تواضع
۱
۰.امام على عليه‌السلام:
أَشْرَفُ الْخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالْحِلْمُ وَلينُ الْجانِبِ؛۱
۰.شريف‌ترين اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم‌خويى است.
۲
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
إِنَّ اللّه‌َ تَعالى أَوْحى إِلَىَّ أَنْ تَواضَعوا حَتّى لايَفْخَرَ أَحَدٌ عَلى أَحَدٍ وَلايَبْغى أَحَدٌ عَلى أَحَدٍ؛۲
۰.خداى متعال به من وحى فرمود كه متواضع باشيد، تا هيچ كس بر ديگرى فخر نفروشد و احدى به ديگرى زورگويى و تجاوز نكند.
۳
۰.امام صادق عليه‌السلام:
إِنَّ فِى السَّماءِ مَلَكَيْنِ مُوَكَّلَيْنِ بِالْعِبادِ، فَمَنْ تَواضَعَ لِلّهِ رَفَعاهُ وَمَنْ تَكَبَّرَ وَضَعاهُ؛۳
۰.در آسمان دو فرشته بر بندگان گماشته شده‌اند پس هر كس براى خدا تواضع كند، او را بالا برند و هر كس تكبر ورزد او را پَست گردانند.
۴
۰.امام على عليه‌السلام:
إِذا تَفَقَّهَ الرَّفيعُ تَواضَعَ؛۴
۰.انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانايى رسد، متواضع مى‌شود.
۵
۰.امام على عليه‌السلام:
فى صِفَةِ الْمُتَّقينَ ـ: مَلْبَسُهُمُ الاِقْتِصادُ وَمَشْيُهُمُ التَّواضُعُ؛۵
۰.در وصف پرهيزكاران ـ: لباسشان ميانه رويست و راه رفتن و رفتارشان متواضعانه است.
۶
۰.امام صادق عليه‌السلام:
إِنَّ مِنَ التَّواضُعِ أَنْ يَرْضَى الرَّجُلُ بِالْمَجْلِسِ دونَ الْمَجْلِسِ وَأَنْ يُسَلِّمَ عَلى مَنْ يَلْقى وَأَنْ يَتْرُكَ الْمِراءَ وَإِنْ كانَ مُحِقّا وَلايُحِبَّ أَنْ يُحْمَدَ عَلَى التَّقْوى؛۶
۰.از تواضع است كه انسان به پايين مجلس رضايت دهد، به هر كس بر مى‌خورد سلام كند، مجادله را رها كند اگر چه حق با او باشد و دوست نداشته باشد كه او را به پرهيزكارى بستايند.
۷
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
ثَلاثَةٌ لايَزيدُ اللّه‌ُ بِهِنَّ إِلاّ خَيْرا: اَلتَّواضُعُ لايَزيدُ اللّه‌ُ بِهِ إِلاَّ ارْتِفاعا وَذُلُّ النَّفْسِ لايَزيدُ اللّه‌ُ بِهِ إِلاّ عِزّا وَالتَّعَفُّفُ لايَزيدُ اللّه‌ُ بِهِ‌إِلاّغِنَىً؛۷
۰.سه چيز است كه خداوند به سبب آنها جز بر خير و خوبى نمى‌افزايد: تواضع كه خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگى نمى‌افزايد، شكسته نفسى كه خداوند به سبب آن جز عزّت نمى‌افزايد و مناعت طبع كه خداوند به سبب آن جز بى‌نيازى نمى‌افزايد.
۸
۰.امام كاظم عليه‌السلام:
إِنَّ الزَّرْعَ يَنْبُتُ فِى السَّهْلِ وَلايَنْبُتُ فِى الصَّفا فَكَذلِكَ الْحِكْمَةُ تَعْمُرُ فى قَلْبِ الْمُتَواضِعِ وَلا تَعْمُرُ فى قَلْبِ الْمُتَكَبِّرِ الْجَبّارِ، لأِنَّ اللّه‌َ جَعَلَ التَّواضُعَ آلَةَ الْعَقْلِ وَجَعَلَ التَّكَبُّرَ مِنْ آلَةِ الْجَهْلِ؛۸
۰.زراعت در زمين هموار مى‌رويد، نه بر سنگ سخت و چنين است كه حكمت، در دل‌هاى متواضع جاى مى‌گيرد نه در دل‌هاى متكبر. خداوند متعال، تواضع را وسيله عقل و تكبر را وسيله جهل قرار داده است.
۹
۰.امام رضا عليه‌السلام:
اَلتَّواضُعُ دَرَجاتٌ: مِنْها أَنْ يَعْرِفَ الْمَرْءُ قَدْرَ نَفْسِهِ فَيُنْزِلَها مَنْزِلَتَها بِقَلْبٍ سَليمٍ، لايُحِبُّ أَنْ يَأْتىَ إِلى أَحَدٍ إِلاّ مِثْلَ مايُؤْتى إِلَيْهِ، إِنْ رَأى سَيِّئَةً دَرَأَها بِالْحَسَنَةِ، كاظِمُ الْغَيْظِ عافٍ عَنِ النّاسِ، وَاللّه‌ُ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ؛۹
۰.تواضع درجاتى دارد: يكى از آنها اين است كه انسان اندازه خود را بشناسد و با طيب خاطر خود را در آن جايگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان‌گونه رفتار كند كه انتظار دارد با او رفتار كنند، اگر بدى ديد آن را با خوبى جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نيكوكاران را دوست دارد.
۱۰
۰.امام على عليه‌السلام:
مَنْ أَتى غَنيّا فَتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دينِهِ؛۱۰
۰.هر كس در مقابل ثروتمند به خاطر ثروتش تواضع كند دو سوم دينش از بين برود.
۱.۱. غررالحكم ۲/۴۴۲/۳۲۲۳
۲.۲. كنزالعمال ۳/۱۱۰/۵۷۲۲
۳.۳. كافى ۲/۱۲۲/۲
۴.۴. غررالحكم ۳/۱۳۳/۴۰۴۸
۵.۵. نهج البلاغهخطبه۱۹۳
۶.۶. بحارالأنوار ۷۵/۱۱۸/۳
۷.۷. بحارالأنوار ۷۵/۱۲۴/۲۲
۸.۸. تحف العقول ص۳۹۶
۹.۹. كافى ۲/۱۲۴/۱۳
۱۰.۱۰. نهج البلاغهحكمت۲۲۸
