مسلما هیچ انسان عاقلی چنین حرفی را نمی‌زند

نکته دوم: خود قرآن امر می کند که برای تقرب به خدا وسیله ای پیدا کنید. «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ وَ جاهِدُوا في‏ سَبيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»؛ «اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد! و وسيله‏ اى براى تقرب به او بجوئيد! و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد!»[مائده، آیه ۳۵]
با توجه به این آیه، وسیله معنای وسیعی دارد و هر عملی که انسان را به سوی خدا نزدیک کند،آن عمل بهترین وسیله است. همان‌طور که طبق تصریح قرآن برادران حضرت یوسف با توجه به مقامی که پدرشان داشت پیش او آمدند و پدر را وسیله قرار دادند که برایشان استغفار کند، شیعیان هم با توجه به مقامی که ائمه دارند، آن‌ها را وسیله‎ای برای بخشش گناهانشان قرار می‌دهند. ضمن این که توسل به این معنا نیست که ائمه مستقلا از طرف خود درخواست حاجت کننده را برآورده کنند، بلکه ائمه با اذن خدا درخواست حاجت کننده را می‌دهند .

نکته سوم: وهابیون به آیاتی استدلال می‌کنند که از ظاهرشان چنین برداشت می‌شود که مرده چیزی متوجه نمی‌شود،از جمله «إِنَّكَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتى‏ وَ لا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعاءَ إِذا وَلَّوْا مُدْبِرين‏»؛ «مسلّماً تو نمى ‏توانى سخنت را به گوش مردگان برسانى، و نمى‌توانى كران را هنگامى كه روى برمى‌گردانند و پشت مى‏‌كنند فراخوانى!»[نمل، آیه ۸۰]
پاسخ: با توجه به معنای آخر این آیه که می‌فرماید: نمى‌توانى كران را هنگامى كه روى برمى‏‌گردانند و پشت مى‌كنند فراخوانى، معلوم است این آیه در صدد بیان این مطلب است که انسان‌های گمراه را تشبیه به مرده کند، چرا که واضح است که مرده نمی‌تواند پشت به انسان کند .

پی نوشت ها:

[۱ ]تفسير نمونه،آیت الله مکارم شیرازی ج‏۶، ص: ۳۲۶
[۲ ] الدر المنثور جلال الدین سیوطی ص۳۲۳ ۳۲۴