مؤلف:
بهاالدين محمد بن شيخ على شريف لاهيجى (م 1088 ق).
زندگينامه و اظهار نظرها:
بهاءالدين محمد شريف لاهيجى، دانشمند وارسته قرن يازدهم و معاصر دانشمندى به نام ملا عبدالرزاق لاهيجى صاحب شوارق الالهام و گوهرمراد است. وى در خدمت محقق داماد و برخى از استادان بزرگ آن دوران تلمذ كرد و آثار ارزشمندى از خود برجاى گذاشت. از وى چند اثر قرآنى، اخلاقى و عرفانى باقى مانده است.
تأليفات:
رساله فى عالم المثال، تفسير قرآن و ... .
معرفى اجمالى كتاب:
اين تفسير ظاهراً در هندوستان به اتمام رسيده و صاحب تفسير لوامع التنزيل و سواطع التأويل، سيد ابوالقاسم رضوى قمى كه ساكن هند بود، در تأليف خود از آن بهره جسته است. اين اثر مانند بيشتر تفاسير قرن يازدهم، متأثر از فضاى فرهنگى و از دو ويژگى آن دوران برخوردار است: نخست گرايش به حديث و ديگرى داشتن صبغه عرفانى.
مفسر در آغاز كتاب مقدمه اى نگاشته و در آن به انگيزه نگارش خود اشاره كرده است. وى هدف از نگارش اين كتاب را ارائه تفسيرى ساده و مورد اعتماد در مذهب اماميه براى برادران اهل ايمان مى داند كه اشتغالات و موانع روزگار آنها را از تحصيل علوم محروم كرده و خود را نيازمند به ترجمه قرآن مى دانند; اما در حقيقت اين كتاب فراتر از ترجمه است. روش مفسر بدين گونه است كه ابتدا هر آيه را به طور فشرده ترجمه كرده، آن گاه به نقل روايات وارد شده، از اهل بيت عصمت و طهارت مى پردازد. در اين قسمت، تنها منبع نقل او مجامع حديثى شيعه است. يكى از روشهاى لاهيجى در نقل روايات، جمع بين روايات و رفع تعارض آنها در موارد خاص و ارزيابي هاى رجالى است. از نكات بارز اين تفسير، ارائه عقايد شيعه و دفاع از مواردى است كه مورد اختلاف بين شيعه و ديگر مذاهب است.
وضعيت نشر:
اين تفسير در 4 جلد به زبان فارسي به وسيله شركت انتشارات علمى تهران، با تحقيق و تصحيح و مقدمه سيد جلال الدين حسينى ارموى و دكتر محمد ابراهيم آيتى چاپ شده است.
محمدرضا ضميري- کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، ص 505- 506