پوشش مادر در منزل چگونه باید باشد؟
طرز پوشش مادر در خانه و در مقابل فرزند چگونه باید باشد؟ آیا برای مادر از نظر شرعی و عرفی محدودیتی وجود دارد ؟
مادر
پاسخ :
سؤال شما از دو بُعد قابل بررسی است:
1. از نظر حکم شرعی؛ در مورد پوشش ما در مقابل فرزندان از نظر حکم شرعی، ضرورت ندارد و واجب نیست همه اعضای بدن خود را از فرزندان خودش بپوشاند. بنابراین باز بودن سر و گردن، دستها و پاها و ساق پا اشکالی ندارد مرد و زنی که با هم محرمند (مانند خواهر و برادر) می‎توانند به بدن یکدیگر به آن مقدار که در میان محارم معمول است نگاه کنند، و در غیر آن احتیاط آن است که نگاه نکنند.[1]
2. از نظر تربیتی و روان شناختی؛ امّا از نظر تربیتی باید بگوئیم کودک به راحتی رفتار و صدای مادر را تشخیص می‎دهد و آن را دنبال می‎کند. رفتار مادر برایش کاملاً آشنا است و حافظه‎اش مملو از خاطراتی از این رفتارها می‎باشد کودک از رفتار و شکل آنها عکس برداری می‎کند و در حافظه خود انبار می‎کند.
پایه‎های اساسی رشد شخصیت کودکان و نوجوانان از طریق تقلید نهاده می‎شود و این شیوه تقلید هم از راه شنیداری و هم از طریق بصری حاصل می‎شود. تقلید و الگوپذیری از ویژگیهای دوران کودکی است، کودک هر آنچه را که ببیند براساس تقلید می‎پذیرد، و مطابق آنها عمل می‎کند، بدون اینکه از خوبی و بدی آن اطلاع داشته باشد.
چشم و گوش کودک، چون دریچه‎ای باز است می‎بیند ذهن کودک چون دوربین عکاسی است، که هر چه می‎بیند در آن منعکس شده و ثبت می‎گردد.[2]
بنابراین رفتار والدین بخصوص مادر تأثیر فراوانی بر روی کودکان دارد. کودک از مصالح و مفاسد امور اطلاعی ندارد و نمی‎تواند در کارهایش هدف‎گیری درستی داشته باشد، لذا تمام توجه‎اش به پدر و مادر و اطرافیان است، اعمال و حرکات آنها را مشاهده می‎نماید و از آنان تقلید می‎کند.[3]
کودک شکل پوشش مادر را تقلید می‎کند اگر مادر همیشه با پوشش مناسب در مقابل فرزندان خود ظاهر شده باشد. کودک هم سعی می‎کند همان پوشش را از مادر تقلید کند. و در دوران نوجوانی که نوبت به انتخاب می‎رسد سعی می‎کند با مادر همانندسازی کند و همان شیوه مادر را برای خود انتخاب کند.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: در حالی که کودکی در خانه هست نباید مرد با همسرش جمع شود چون دیدن این منظره بوسیله کودک باعث می‎شود که کودک در بزرگسالی زناکار شود
یکی از اشتباهات بعضی والدین این است که تصور می‎کنند بچه‎ها چیزی نمی‎فهمند لذا با پوشش نامناسب در جلو فرزندان خود ظاهر می‎شوند. غافل از اینکه کودک آنچه را می‎بیند در حافظه خود ضبط کرده و روزی نمونه آن را از خود بروز خواهد داد.
امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: بپرهیزید از اینکه در حالی عمل زناشوئی را انجام دهید که کودکی بتواند شما را ببیند و وضعیت شما را توصیف کند.[4]
در حدیثی دیگر از امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: در حالی که کودکی در خانه هست نباید مرد با همسرش جمع شود چون دیدن این منظره بوسیله کودک باعث می‎شود که کودک در بزرگسالی زناکار شود.[5]
بلوغ اشد
اگر از دوران کودکی بگذریم و وارد دورانی شویم که فرزند کم کم بسوی دوران بلوغ نزدیک می‎شود. پوشش اطرافیان می‎تواند در بلوغ زودرس او نقش مهمی داشته باشد کودکی که در سن قبل از نوجوانی هر روز با بدن نیمه عریان مادر و خواهر مواجه است و قسمت‎های برجسته بدن آنان را مشاهده می‎کند. زمینه تحریک جنسی در او سریع‎تر و زیادتر است و آنچه را در خانواده می‎بیند ناخودآگاه در کوچه و خیابان بر افراد دیگر منطبق می‎کند و باعث می‎شود زودتر از موعد مقرر علائم بلوغ جنسی در او ظاهر شود.
اثر دیگر پوشش‎های نامناسب والدین در مقابل فرزندان باعث می‎شود که حیاء و عفت در دیدگاه و منظر آنها کم اهمیت جلوه کند نوجوانی که همیشه مادر خود را نیمه عریان می‎بیند احساس شرم نمی کند از اینکه خاله، دختر خاله و زن بیگانه را با همان وضع ببیند.
امّا آنچه بعضی می‎گویند: اگر کودک ما در خانواده با چنین صحنه‎های مواجه باشد وقتی در مجالس و جوامع با چنین صحنه‎هایی برخورد کند با حرص و ولع به چنین افرادی نگاه نمی‎کند.
برای پاسخ به چنین سؤالی کافیست پای تجربه تاریخ را در پیش گذاریم و تاریخ را مجبور به گفتن حقایق نمائیم. آنوقت جواب سؤال خود را خواهیم گرفت. زنان و دختران اروپا و آمریکا سر برهنه شدند و کودکان خود را با چنین صحنه‎های عادت داد امّا باز هم کودکان آنها در جامعه به نظر شهوت نگاه کردند تا سینه را باز گذاشتن نظر شهوت بیشتر شد ساقها و رانها را هم در معرض نظر قرار دادند که شاید کودکان آنها عادت کنند باز هم آمار جنایات جنسی درشت‎تر گردید.
در روانشناسی ثابت شده است که اولین برخورد جنسی فراموش نشدنی است و نخستین آغوش همیشه در خاطره پسر و دختر باقیست و اگر پسری اولین برخورد را با دختر مو سرخی داشت در میان برهنگان حداقل در جستجوی موسرخان است و اگر حجاب باشد وقتش را برای یافتن تلف نمی‎کند و چشم هرزه‎اش بجای دنبال کردن موسرخان دنبال بهتر کردن سعادت و رفاه خانواده‎اش است
آیا ممکن است بگوئیم در غرب چنین نتیجه رسوائی در اثر لخت شدن زنان در مقابل کودکان و نوجوانانشان به بار آمد و این احتمال هست که در نواحی دیگر مخصوصاً در کشورهای اسلامی اگر مادران نیمه برهنه بودند سینه و ساق پاهای خود را در مقابل کودکان به نمایش گذاشتند برای آنها عادت می‎شود و نظر عبرت آنان جایگزین نگاه‎های شهوتشان گردد؟[6]
یقیناً جامعه‎های اسلامی هم از چنین نتیجه‎ای مستثنی نیستند.
در روانشناسی ثابت شده است که اولین برخورد جنسی فراموش نشدنی است و نخستین آغوش همیشه در خاطره پسر و دختر باقیست و اگر پسری اولین برخورد را با دختر مو سرخی داشت در میان برهنگان حداقل در جستجوی مو سرخان است و اگر حجاب باشد وقتش را برای یافتن تلف نمی‎کند و چشم هرزه‎اش بجای دنبال کردن مو سرخان دنبال بهتر کردن سعادت و رفاه خانواده‎اش است.[7]
بنابراین لازم است مادر قبل از پنج سالگی در مقابل کودکان پوشش مناسب داشته باشد تا تصویری که در ذهن کودک از مادر باقی می‎ماند، تصویری زیبا و آراسته باشد. و الگوی مناسب از پوشش در ذهن کودک نقش ببندد.
هر چه کودک بزرگتر می‎شود ضرورت این عمل بیشتر می‎شود چون کودک بسوی بیدار شدن غریزه جنسی پیش می‎رود و برخورد با پوشش نامناسب مادر و خواهر او را تحریک می‎کند.
امّا اینکه بگوئیم بچه را با چنین وضع و پوشش عادت دهیم تا در محیط اجتماعی وقتی با چنین صحنه‎هایی برخورد می‎کند برای آنها تحریک آمیز نباشد. تجربه غرب نشان داده چنین امری اتفاق نمی‎افتد. زیرا که روحیه تنوع طلبی انسان به دنبال شکل‎های دیگر می‎رود. و شهوت حالت سیری ناپذیر دارد.

پی نوشت ها :
[1] مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، قم، هدف، ص 424.
[2] فرهادیان، رضا، آنچه والدین و مربیان باید بدانند، رئوف، قم، 1370، ص 38.
[3] همان.
[4] حر عاملی، محمدحسن، وسائل الشیعه، ج 14، ص 94.
[5] فیض کاشانی، ملا محسن، من لایحضره الفقیه، ج 3، ، ص 275.
[6] پاک نژاد، رضا، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 19، تهران،‌انتشارات ناصر، 1364، ص 109.
[7] همان، ص 112.

منبع برای مطالعه بیشتر :
1. ازدواج مکتب انسان سازی، نوشته شهید دکتر سیدرضا پاک نژاد، انتشارات مؤسسه خیریه علمی و دینی اشکذرـ یزد.
2. نقش مادر در تربیت، دکتر علی قائمی، انتشارات امیری، تهران، 1368.
3. اسلام و تربیت کودکان، دکتر احمد بهشتی، ج 2، سازمان تبلیغات، 1372.
4. آئین همسرداری، آیت الله ابراهیم امینی، تهران، سازمان تبلیغات، 1367.