عقل
۱

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
يا عَلىُّ اَلْعَقْلَ مَا اكْتُسِبَتْ بِهِ الْجَنَّةُ وَطُلِبَ بِهِ رِضَى الرَّحْمنِ؛۱

۰.يا على عقل چيزى است كه با آن بهشت و خشنودى خداوند رحمان به دست مى‌آيد.

۲

۰.امام على عليه‌السلام:
أَعْقَلُ النّاسِ أَبْعَدُهُمْ عَنْ كُلِّ دَنيَّةٍ؛۲

۰.عاقل‌ترين مردم كسى است كه از همه پَستى‌ها دورتر باشد.

۳

۰.امام على عليه‌السلام:
مَنْ لَمْ يُهَذِّبْ نَفْسَهُ لَمْ يَنْتَفِعْ بِالْعَقْلِ؛۳

۰.هر كس خود را تزكيه نكند، از عقل بهره نمى‌برد.

۴

۰.امام حسين عليه‌السلام:
لا يَكْمُلُ الْعَقْلُ إلاّ بِاتِّباعِ الْحَقِّ؛۴

۰.عقل جز با پيروى از حق كامل نمى‌شود.

۵

۰.امام على عليه‌السلام:
أَفْضَلُ النّاسِ عَقْلاً أَحْسَنُهُمْ تَقْديرا لِمَعاشِهِ وَأَشَدُّهُمُ اهْتِماما بِإِصْلاحِ مَعادِهِ؛۵

۰.عاقل‌ترين مردم كسى است كه در امور زندگيش بهتر برنامه‌ريزى كند و در اصلاح آخرتش بيشتر همّت نمايد.

۶

۰.امام على عليه‌السلام:
زكوةُ الْعَقْلِ احْتِمالُ الْجُهّالِ؛۶

۰.زكات عقل تحمّل نادانان است.

۷

۰.امام على عليه‌السلام:
رَدْعُ النَّفْسِ عَنْ زَخارِفِ الدُّنْيا ثَمَرَةُ الْعَقْلِ؛۷

۰.دورى از تجمّلات دنيا ميوه عقل است.

۸

۰.امام على عليه‌السلام:
لَيْسَ الْعاقِلُ مَنْ يَعْرِفُ الْخَيْرَ مِنَ الشَّرِّ وَلكِنَّ الْعاقِلَ مَنْ يَعْرِفُ خَيْرَ الشَّرَّيْنِ؛۸

۰.عاقل آن نيست كه خير را از شر تشخيص دهد، بلكه عاقل كسى است كه ميان دو شر، آن را كه ضررش كمتر است بشناسد.

۹

۰.امام حسين عليه‌السلام:
إذا وَرَدَتْ عَلَى الْعاقِلِ لُمَّهٌ‌قَمَعَ‌الْحُزْنَ‌بِالْحَزْمِ‌وَقَرَعَ‌الْعَقْلَ‌لِلاِحْتيالِ؛۹

۰.چون براى عاقل مشكلى پيش آيد، غم خود را با هوشيارى و دورانديشى از ميان مى‌برد و عقل را به چاره‌جويى وامى‌دارد.

۱۰

۰.امام باقر عليه‌السلام:
إنَّ اللّه‌ تَبارَكَ وَتَعالى يُحاسِبُ النّاسَ عَلى قَدْرِ ما آتاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ فِى الدُّنْيا؛۱۰

۰.خداوند (در روز قيامت) از بندگانش به مقدار عقلى كه به آنها داده بازخواست خواهد كرد.

۱.۱.من‌لايحضره‌الفقيه۴/۳۶۹/۵۷۶۲

۲.۲. غررالحكم ۲/۴۱۳/۳۰۷۳

۳.۳. غررالحكم ۵/۴۱۱/۸۹۷۲

۴.۴. بحارالأنوار۷۸/۱۲۷/۱۱

۵.۵. غررالحكم ۲/۴۷۲/۳۳۴۰

۶.۶. غررالحكم۵/۱۸/۷۳۰۱

۷.۷. غررالحكم ۴/۸۸/۵۳۹۹

۸.۸. بحارالأنوار۷۸/۶/۵۸

۹.۹. نزهة الناظرص۸۴/۱۳

۱۰.۱۰. بحارالأنوار۱/۱۰۶/۲