بطن قرآن در بيان آيه الله حكيم
مرحوم آية الله العظمي سيد محسن حكيم در شرح كفاية الاصول در پايان بحث استعمال لفظ مشترك نقل نموده كه يكي از بزرگان دانش فرمود: روزي در منزل ملافتحعلي سلطان آبادي با گروهي از اعيان و انديشمندان بزرگ كه از جمله آنان سيد اسماعيل صدر و حاج ميرزا حسين نوري طبرسي (مؤلف مستدرك) و سيد حسين صدر بود، حاضر شديم.
آقا ملّا فتحعلي سلطان آبادي اين آية مبارك را تلاوت فرمود:
«وَ اعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيكُمُ الْإِيمانَ وَ زَينَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَ كَرَّهَ إِلَيكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْيانَ أُولئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ»[1]
«اي مسلمانان، بدانيد كه اين محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ كه در ميان شماست، رسول خدا و عالم به حقايق و مصالح و مفاسد امور است. شما او را به رأي جاهلانه خود مجبور نكنيد؛ كه اگر در بسياري از امور رأي شما را پيروي كند خود به زحمت و مشقت مي‌افتيد و به مفاسد و مشكلاتي دچار مي‌شويد و گمان نكنيد قبول اسلام و پذيرفتن ايمان و اجتناب از كفر و گناه از روي كمال عقل و متانت و زيركي خودتان است، بلكه خداوند متعال به لطف خود مقام ايمان را نزد شما محبوب گردانيد و در دلهايتان نيكو بياراست و كفر و فسق و نافرماني را در نظرتان زشت و ناپسند ساخت و از آنها بيزارتان كرد تا در دو جهان خوشبخت و سعادتمند شويد. اينان به حقيقت اهل صواب و هدايتند و اين هدايت بر آنان به فضل خدا و نعمت الهي حاصل گرديد و خدا به احوال بندگان دانا و به صلاح نظام جهان آفرينش آگاه است.» آقا سلطان آبادي پس از آن شروع به تفسير «حَبَّبَ إِلَيكُمُ» نمود. بعد از بيانات طولاني آن را به معنايي تفسير كرد. هنگامي كه بزرگان اين معني را شنيدند از او توضيح خواستند و پس از بيان مطلب و توضيح مقصود همة حضار به شگفت آمدند و پيش خود مي‌گفتند: چرا آنها جلوتر از بيان سلطان آبادي متوجه اين نكته نشدند.
روز دوّم در محضر مقدس او حاضر شدند و آقاي سلطان آبادي آية مبارك را به معناي ديگري غير از اوّلي تفسير نمود. حاضران باز توضيح خواستند و پس از شرح و بيان نيز تعجب كردند كه چرا پيش از بيان او اذهانشان متوجه اين مطلب نشده، آن را درك نكردند.
روز سوّم در خدمت ايشان حضور به هم رسانيدند و همانند روز اوّل و دوّم به شگفت آمدند. پيوسته اين چنين بودند و هر روزي كه به خدمت ايشان مي‌آمدند معناي ديگري براي آنان بيان مي‌كرد. نزديك به سي روز به خدمت او شرفياب شدند و براي آية مبارك نزديك به سي معني بيان فرمود و حضار هر وقت معنايي از او مي‌شنيدند توضيح مي‌خواستند و او نيز توضيح مي‌داد.
[1] . سوره حجرات، آيه 7.
داستانهاي علوي، ج 1