گروه عقائد شيعه
پاسخ :
سيد مرتضى (از اولين متكلمان شيعه) در مورد علم امام گفته است :
لازم نيست كه امام(ع) علوم غيب و هر آن چه را كه شده و خواهد شد بداند چون لازمه اين ديدگاه مطالب زير است:
1. امام با خدا در همه علوم شريك باشد ؛ 2 . علم امام غير متناهى باشد ؛ 3. و علم امام از جانب خودش باشد.
هيچ كدام از لوازم فوق قابل قبول نيست چون :
اوّلاً: امام در همه علوم با خدا شريك نيست ؛ ثانياً: علم امام متناهى است ؛ ثالثاً : با دلائل مختلف ثابت شده كه علم امام از ناحية خدا است.
بنابراين هر علمى كه از ناحيه خدا باشد ، همانند: امور غيبى و اخبار گذشته و آينده ، امرى قابل قبول است و گرنه لازم نيست كه امام عالِم به همه آن ها باشد.
در نتيجه لازم نيست قائل شويم كه امام از زمان وفات يا شهادت و يا چگونگى قتل خود به تفصيل آگاهى داشته باشد.
درباره امير المؤمنين(عليه السلام) اخبار زيادى رسيده است كه حضرت زمان شهادت و قاتل خود را مى شناخت ؛ ولى نمى پذيريم كه يقيناً عالِم به زمان شهادت خويش نيز باشد ؛ چرا كه اگر ميدانست ، واجب بود قاتل را از خود دور كند و با دست خويش ، خود را به كشتن ندهد.
شيخ مفيد نيز در مورد اجماع دانشمندان شيعه به علم امام بر همه حوادث مى فرمايد:
شيعه چنين اجماعى ندارد كه امام عالِم به هر چيزى باشد ، گرچه يك اجماع در اين زمينه داريم كه امام حكم هر مسئله اى را كه واقع شود مى داند نه اين كه عالم به همه وقايع و حوادث يا شرح و تفصيل باشد ؛ البته مانعى نيست كه امام عالم به كليّات حوادث باشد و اين علم هم از ناحيه خدا است. اين ديدگاه كه امام وقوع هر حادثه اى را با شرح و تفصيل بايد بداند ، نمى توانيم آن را بپذيريم ، چون ادعايى بى دليل است.
ثانياً: در موضوع علم حضرت على(عليه السلام) به قاتل و زمان قتل خود، اخبارى در دست داريم كه مى گويد : حضرت على(عليه السلام)از شهادت خود آگاهى داشت و قاتل خود را مى‌شناخت ؛ اما از آگاهى امام از زمان شهادت خود خبرى به تفصيل نرسيده است.
از مجموع نظريات مرحوم مفيد و سيد مرتضى استفاده مى شود كه:
لازمة علم غيب امام اين نيست كه به تفصيل از چگونگى شهادت و زمان آن با خبر باشد. رواياتى در موضوع علم امام داريم كه اين ديدگاه را تأييد مى كند ؛ از جمله:
1. از امام صادق(عليه السلام) نقل شده است: هرگاه امام اراده كند كه چيزى را بداند، خداوند آن را به او تعليم مى دهد ؛
2. از امام صادق(عليه السلام) رسيده است كه : امام هر زمان كه بخواهد بداند .
در بعضى از نقل ها آمده است: امام هر وقت بخواهد بداند، به او اعلام مى شود ؛
3 . معمّر از امام صادق (عليه السلام) پرسيد: آيا شما عالِم به غيب هستيد؟ امام فرمود: گاهى در هاى علم به روى ما باز مى شود ، پس مى دانيم و گاهى درهاى علم بسته مى شود، پس نمى دانيم .
مفاد روايات به شرح زير است : 1 علم غيب امام دائمى نيست و هر وقت بخواهد بداند، مى داند ؛ 2. بعضى از اخبار غيبى را كه لازم نباشد ، امام نمى داند. آگاهى امامان از كيفيّت و زمان شهادت خود، از يكى از دو مقوله فوق خارج نيست.
نتيجه: مطابق روايات و نظر بزرگان، اين ديدگاه كه امام حسن مجتبى(عليه السلام) از زهر آلود بودن آب يا غذا آگاهى به نحو تفصيلى داشته، ديدگاه صحيحى نيست.
نظر ديگر ميان عالمان شيعى آن است كه اصولاً در امور عادى زندگى ، امامان مأمور به بهره گيرى از علم غيب نبودند ؛ بلكه تكليف داشتند كه همانند مردم عادى زندگى كنند و همانند مردم به دنبال كسب آگاهى و اخبار و اطلاعات و روزى باشند ؛ بنابراين اگر چه آن ها چون اراده كنند از اخبار و حوادث غيبى آگاه شوند ، مى توانستند آگاه شوند ؛ اما در امورى كه مكلّف به كسب علم عادى و شيوه هاى رسمى براى دست يافتن به آگاهى ها و اخبار بودند ، اراده علم غيب نمى كردند .
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
مؤسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر (عج)
فهرست نظرات
1 نام و نام خانوادگي: سامان بخت - تاريخ: 15 دي 91 - 10:05:41
با عرض سلام و خسته نباشيد جواب کامل و عالي بود اگه اندک عقلي سر يکي باشه قبول ميکنه وگرنه خود پيامبر هم بياد و موضوع رو شرح بده واسه ذهن مريض و بيمار هييييييييييييييييييييييييييييييچ فايده اي نداره يا علي
2 نام و نام خانوادگي: سجاد - تاريخ: 08 آذر 92 - 00:57:38
ببخشيد من متوجه نشدم !
شما ميگوييد امام علي ع از زمان شهادت خود آگاهي نداشتن ! يا بهتر بگم ميگويد سندي نداريد که بگوييد امام زمان شهادتشان را نمدانستند.
پس: اينکه ميگويند امام علي قبل از به مسجد رفتنشان مدام به حياط(حيات) خانه مي آمدم و به آُمان نگاه ميکردم و ذکر ميگفتن . يا قضييه مرغ آبي ها و قفل درب.
لظفا توضيح مختصر بدهيد
با سپاس
جواب نظر:
با سلام
دوست گرامي
اگر در مقاله فوق دقت کنيد خواهيد دانست که ما نگفيم که ائمه عليهم السلام از شهادت خود خبر نداشتند، بلکه از علماء نقل کرديم که آنها فرموده اند روايتي که بيان کند امامان عليهم السلام به صورت شرح و تفصيل (جزئيات) از شهادت خود خبر داشته باشند، وجود ندارد
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
3 نام و نام خانوادگي: محسن - تاريخ: 09 آذر 93 - 06:34:11
سلام علم غيب دست الله است و بله رسولان هم به اذن الله سبحانه و تعالي . اما بعد از رحلتشان و يا شهادتشان ديگر نه!!!
شما از قرآن براي من اثبات کنيد که پيغمبران عليهم الصلاة والسلام الآن از غيب آگاه هستند؟؟؟
جواب نظر:
با سلام
دوست گرامي
آيات و روايات فراوان بر اين امر دلالت دارد که نه تنها پيامبران بلکه مومناني که در برزخ هستند نيز از اعمال ما با خبر هستند
خداوند مي فرمايد: وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلى عالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ. (التوبه/105)
بگو: عمل كنيد ، که خدا و پيامبرش و مؤمنان اعمال شما را خواهند ديد و شما به نزد داناى نهان و آشكارا بازگردانده مىشويد و او از اعمالتان آگاهتان خواهد كرد. (توبه/105)
در اين آيه خداوند متعال مي‌فرمايد: پيامبر و مؤمنين اعمال ما را مي‌بينند واين نشان مي‌دهد که پيامبر بعد از رحلتش حيات دارد که مي‌تواند اعمال را ببيند. با رجوع به روايات اين مطلب روشن مي‌شود .
هيثمي از علماي بزرگ اهل سنت روايت عرضه شدن اعمال امت بر پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم بعد از وفات حضرت را آورده است و ميگويد که روايت صحيح است :
- باب ما يحصل لأمته صلى الله عليه وسلم من استغفاره بعد وفاته
عن عبدالله بن مسعود عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إن لله ملائكة سياحين يبلغون عن أمتي السلام قال وقال رسول الله صلى الله عليه وسلم حياتي خير لكم تحدثون وتحدث لكم ووفاتي خير لكم تعرض علي أعمالكم فما رأيت من خير حمدت الله عليه وما رأيت من شر استغفرت الله لكم رواه البزار ورجاله رجال الصحيح
باب استغفار پيامبر صلى الله عليه وسلم بعد از وفاتش براي امت خود :
به نقل از عبدالله بن مسعود به نقل از نبي مکرم اسلام صلى الله عليه وسلم که فرمودند خداوند فرشته‌هائي دارد که سلام امت من را به من مي‌رسانند و نيز فرمودند : زنده بودن من براي شما سود دارد با من حرف مي‌زنيد من هم با شما حرف مي‌زنم و وفاتم نيز براي شما سود دارد کردار شما بر من عرضه مي‌شود پس هر وقت کار خيري از شما ببينم خدا را شکر مي‌کنم و هر وقت کار شر از شما ديدم براي شما استغفار مي‌کنم . بزار اين را روايت کرده و راويان روايت همه راويان صحيح بخاري هستند .(پس روايت صحيح است)
الهيثمي، ابوالحسن نور الدين علي بن أبي بكر (متوفاى 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج9، ص24ناشر: دار الريان للتراث/ دار الكتاب العربي - القاهرة، بيروت – 1407هـ.
مؤمنين هم بعد از مرگ اعمال مردم را مي‌بينند و حيات دارند و به اين دنيا علم دارند:
امام اهل سنت احمد بن حنبل در مسندش از پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم روايت آورده که اعمال مردم بر نزديکانشان که از دنيا رفته‌اند عرضه مي‌شود :
حدثنا عبد اللَّهِ حدثني أبي ثنا عبد الرَّزَّاقِ ثنا سُفْيَانُ عَمَّنْ سمع أَنَسَ بن مَالِكٍ يقول قال النبي صلى الله عليه وسلم ان أَعْمَالَكُمْ تُعْرَضُ على أَقَارِبِكُمْ وَعَشَائِرِكُمْ مِنَ الأَمْوَاتِ فان كان خَيْراً اسْتَبْشَرُوا بِهِ وان كان غير ذلك قالوا اللهم لاَ تُمِتْهُمْ حتى تَهْدِيَهُمْ كما هَدَيْتَنَا.
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: اعمال شما بر نزديکانتان که از دنيا رفتند عرضه مي‌شود ، اگر اعمال شما خير باشد خوشحال مي‌شوند، واگر اعمالتان خير نبود، ميگويند خدايا آنها را نميران تا اينکه هدايتشان کني همانگونه که ما را هدايت کردي.
الشيباني، ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاى241هـ)، مسند أحمد بن حنبل، ج3، ص164، ح12706 ناشر: مؤسسة قرطبة – مصر.
ديگر بزرگان اهل سنت همين روايت را آوردند
بنابراين علم پيامبران و مومنان بر اعمال ما ريشه قرآني دارد که نشان از علم آن بر اين دنيا است
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
