ضرورت وحدت و انسجام اسلامی از منظرآیات و روایات

بسم الله الرّحمن الرّحیم

اللهمّ کن لولیّک الحجّة بن الحسن صلواتک علیه و علی آبائه فی هذه السّاعة و فی کلّ الساعة ولیّا و حافظا و قائدا و ناصرا و دلیلا و عینا حتیّ تسکنه ارضک طوعا و تمتّعه فیها طویلا.

الحمدلله الّذی لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفوا احد و الصّلاة و السّلام علی رسول الاحد و هو سمّی فی السّماء باحمد و فی الارضین بأبی القاسم محمد و علی اولاده الّذین حبّهم سعادة للابد امّا بعد فقال الله السرمد فی کتابه الامجد؛ «و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لاتفرّقوا و اذکروا نعمت الله علیکم اذکنتم اعداءً فالّف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخوانا و کنتم علی شفا حفرة من النّار فانقذکم منها کذلک یبیّن الله لکم آیاته لعلّکم تهتدون.»[1]

مقدمه

برای بهتر روشن شدن ضرورت وحدت و انسجام اسلامی از منظر قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام لازم به نظر می رسد که مقدمه کوتاه و مختصری را ذکر کنم و آن اینکه در شرایط حاضر دشمنان قسم خورده اسلام و مسلمین آستین بالا زده اند تا اینکه اسلام را نابود کنند البته می توان گفت که این دشمنی تازگی ندارد و بلکه از آغاز پیدایش اسلام تا به امروز وجود داشته ولی امروز با روش و شیوه های غیر از حمله مسلحانه پا پیش گذاشته اند که می توان در چند چیز خلاصه کرد:

جنگ روانی

امروز دشمنان اسلام سعی دارند که بین مسلمانان به ویژه بین خواص جامعه و کشورهای اسلامی تفرقه و اختلاف بیندازند و مسأله قومیت، نژاد و مذهب و ... را مطرح می کنند تا از این طریق مسلمانان در برابر یکدیگر و در روی هم قرار گیرند.

محاصره اقتصادی

یکی دیگر از شیوه و روشهای دشمن این است که با محاصره اقتصادی امت اسلامی می خواهند که تمام فعالیتهای اقتصادی مسلمانان را به دست بگیرند و این امر برای تک تک مسلمانان به خوبی قابل لمس و درک است.

تبلیغات فرهنگی

دشمنان اسلام و قدرتهای شیطانی با تبلیغات فرهنگی به ظاهر برای برخی ها زیبا جلوه می کنند ولی در واقع آلوده به سم کشنده، تلاش دارند جامعه اسلامی را از درون تخریب و بی محتوا سازند. امروز در جهان هزارها شبکه اعم از رادیو، تلویزیون، اینترنت، ماهواره و نشریات وجود دارد که درصد زیاد آن مبتذل و عوامل فساد بوده که اغلب و اکثر آنها در انحصار قدرتهای شیطانی و دشمنان اسلام قرار دارد که از این طریق مسلمانان و مخصوصاً جوانان را در خانه و کاشانه شان هدف قرار می دهند.

اختلاف بین مسلمانان

دشمن با تمام امکانات و ابزار موجود و با شیوه های گوناگون می کوشند تا اختلاف بین مسلمانان ایجاد کنند، مسأله قومیت، نژاد، منطقه، کشور و مذهب شیعه و سنّی را به میان می آورد.

بنابراین می توان گفت که اهمیّت و ضرورت وحدت و انسجام اسلامی بر هیچ مسلمانی که خود را موحّد و پیرو خاتم انبیاء صلّی الله علیه و آله و سلّم و قرآن می داند پوشیده نیست.

از آیه شریفه که در ابتدای سخن بیان شد ضرورت وحدت و انسجام اسلامی به خوبی روشن می شود و می فرماید : «و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود به یاد آورید که چگونه دشمن یکدیگر بودید و او میان دلهای شما الفت ایجاد کرد و به برکت نعمت او برادر شدید و شما بر لب حفره از آتش بودید خدا شما را از آن نجات داد این چنین خداوند آیات خود را برای شما آشکار می سازد شاید پذیرای هدایت شوید.

منظور از حبل الله چیست؟

شاید این پرسش مطرح گردد که منظور از «حبل الله» در آیه مبارکه چیست؟

درباره اینکه مقصود از حبل الله و ریسمان الهی چیست اهل تفسیر و مفسران احتمالات گوناگونی را بیان کرده اند که جهت رعایت و اینکه بحث به طول نینجامد چند نمونه را ذکر می کنم؛ برخی بر این باورند که منظور از حبل الله قرآن است و برخی دیگر می گویند مقصود اسلام است و بعضی هم می گویند منظور از ریسمان الهی خاندان پیامبر و ائمه معصومین علیهم السلام هستند. همه اینها می توانند مصداق حبل الله باشند.

بدون شک اگر مسلمانان به این اصول که تمامی مسلمانان قبولش دارند یعنی اسلام، قرآن و خاندان پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم مراجعه کنند دیگر اختلافی که نتیجه اش ذلّت و دربدری و خوار شدن در نزد دشمن بوده وجود نخواهد داشت.

امروز سدّهای عظیمی در نقاط مختلف عالم برپا شده که مبدأ تولید بزرگترین نیروهای صنعتی است و سرزمینهای وسیعی را زیر پوشش آبیاری و روشنایی خود قرار داده است.

اگر دقّت داشته باشید این قدرت عظیم چیزی جز حاصل و نتیجه به هم پیوسته قدرت های ناچیز دانه های باران نیست و وحدت سدّی محکمی است در برابر دشمن.

تعبیر به حبل الله برای چیست؟

سئوال دیگری که در اینجا قابل طرح است اینکه تعبیر به حبل الله برای چیست؟

در پاسخ به این پرسش می توان گفت که این تعبیر در واقع اشاره به یک حقیقت است که انسان در شرایط عادی و بدون داشتن مربی و راهنما در قعر دره طبیعت و چاه تاریک غرائز سرکش و جهل و نادانی باقی خواهند ماند.

برای نجات از این دره و بیر ون آمدن از این تاریکی نیاز به یک رشته و ریسمان محکمی است که به آن چنگ بزند و بیرون آید و این رشته محکم همان ارتباط با خدا از طریق قرآن و آورنده آن و جانشینان واقعی او می باشد که مردم را از سطوح پایین و پست بالا برده و به آسمان تکامل معنوی و مادی می رساند.

در آیه مبارکه دیگر خدای منان می فرماید: «و لاتکونوا کالذّین تفرّقوا و اختلفوا من بعد ماجاءهم البیّنات و اولئک لهم عذاب عظیم»؛[2] و مانند کسانی نباشید که پراکنده شدند و اختلاف کردند آن هم پس از آن که نشانه های روشن پروردگار به آنان رسیده و آنها عذاب عظیم و بزرگی دارند.

تردید نداشته باشید که نتیجه فوری اختلافات و نفاق، ذلّت و خواری است و سرّ ذلّت و خواری هر ملت را در اختلاف و نفاق و کشمکش بی معنی آنان باید جستجو کرد، جامعه ای که اساس قدرت و ارکان همبستگی های آن با تیشه های تفرقه در هم کوبیده شود سرزمین آنان برای همیشه جولانگاه بیگانگان و قلمرو حکومت استعمارگران خواهد بود. راستی چه عذابی بدتر از این عذاب که مسلمانان یکدیگر را تخریب کنند و یا به قتل برسانند و دشمن از دور نظاره گر و به آنها بخندد؟

در روایات فراوانی از پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله و سلّم و ائمه معصومین علیهم السلام و پیشوایان اسلام به ما رسیده که به لزوم و اهمیّت این موضوع با عبارات مختلف و گوناگونی اشاره شده است.

خاتم انبیاء رسول مکرم اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم در حدیثی می فرماید : «المؤمن للمؤمن کالبنیان یشیّد بعضه بعضا»؛[3] افراد با ایمان نسبت به یکدیگر همانند اجزای یک ساختمان هستند که هر جزئی از آن جزء دیگر را محکم نگاه می دارد.

و در حدیث دیگر از وجود مبارک آن حضرت آمده است: «المؤمنون کالنّفس الواحدة»؛[4] مؤمنان همچون یک روحند.

اگر به این آیات و روایات توجّه گردد و سرلوحه زندگی یک مسلمان قرار گیرد هیچ گاه در برابر دشمن سر فرود نخواهد آورد زیرا:

آدم از بی بصری بندگی آدم کرد گوهری داشت ولی نذر قباد جم کرد

یعنی در خوی غلامی ز سگان پست تر است من ندیدم که سگی نزد سگی سر خم کرد

به این حدیث از حضرت امام علی علیه السلام توجّه بفرمایید که بسیار جالب است، حضرت می فرماید: «و الزموا السواد الاعظم فانّ یدالله علی الجماعة و ایّاکم و الفرقة فانّ الشاذ للشیطان کما انّ الشاذ من الغنم للذئب الا من دعالی هذا الشعار فاقتلوه و لو کان تحت عمامتی»[5] با اکثریت همدست شوید که دست خدا همراه جماعت است و از تفرقه بپرهیزید که موجب آفت است چنانچه که گوسفند چون از گلّه دور ماند نصیب گرگ بیابان است آگاه باشید که هر که مردم را به این شعار بخواند او را بکشید و هر چند زیر عمامه من باشد.

حواستان به مطلب هست که حضرت در این بخش از سخنان خویش پیرامون آن کسی حفظ وحدت و همگرایی با جمعیت تأکید می کند که حتی کسانی را که از مردم کناره گیری نمایند و باعث شوند که تفرقه ایجاد شود و شعار وحدت گرایی تضعیف گردد به شدّت مورد نکوهش قرار داده و می فرماید: اگر چنان کسی پیدا شد که در جهت پراکندگی مردم می کوشد او را به قتل برسانید و هر چند که آن کس در زیر عمامه من پنهان شده باشد و این عبارت شاید به این نکته اشاره داشته باشد که حتی اگر نزدیکان من دست به اختلاف بزنند باید مانع آنان شد.

داستان

پیامبر خاتم محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم پس از ورود به مدینه، ابتدا مسجد بنا نهاد. این مسجد علاوه بر آنکه محلّ عبادت مسلمانان بود، مرکز حکومت و تصمیم گیری و اجتماع مسلمانان مدینه نیز محسوب می شد.

از دیگر اقدامات پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم در آغاز ورود به مدینه ایجاد پیوند برادری دینی میان مسلمانان به جای تعصبات قبیله ای بود. به همین جهت مسلمانان را دو به دو با هم برادر اعلام کرد و خود با علی علیه السلام پیمان برادری بست و او را برادر خود در دنیا و آخرت خواند.[6]

فکر می کنم اگر کسی یک مقدار توجّه داشته باشد و معتقد به اسلام باشد در ضرورت وحدت و انسجام اسلامی تردیدی نخواهد داشت. خوب از اینکه یک مقدار بحث طولانی شد مرا عفو فرمایید و در همین جا بحث را به پایان رسانیده و در پایان ذکر مصیبت و التماس دعا داریم.

روضه

در عالم رسم و معمول است وقتی که کسی از دنیا می رود مسلمانان و آشنایان به بازماندگان او تسلیت می گویند ولی در مورد شهادت امام حسین علیه السلام و شهیدان کربلا این رسم رعایت نشد بلکه به عکس با بی رحمانه ترین برخورد بر مصائب آنها افزودند.

وقتی که امام حسین علیه السلام به شهادت رسید دشمنان بی رحم که به خاطر دنیا به جنگ حسین بن علی علیهما السلام آمده بودند آنچه به دست آوردند غارت کردند حتّی لباس آن حضرت را به یغما برده و پیکر غرقه به خون آن بزرگوار را برهنه روی خاک گرم کربلا گذاشتند.

به این مقدار اکتفا نکردند آه آه به سوی خیام هجوم آوردند و خیمه ها را به آتش کشیدند، نقل شده است هنگامی که دشمن برای غارت خیام هجوم آورد عاتکه دختر حضرت مسلم علیه السلام که هفت سال داشت زیر دست و پای آنها قرارگرفته و به شهادت رسید.[7]

لاحول و لاقوّة الّا بالله العلیّ العظیم.

اسدالله حسینی