از سال 148 كه امام صادق - عليه‏السلام - به شهادت رسيد، دوران امامت حضرت كاظم- عليه‏السلام - آغاز گرديد. آن حضرت در اين دوران با خلفاي ياد شده در زير معاصر بود:
1 - منصور دوانيقي (136 - 158).
 2 - محمد معروف به مهدي (158 - 169).
 3 - هادي (169 - 170).
 4 - هارون (170 - 193).
هنگام رحلت امام صادق - عليه‏السلام - منصور دوانيقي، خليفه مشهور و ستمگر عباسي، دراوج قدرت و تسلط بود.
منصور كسي بود كه براي پايه‏هاي حكومت خود، انسانهاي فراواني را به قتل رسانيد. او در اين راه نه تنها شيعيان، بلكه فقها و شخصيتهاي بزرگ جهان تسنن را نيز كه با او مخالفت مي‏ورزيدند، سخت مورد آزار قرار مي‏داد، چنانكه‏
«ابوحنيفه» را به جرم اينكه برضد او به پشتيباني از «ابراهيم» (پسر عبدالله محض، و رهبر قيام ضدّ عباسي در عراق) فتوا داده بود، شلاق زد، و به زندان افكند![1]
امام كاظم پس از وفات پدر، در سن بيست سالگي با چنين زمامدار ستمگري روبرو گرديد كه حاكم بلا منازع قلمرو اسلامي به شمار مي‏رفت.
منصور وقتي كه توسط «محمد بن سليمان» (فرماندار مدينه) از درگذشت امام صادق آگاه شد، طي نامه‏اي به وي نوشت:
اگر جعفر بن محمد شخصي را جانشين خود قرار داده، او را احضار كن و گردنش را بزن!
طولي نكشيد كه گزارش فرماندار مدينه به اين مضمون به بغداد رسيد:
جعفر بن محمد ضمن وصيتنامه رسمي خود، پنج نفر را به عنوان وصي خود برگزيده كه عبارتند از:
1 - خليفه وقت، منصور دوانيقي!
2 - محمد بن سليمان (فرماندار مدينه و خود گزارش دهنده!)
3 - عبدالله بن جعفر بن محمد (برادر بزرگ امام كاظم)
4 - موسي بن جعفر - عليه‏السلام -
5 - حميده (همسر آن حضرت)
فرماندار در ذيل نامه كسب تكليف كرده بود كه كدام يك از اين افراد بايد به قتل برساند؟!
منصور كه هرگز تصور نمي‏كرد با چنين وضعي روبرو شود، فوق‏العاده خشمگين گرديد و فرياد زد: اينها را نمي‏شود كشت!
البته اين وصيتنامه امام يك حركت سياسي بود؛ زيرا حضرت صادق - عليه‏السلام - قبلاً امام بعدي و جانشين واقعي خود يعني حضرت كاظم- عليه‏السلام - را به شيعيان خاص و خاندان علوي معرفي كرده بود، ولي از آنجا كه از نقشه‏هاي شوم و خطرناك منصور آگاهي داشت، براي حفظ جان پيشواي هفتم چنين وصيتي نموده بود.
 
[1] . عبدالرحمن‏السبوطى، تاريخ‏الخلفأ، بغداد، مكتبةالمثنى، ص 259.
مهدي پيشوايي- سيره پيشوايان، ص413