اعتکاف رجبیه
از سیزدهم تا پانزدهم ماه مبارک رجب آغاز ایام البیض و روزهای مقدس و پرفیض اعتکاف است که اهل عبادت و عاشقان دعا و مناجات همه‌ساله با شوق و اشتیاق انتظار چنین روزهای معنوی، می‌کوشند تا بار دیگر جان‌ودل خود را صفا و شفا بخشند.
د. اعتکاف رجبیه
از سیزدهم تا پانزدهم ماه مبارک رجب آغاز ایام البیض و روزهای مقدس و پرفیض اعتکاف است که اهل عبادت و عاشقان دعا و مناجات همه‌ساله با شوق و اشتیاق انتظار چنین روزهای معنوی، می‌کوشند تا بار دیگر جان‌ودل خود را صفا و شفا بخشند.
از منظر قرآن کریم سنت حسنهٔ اعتکاف در سیرهٔ انبیا و اولیا الهی جایگاه ویژه‌ای داشته است و ماده «عکف»[1] بارها در کلام وحی به کار رفته است. خداوند متعال در سورهٔ بقره از عهد و پیمان خود به دو تن از پیامبرانش خبر می‌دهد که: ]وَ عَهِدْنَا إِلیَ إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْمَاعِیلَ أَن طَهِّرَا بَیْتیَِ لِلطَّائفِینَ وَ الْعَاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ[؛[2] «و با ابراهیم و اسماعیل پیمان بستیم که خانه‌ام را برای طواف کنندگان و اعتکاف‌کنندگان و رکوع کنندگان وسجده‌گزاران [از هر آلودگی ظاهری و باطنی] پاکیزه کنید.»
بی‌تردید اعتکاف به معنای عام آن، خلوت عاشقانه با خالق هستی است که، بخش مهمی از زندگی یک مؤمن را تشکیل می‌دهد تا ساعات و روزهایی را با خدای خویش خلوت کند و فرصتی یابد تا روح و جانش را با دعاها، مناجات‌ها و عبادت‌های خالصانه‌اش صیقل دهد و لذّت‌های معنوی را در لابه‌لای نگرانی‌ها و مشکلات تلخ زندگی مادی با تمام وجود احساس کند و برای ادامهٔ حیات انسانی خود، جانی تازه بگیرد. همچنان که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می: «الْمُعْتَکِفُ یَعْکُفُ الذُّنُوبَ، وَیُجْرَی لَهُ مِنَ الأَجرِ کَأَجرِ َعَامِلِ الْحَسَنَاتِ کُلِّهَا؛[3] معتکف همهٔ گناهان را در بند می‌کند و مانند کسی که همهٔ خوبی‌ها را انجام داده است، به او پاداش داده می‌شود.»
اعتکاف به معنای خاص آن از منظر فقه اسلامی در تمام ایّام سال، [به‌جز در دو روز که روزه در آن حرام است] مطلوب است؛ ولی در ماه مبارک رمضان و ماه رجب فضیلت بیش‌تری دارد.
در ایام اعتکاف که عاشقان خداجوی عارف، آماده بهره‌برداری از این روزهای معنوی می‌شوند، چه زیباست که با تأسی از سیرهٔ معنوی امامان معصوم (علیهم السلام) و با معرفت بیش‌تری به مراسم روحانی اعتکاف وارد شده و با اعتماد و توکّل به خداوند متعال، از میان‌برترین راه به محضر خدا وارد شویم.
امام جواد (علیه السلام) می: «الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِکُلِ غَالٍ، وَ سُلَّمٌ إِلَی کُلِّ عَال؛[4] اعتماد به خدا، بهای هر چیز گران‌بها و نردبانی به‌سوی هر بلندی است.»
هرگاه راه‌های آسمان‌ها به روی بنده‌ای بسته شود و او اهل تقوا و ارتباط خدا باشد، خداوند متعال راه خروج از این بن‌بست را برای او نشان می‌دهد و اعتکاف بهترین راه اظهار بندگی است.
حافظ می‌گوید:
در کوی عشق شوکت شاهی نمی‌خرند
اقرار بندگی کن و اظهار چاکری
دراعتکاف می‌توان خانه دل را از اغیار تهی کرد و نور محبّت خدا را در آن جلوه‌گر ساخت؛ می‌توان خود را وقف عبادت کرد و لذّت میهمان شدن بر سر سفرهٔ احسان و لطف الهی چشید؛ می‌توان زمام دل‌وجان را به‌دست خدا سپرد و همه اعضا و جوارح را در حصار اراده حق به بند کشید؛ می‌توان به خویشتن پرداخت و معایب و کاستی‌های خود را شناخت و در جستجوی معالجه بود؛ می‌توان نامه عمل را مرور کرد و به فکر تدارک و جبران فرصت‌های ازدست‌رفته بود.
اعتکاف ضامن فرهنگ ما
در فرهنگ اسلامی روی آوردن به اعتکاف، علاوه بر بهره‌برداری از فیض معنوی آن، جهادی مقدس و میدان مبارزه با دشمنان فرهنگ اسلامی است؛ زیرا این مراسم عبادی - معنوی، نقش بسیار مهمی در رویارویی بانفوذ فرهنگ بیگانه ایفا می‌کند.
جوانی که در مراسم اعتکاف، طعم شیرین ایمان و انس با خداوند را می‌چشد، لذّت‌های مادی و شهوانی در دیدگانش، حقیر و بی‌ارزش می‌شود و به آسانی در گرداب فساد و باورهای ضد دینی گرفتار نمی‌شود.
از سوی دیگر، چنین مراسمی خود پیامی عملی و درسی عبرت‌آمیز برای مردم است. حضور جمعی از مؤمنان در مسجد برای عبادت، در حقیقت نوعی دعوت به خداپرستی و دین‌مداری است و آثار سازنده‌ای بر جامعه خواهد داشت.
--------------------------------------------------------------------------------
پی‌نوشت:
[1]. اعتكاف از باب افتعال و از واژۀ عَكَفَ است؛ این واژه در اصل، به معناى محبوس ماندن و در مكانى مقيم شدن و ملازم چيزى بودن است، و در اصطلاح شرع، به معناى توقّف و ماندن در مساجد به قصد عبادت است. (اعتكاف و احكام آن، محمد فاضل موحدى لنکرانی، مركز فقهى ائمه اطهار(علیهم السلام)، قم، چاپ اول، 1427ق، ص8.)
[2]. بقره/ 125.
[3]. فيض القدير شرح الجامع الصغير، محمد عبدالرحیم المناوي، تحقيق: أحمد عبد السلام، دار الكتب العلمية، بيروت، 1994م، ج6، ص356.
[4]. نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، حسين بن نصر حلوانى، مدرسةالإمام المهدي(عج)، قم، چاپ اول، 1408ق. ص136.
منبع: ماهنامه اطلاع‌رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 177
