قضا و قدر
۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
وكُلُّ شيءٍ بِقَدَرٍ حتَّى العَجزُ والكَيسُ.۱

۰.همه چيز مقدّر است، حتّى ناتوانى و زيركى.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
لو دَعا لك إسرافيلُ وجِبريلُ وميكائيلُ وحَمَلةُ العَرشِ وأنا فيهِم ما تَزَوَّجتَ إلّا المرأةَ التي كُتِبَت لكَ.۲

۰.اگر اسرافيل و جبرئيل و ميكائيل و فرشتگان حامل عرش و من، همگى با هم براى تو دعا كنيم، جز با زنى كه برايت نوشته و مقدّر شده است ازدواج نخواهى كرد.

۰.امام علی علیه السلام:
ـ في تَحميدِ اللهِ سبحانَهُ ـ: أحمَدُهُ إلى نفسِهِ كما استَحمَدَ إلى خَلقِهِ، وجَعَلَ لكُلِّ شيءٍ قَدرا، ولِكُلِّ قَدرٍ أجَلاً، ولكُلِّ أجَلٍ كتابا.۳

۰.در ستايش خداى سبحان، مى‌فرمايد: خدا را آن گونه سپاس می‌گزارم كه از آفريدگان خويش خواسته است و براى هر چيزى مقدار و اندازه‌اى معيّن فرموده و براى هراندازه‌اى، اجلى و براى هر اجلى، نوشته‌اى (كه در آن ثبت و ضبط است).

۰.امام علی علیه السلام:
القَدَرُ سِرٌّ مِن سِرِّ اللهِ، وسِترٌ مِن سِترِاللهِ وحِرزٌ مِن حِرزِ اللهِ مَرفوعٌ في حِجابِ اللهِ، مَطوِيٌّ عَن خَلقِ اللهِ.۴

۰.قَدَر (و سرنوشت) رازى از رازهاى خدا و نهانى از نهانى‌هاى خدا و دژى از دژهاى دست نيافتنى خداست، كه در پس حجاب خداست و از خلق خدا پنهان است.

۰.امام علی علیه السلام:
ـ وقد سَألَهُ رجُلٌ عنِ القَدَرِ ـ: بَحرٌعَميقٌ فلا تَلِجْهُ. قالَ: يا أميرَ المؤمنينَ، أخبِرنا عنِ القَدَرِ. قالَ: سِرُّ اللهِ فلا تَتَكَلَّفْهُ. قالَ: يا أميرَ المؤمنينَ، أخبِرْنا عنِ القَدَرِ. قالَ: أما إذ أبَيتَ فإنّهُ أمرٌ بَينَ أمرَينِ لا جَبرَ ولا تَفويضَ.۵

۰.ـ در پاسخ مردى كه از تقدير پرسيد ـ: دريايى ژرف است، در آن فرو مرو. عرض كرد: اى امير مؤمنان! مرا از تقدير، آگاه كن. فرمود: راز خداست، خود را (براى دانستن آن) به زحمت مينداز. (سه باره) پرسيد: اى امير مؤمنان! مرا از تقدير آگاه فرما. فرمود: حال كه اصرار دارى، بدان كه تقدير، امرى است ميان دو امر؛ نه جبر است و نه تفويض (واگذارى امور).

۰.امام صادق علیه السلام:
إذا كانَ يَومُ القِيامَةِ وجَمَعَ اللهُ الخَلائقَ سَألَهُم عمّا عَهِدَ إلَيهِم ولم يَسألْهُم عَمّا قَضى علَيهِم.۶

۰.چون روز قيامت شود و خداوند خلايق را گرد آورد، از آنچه به آنها سفارش كرده و فرمان داده است بازخواستشان كند و از آنچه برايشان مقدّر و حكم فرموده است، نپرسدشان.

۰.امام هادی علیه السلام:
المَقاديرُ تُريكَ ما لَم يَخطُرْبِبالِكَ.۷

۰.مقدّرات چيزهايى را كه به ذهنت خطور نمی‌كند، نشانت می‌دهد.

۰.امام صادق علیه السلام:
عَجِبتُ للمَرءِ المُسلمِ لا يَقضي اللهُ عز و جل لَهُ قَضاءً إلّا كانَ خَيرا لَهُ، وإن قُرِضَ بالمَقاريضِ كانَ خَيرا لَهُ، وإن مَلَكَ مَشارِقَ الأرضِ ومَغارِبَها كانَ خَيرا لَهُ.۸

۰.در شگفتم از مرد مسلمان كه خداوند عز و جل هيچ قضايى براى او نراند جز اين كه خير او در آن باشد. اگر با قيچى تكه تكه شود برايش خير است و اگر از شرق تا غرب عالم را دراختيار گيرد باز برايش خير است.

۰.امام صادق علیه السلام:
ما قَضَى اللهُ لمؤمنٍ قَضاءً فَرَضِيَ بهِ إلّا جَعَلَ اللهُ لَهُ الخِيَرَةَ فيما يَقضي.۹

۰.خداوند براى مؤمن هيچ قضايى نراند كه از آن خشنود باشد، مگر اين كه خدا در آنچه حكم و مقدّر فرموده خير او را قرار دهد.

۰.ابن نباته:
إنّ أميرَ المؤمنينَ علیه السلام عَدَلَ مِن عِندِ حائطٍ مائلٍ إلى حائطٍ آخَرَ، فقيلَ لَهُ: يا أميرَ المؤمنينَ، تَفِرُّ مِن قَضاءِ اللهِ؟! قالَ: أفِرُّ مِن قَضاءِ اللهِ إلى قَدَرِ اللهِ عز و جل.۱۰

۰.امير المؤمنين علیه السلام از كنار ديوار خميده‌اى، به طرف ديوار ديگرى رفت. به آن حضرت عرض شد: يا امير المؤمنين! از قضاى خدا می‌گريزى؟ فرمود: از قضاى خدا به سوى قدر خداوند عز و جل می‌گريزم.

۱.۱‌. كنز العمّال: ۴۹۹

۲.۲‌. كنز العمّال: ۵۰۱

۳.۳‌. نهج البلاغة: الخطبة ۱۸۳

۴.۴‌. التوحيد: ۳۸۳ / ۳۲

۵.۵‌. كنزالعمّال: ۱۵۶۷

۶.۶‌. الدّرة الباهرة: ۳۳

۷.۷‌. أعلام الدين: ۳۱۱

۸.۸‌. الكافي: ۲ / ۶۲ /۸

۹.۹‌. التمحيص: ۵۹ / ۱۲۳

۱۰.۱۰‌. بحار الأنوار: ۴۱ / ۲ / ۳