مكارم الاخلاق
۱

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
إنَّما بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الأَْخْلاقِ؛۱

۰.براستى كه من براى به كمال رساندن مكارم اخلاق مبعوث شده‌ام.

۲

۰.امام على عليه‌السلام:
عَلَيْكُمْ بِمَكارِمِ الأَْخْلاقِ فَإِنَّها رِفْعَةٌ وَإيّاكُمْ وَالأَْخْلاقَ الدَّنيَّةَ فَاِنَّها تَضَعُ الشَّريفَ وَتَهْدِمُ الْمَجْدَ؛۲

۰.به مكارم اخلاق پايبند باشيد كه آن مايه سربلندى است و از اخلاق پَست دورى كنيد كه آن انسانهاى شريف را پَست و بزرگوارى را از بين مى‌برد.

۳

۰.امام على عليه‌السلام:
نَزِّهْ عَنْ كُلِّ دَنيَّةٍ نَفْسَكَ، وأبْذِل فِى الْمَكارِمِ جَهدَكَ تَخلُصْ مِنَ المَآثِمِ وتَحْرُز المَكارِمَ؛۳

۰.خودت را از هر پَستى پاك كن، و در راه مكارم اخلاق نهايت كوشش خود را به كار گير تا از گناهان برهى و مكارم را بدست آورى.

۴

۰.امام على عليه‌السلام:
لَوْ كُنّا لانَرْجو جَنَّةً وَلا نَخْشى نارا وَلا ثَوابا وَلا عِقابا لَكانَ يَنْبَغى لَنا أَنْ نَطْلُبَ مَكارِمَ الأَْخلاقِ فَإِنَّها مِمّا تَدُلُّ عَلى سَبيلِ النَّجاحِ؛۴

۰.اگر هم به بهشت اميد (وباور) نمى‌داشتيم و از دوزخ نمى‌هراسيديم و پاداش و كيفرى در ميان نمى‌بود باز شايسته بود كه در طلب مكارم اخلاق برآييم، زيرا كه راه موفقيت و پيروزى در تحصيل مكارم اخلاق است.

۵

۰.امام صادق عليه‌السلام:
وَقَد سُئِلَ عَنْ مَكارِمِ الأَْخْلاقِ: اَلْعفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَصِلَةُ مَنْ قَطَعَكَ وَإعْطاءُ مَنْ حَرَمَكَ وَقَوْلُ الْحَقِّ وَلَوْ عَلى نَفْسِكَ؛۵

۰.درباره مكارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از كسى كه به تو ظلم كرده، رابطه با كسى كه با تو قطع رابطه كرده، عطا به آن كس كه از تو دريغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.

۶

۰.امام على عليه‌السلام:
لا تَكْمُلُ الْمَكارِمُ إلاّ بِالْعَفافِ وَالإْيثارِ؛۶

۰.مكارم اخلاق به كمال نمى‌رسد، مگر با پاكدامنى و از خود گذشتگى.

۷

۰.امام على عليه‌السلام:
إذا رَغِبْتَ فِى الْمَكارِمِ فَاجْتَنِبِ الْمَحارِمَ؛۷

۰.اگر خواهان مكارم و بزرگوارى‌ها هستى از حرام‌ها دورى كن.

۸

۰.امام صادق عليه‌السلام:
إنّ اللّه‌َ تَبارَكَ وَتَعالى خَصَّ رَسولَ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بِمَكارِمِ الأخْلاقِ، فَامْتَحِنوا أنفُسَكُم فَإن كانَتْ فيكُم فَاحْمَدوا اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ وَارغَبوا إلَيهِ فى الزِّيادَةِ مِنها ـ فَذَكَرَها عَشرَةً ـ: اليَقينُ، والقَناعَةُ، والصَّبرُ، والشُّكرُ، والحِلْمُ، وحُسنُ الخُلقِ، والسَّخاءُ، والغَيرَةُ، والشَّجاعَةُ، والمُروءَةُ؛۸

۰.خداى تبارك وتعالى رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله را به مكارم اخلاق مخصوص گردانيد. پس شما نيز خود را بيازماييد، اگر اين صفت‌ها در شما بود خداى عزوجل را سپاس گوييد و از او اين مكارم را بيشتر بخواهيد. ـ سپس آن ده خصلت را برشمردند ـ: يقين، قناعت، صبر، شكر، بردبارى، خوش‌اخلاقى، سخاوت، غيرت، شجاعت و جوانمردى.

۹

۰.امام صادق عليه‌السلام:
لِجَرّاحِ المَدائِنىِّ ـ: ألا اُحَدِّثُكَ بِمَكارِمِ الأخْلاقِ؟ اَلصَّفْحُ عَنِ النّاسِ، وَمُواساةُ الرَّجُلِ أخاهُ فى مالِهِ، وَذِكْرُ اللّه‌ِ كَثيرا؛۹

۰.به جرّاح مدائنى فرمودند: آيا به تو بگويم كه مكارم اخلاق چيست؟ گذشت كردن از مردم، سهيم كردن برادر (دينى) در مال خود و بسيار به ياد خدا بودن.

۱۰

۰.امام صادق عليه‌السلام:
اَلمَكارِمُ عَشْرٌ، فَإنِ اسْتَطَعْتَ أنْ تَكونَ فيكَ فَلْتَكُنْ...: صِدْقُ الَبأْسِ، وَصِدقُ اللِّسانِ، وَأداءُ الأمانَةِ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ، وَإقْراءُ الضَّيفِ، وَ إطْعامُ السّائِلِ، وَالمُكافاةُ عَلىَ الصَّنائعِ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ، وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ، وَرَأسُهُنَّ الحَياءُ؛۱۰

۰.مكارم ده‌تاست: اگر مى‌توانى آنها را داشته باش...: استقامت در سختى‌ها، راستگويى، امانتدارى، صله رحم، ميهمان نوازى، اطعام نيازمند، جبران كردن نيكى‌ها، رعايت حق و حرمت همسايه، مراعات حق و حرمت رفيق و در رأس همه، حيا.

۱.۱. مكارم‌الاخلاق ص۸

۲.۲. بحارالانوار۷۸/۵۳/۸۹

۳.۳. غررالحكم۶/۱۸۱/۹۹۸۹

۴.۴.مستدرك‌الوسائل۱۱/۱۹۳/۱۲۷۲۱

۵.۵. معانى الأخبار۱۹۱/۱

۶.۶. غررالحكم۶/۳۹۶/۱۰۷۴۵

۷.۷. غررالحكم۳/۱۳۸/۴۰۶۹

۸.۸. امالى صدوق۲۹۰/۸

۹.۹. معانى الأخبار۱۹۱/۲

۱۰.۱۰. خصال۴۳۱/۱۱