نامگذاري او
 اسم به معني نشانه و اسم گذاري نوعي نشانه گذاري است. از نظر علمي نوع اسم در شخصيت حال و آينده فرد بسيار مؤثر است و از نظر روان موجب نوع احساس نيك يا بد، حركت يا ركود، رشد يا انحطاط است و به همين خاطر در اسلام راجع به آن توصيه هاي بسياري شده است.
مثلاً اسلام خواسته است براي فرزندان نامي را برگزينند كه سازنده و رشد دهنده باشد، وابستگي او را به مكتبي و انديشه اي نشان دهد، موجب احساس غرور و سرافرازي او در حال و آينده باشد، او را به موضعگيري ويژه و مثبتي وا دارد، حتي در مواردي خط فكري و سياسي آدمي را در حفاظت و احياي يك انديشه نشان دهد.
رسول خدا به تناسب ابعاد متعدد شخصيتي فاطمه - سلام الله عليها - او را به اسامي و القاب متعددي مي ناميد كه همه آنها زيبايند و غرور آفرين، رنگ مكتب و انديشه اسلامي دارند و هر كدام به مناسبتي و در جائي به كار مي رفته اند و يا نوعي از حالات و صفات فاطمه - سلام الله عليها - را نشان مي دادند.
نوع اسامي
 امام صادق - عليه السلام - فرمد: ان لفاطمة تسعة اسماء عند الله عزو جل. براي فاطمه - سلام الله عليها - در نزد خدا نه اسم است: فاطمه، والصديقه، و المباركه، و الزكيه، و الراضيه، والمرضيه، و المحدثه، و الزهراء و الطاهره.[1]
در شرح و توضيح اين اسماء گفته اند او:
- فاطمه است زيرا كه از شر و از دوزخ بريده است.
- طاهره است يعني پاك و پاكيزه از نقايص و صفات ناپسند.
- زكيه است يعني رشد يافته و رشد يابنده در جنبه كمالات و خيرات.
- مباركه است يعني صاحب خير و بركت در علم و فضل و كمالات و نسل.
- صديقه است يعني بسيار راستگو و درست.
- راضيه است يعني خشنود به رضاي حق و تسليم در راه او.
- مرضيه است يعني مورد پسند خدا و اولياي او.
- محدثه است يعني زني كه فرشته الهي با او سخن مي گويد.
- مطهره است يعني از هر آلودگي و پليدي دور است.
نامهاي ديگري هم بر اساس روايات، براي او ذكر كرده اند كه اهم آنها عبارتنداز:
- زهراء يعني كسي كه از او نور و درخشندگي متجلي مي شود، فروغ تابان معرفت، نمونه روشن خداپرستي است و نُوُرها اشتقّ مِن نور عظمة اله.
- معصومه يعني محصوره از گناه.
- بتول يعني كسي كه حيض نشود. التي لم ترحمرة قط. [2]
- ابن اثير در النهايه گويد بدان علت بتولش خواندند كه از زنان عصر خود بحسب فضيلت و تقوا و نسب منقطع و ممتاز بود و هم به دليل انقطاعتش از دنيا و اتصالش بمنبع سرمدي.
- منصوره يعني كسي كه ياري مي شود (به قصاص قاتل فرزندش).
- حصان يعني كسي كه عفيف است و پاكدامن.
- حره يعني كسي كه آزاد از وابستگي به خاك و رمل و شوائب آن است.
- عذرا يعني بكر و باكره.
- هانيه يعني مهربان در حق شوهر.
- شفيعه يعني دارنده مقام شفاعت.
و اينها خود درس آموزند و جهت دهنده و مي ارزد كه در خانواده هاي شيعي براي فرزندان از اينگونه نامها برگزيده شود. ما را در اسامي ديگري كه براي فرزندان بر مي گزينيم اگر اعتراضي نباشد انتقادي وارد است.
درباره نام فاطمه - سلام الله عليها -
در ميان اسامي متعددي كه براي اوست نام فاطمه - سلام الله عليها - از همه معروفتر و به گوش ها آشناتر و در كتب اسلامي ذكر اين نام بيشترين است. در مورد معني و وجه تسميه اش گفته اند: او فاطمه - سلام الله عليها - است:[3]
- لانها فطمت عن الطمت، بدان خاطر كه از آزار حيض بازداشته شده.
- لانها فطمت عن الشر، زيرا كه او از شر بريده و جداست.
- لانها فطمت عن الخلق، زيرا كه او از مردم بريده شده.
- لانها فطمت محبيها عن النار، زيرا كه دوستدارانش از آتش دوزخ دور و بركنارند.
- لانها فطمت و شيعتها عن النار، زيرا كه او و شيعيانش از آتش دور و بركنارند.
- لان الخلق فطموا عن كنه معرفتها، زيرا كه مردم از كنه معرفتش بازداشته شده اند.
- لانها فطمت عن ماسوي الله، زيرا كه او از غير خدا بريده است.
- و امام صادق - عليه السلام - فرمود : لقد فطمها بالعلم و عن الطمث في الميثاق - فسماها فاطمة - ثم قال اني فطمتك بالعلم و فطمتك بالطمث[4] خداوند اورا با علم و دانش درآميخت و از شكول در پيمان بازداشت او را فاطمه - سلام الله عليها - ناميد و فرمود تو را از كسب دانش اكتسابي بازداشتم و از پليدي ها دور نمودم.
كنيه ها و تعابير
 براي فاطمه - سلام الله عليها - كنيه هائي است و كنيه ها در دنياي گذشته تقريباً نقش نام خانوادگي امروز را براي افراد ايفا مي كرده اند اين كنيه ها متعددند و هر كدام به مناسبتي و در بيان شأني از فاطمه - سلام الله عليها - بكار مي رفته اند.
- برخي از آنها در رابطه با انتساب او به فرزندان اوست مثل ام الحسن، ام الحسين، ام المحسن، ام الائمه، ام السبطين، ام الازهار.
- برخي ديگر داراي رنگ جامعه و اجتماعند مثل ام المومنين، ام الايتام، ام النساء، ام الامه.
- بعضي در رابطه بافضائل اوست مثل ام العلوم، ام الخيره، ام الفضائل.
- و بعضي هم در انتساب او به پدرش مثل ام ابيها (مادر پدرش)[5].
تعابيري هم كه از او در دست است همگي زيبا و در خور شأن اوست از جمله:
- فاطمه - سلام الله عليها - لطيفه اي از عالم لاهوت است، فاطمه - سلام الله عليها - مظهر زني كامل و نمونه انسانيت و فضيلت است، فاطمه - سلام الله عليها - واجد بوي بهشت است.
- فاطمه - سلام الله عليها - ريحانه يا گلي خوشبوست و رسول خدا - صلي الله عليه و آله - مي فرمود من از فاطمه - سلام الله عليها - بوي بهشت را مي شنوم.
 
[1] . خصال صدوق، ج 2، ص 414.
[2] . بحارالانوار ج 23، ص 15.
[3] . بحارالانوار ج 43 ص 10.
[4] . الزهراء(س)، ص 191.
[5] . مناقب ابن شهرآشوب، ج 3، ص 357 و نخبة البيان في تفصيل سيدة النسوان، ص 86.
دكتر علي قائمي- در مكتب فاطمه (س)