احادیث ریاکاری
۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
إنّ المَلَكَ لَيَصعَدُ بعَملِ العَبدِ مُبتَهِجابهِ، فإذا صَعِدَ بحَسَناتِهِ يقولُ اللهُ عز و جل: اجعَلُوها في سِجِّينٍ إنّهُ لَيسَ إيّايَ أرادَ بِها.۱

۰.فرشته با خوشحالى عمل بنده را بالا می‌برد و چون كارهاى نيكش را بالا برد، خداوند عز و جل می‌فرمايد: آنهارا در سجّين۲ گذاريد؛ اين كارها براى من انجام نشده است.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
ـ حِينَ سَألَهُ رَجُلٌ: يا رسولَ اللهِ صلی الله علیه و آله، فِيمَ النَّجاةُ؟ ـ: أن لا يَعمَلَ العَبدُ بطاعَةِ اللهِ يُريدُ بها الناسَ.۳

۰.ـ در پاسخ به مردى كه پرسيد: اى رسول خدا! نجات در چيست؟ ـ فرمود: در اين كه بنده طاعت خدا را به خاطر مردم انجام ندهد.

۰.امام علی علیه السلام:
اللّهُمّ إنّي أعوذُ بكَ مِن أن تَحسُنَ فيلامِعَةِ العُيونِ عَلَانِيَتِي، وتَقبُحَ فيما اُبطِنُ لكَ سَرِيرَتي، مُحافِظا على رئاءِ الناسِ مِن نَفسِي بجَميعِ ما أنتَ مُطَّلِعٌ علَيهِ مِنّي، فَاُبدِيَ لِلناسِ حُسنَ ظاهري واُفضِيَ إليكَ بِسُوءِ عَمَلِي، تَقَرُّبا إلى عِبادِكَ وتَباعُدا مِن مَرضاتِكَ.۴

۰.خداوندا! به تو پناه می‌برم از اين كه ظاهرم در نگاه مردم نيكو باشد و باطنم كه بر تو آشكار است زشت، و خود را رياكارانه نزد مردم بيارايم به چيزى كه تو بهتر از من بدان دانايى، پس ظاهر نكويم را براى مردم آشكار دارم و بدى كردارم را نزد تو آورم و بدين سان به بندگان تو نزديك شوم و از خشنودى تو به دور مانم.

۰.امام صادق علیه السلام:
إيّاك والرياءَ؛ فإنّهُ مَن عَمِلَ لِغَيرِ اللهِ وَكَلَهُ اللهُ إلى مَن عَمِلَ لَهُ.۵

۰.از رياكارى بپرهيز؛ زيرا هر كه براى غير خدا كارى كند، خدا او را به همان كسى كه برايش كار كرده است واگذارد.

۰.مستدرك الوسائل:
قال رسولُ اللهِ صلی الله علیه و آله: إنّ النارَ وأهلَها يَعِجُّونَ مِن أهلِ الرياءِ، فقيلَ: يا رسولَ اللهِ، وكيفَ تَعِجُّ النارُ؟! قالَ: مِن حَرِّ النارِ التي يُعَذَّبُونَ بها.۶

۰.پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: دوزخ و دوزخيان از دست رياكاران فرياد بر می‌آورند. عرض شد: اى رسول خدا! دوزخ ديگر چرا فرياد برمى آورد؟! فرمود: از گرماى آتشى كه [رياكاران] با آن عذاب مى‌شوند.

۰.امام صادق علیه السلام:
يُجاءُ بعَبدٍ يَومَ القِيامَةِ قدصَلّى فيقولُ: يا ربِّ صَلَّيتُ ابتِغاءَ وَجهِكَ فيُقالُ لَهُ: بل صَلَّيتَ لِيُقالَ ما أحسَنَ صلاةَ (فلانٍ)، اِذهَبُوا بِهِ إلى النارِ.۷

۰.در روز رستاخيز بنده‌ای را كه نماز خوانده، می‌آورند. او می‌گويد: پروردگارا! من براى رضاى تو نماز خواندم؛ امّا به او گفته شود: نه، بلكه براى آن نماز خواندى كه گفته شود چه نماز خوبى می‌خواند. او را به دوزخ بريد.

۰.امام علی علیه السلام:
ثلاثُ علاماتٍ لِلمُرائي: يَنشَطُ إذا رَأى الناسَ، ويَكسَلُ إذا كانَ وَحدَهُ، ويُحِبُّ أن يُحمَدَ في جَميعِ اُمُورِهِ.۸

۰.رياكار را سه نشانه است: وقتى چشمش به مردم می‌افتد كوشا می‌شود، وقتى تنهاست سستى و تنبلى می‌ورزد، و دوست دارد كه در هر كارى ستايش شود.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
السِّرُّ أفضَلُ مِن العَلانِيَةِ،والعلانِيَةُ لِمَن أرادَ الاقتِداءَ.۹

۰.[عبادت وحسنه] نهانى بهتر از آشكار است. انجام آشكار [اين كارها] براى كسى [خوب] است كه بخواهد الگو قرار گيرد.

۰.امام باقر علیه السلام:
ـ لمّا سَألَهُ زرارةُ عن الرَّجُلِ يَعمَلُ الشيءَ مِن الخَيرِ فَيَراهُ إنسانٌ فَيَسُرُّهُ ذلكَ ـ: لا بَأسَ، ما مِن أحدٍ إلّا وهُو يُحِبُّ أن يَظهَرَ لَهُ في الناسِ الخَيرُ، إذا لَم يَكُن صَنَعَ ذلكَ لذلكَ.۱۰

۰.ـ در پاسخ زراره كه درباره شخصى پرسيد كه كار خوبى انجام می‌دهد و انسانى او را می‌بيند و او خوشحال می‌شود ـ فرمود: اشكالى ندارد. همه دوست دارند كار نيكشان در ميان مردم نمايان شود، به شرط آن كه كار خوب را به اين منظور انجام نداده باشد.

۰.امام صادق علیه السلام:
مَن عَمِلَ حَسَنَةً سِرّا كُتِبَت لَهُ سِرّا، فإذا أقَرَّ بها مُحِيَتْ وكُتِبَت جَهرا، فإذا أقَرَّ بها ثانيا مُحِيَت وكُتِبَت رياءً.۱۱

۰.هر كه در نهان كار نيك انجام دهد، برايش نهانى نوشته می‌شود و چون آن را به زبان آورد، آن عمل نهانى پاك می‌شود و عملى آشكار نوشته می‌گردد و اگر براى دومين بار به زبان آورد عمل آشكار هم پاك می‌شود و برايش عمل رياكارانه می‌نويسند.

۱.۱‌. الكافي: ۲ / ۲۹۵ /۷

۲.. سجّين: زندان، ديوان اعمال گنهكاران و كفّار ـ م.

۳.۲‌. تنبيه الخواطر: ۱ / ۱۸۶

۴.۳‌. نهج البلاغة: الحكمة ۲۷۶

۵.۴‌. الكافي: ۲ / ۲۹۳ /۱

۶.۵‌.مستدرك‌الوسائل: ۱/۱۰۷/۱۰۹

۷.۶‌.الزهدللحسين‌بن سعيد:۶۳/۱۶۶

۸.۷‌. الكافي: ۲ / ۲۹۵ /۸

۹.۸‌. كنز العمّال: ۵۲۷۳

۱۰.۹‌. الكافي: ۲ / ۲۹۷ /۱۸

۱۱.۱۰‌. عدّة الداعي: ۲۲۱