زبان
۱

۰.امام على عليه‌السلام:
إِنَّ فِى الإِْنْسانَ عَشْرُ خِصالٍ يُظْهِرُها لِسانُهُ: شاهِدٌ يُخْبِرُ عَنِ الضَّميرِ وَحاكِمٌ يُفْصِلُ بَيْنَ الْخِطابِ وَناطِقٌ يَرُدُّبِهِ الْجَوابَ وَشافِعٌ يُدْرِكُ بِهِ الْحاجَةَ وَواصِفٌ يَعْرِفُ بِهِ الأَْشْياءَ وَ أَميرٌ يَأْمُرُ بِالْحُسْنِ وَواعِظٌ يَنْهى عَنِ الْقَبيحِ وَمُعِزٌّ تَسْكُنُ بِهِ الأَْحْزانَ وَحاضِرٌ تُجْلى بِهِ الضَّغائِنُ وَمونِقٌ تَلْتَذُّ بِهِ الأَْسْماعُ؛۱

۰.در انسان ده خصلت وجود دارد كه زبان او آنها را آشكار مى‌سازد، زبان گواهى است كه از درون خبر مى‌دهد. داورى است، كه به دعواها خاتمه مى‌دهد. گويايى است كه بوسيله آن به پرسش‌ها پاسخ داده مى‌شود. واسطه‌اى است كه با آن مشكل برطرف مى‌شود. وصف كننده‌اى است كه با آن اشياء شناخته مى‌شود. فرماندهى است كه به نيكى فرمان مى‌دهد. اندرزگويى است كه از زشتى باز مى‌دارد. تسليت دهنده‌اى است كه غمها به آن تسكين مى‌يابد. حاضرى است كه بوسيله آن كينه‌ها برطرف مى‌شود و دلربايى است كه گوشها بوسيله آن لذّت مى‌برند.

۲

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
مَنْ كانَ يُؤْمِنُ بِاللّه‌ِ وَالْيَوْمِ الآْخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرا أَوْ لِيَسْكُتْ؛۲

۰.هركس‌به‌خداوروزقيامت‌ايمان‌دارد،بايدسخن‌خيربگويدياسكوت‌نمايد. ۳

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
جَمالُ الرَّجُلِ فَصاحَةُ لِسانِهِ؛۳

۰.زيبايى مرد به شيوايى زبان اوست.

۴

۰.امام باقر عليه‌السلام:
إِنَّ هذَا اللِّسانَ مِفْتاحُ كُلِّ خَيْرٍ وَشَرٍّ فَيَنْبَغى لِلْمُؤْمِنِ أَنْ يَخْتِمَ عَلى لِسانِهِ كَما يَخْتِمُ عَلى ذَهَبِهِ وَفِضَّتِهِ؛۴

۰.براستى كه اين زبان كليد همه خوبيها و بديهاست پس سزاوار است كه مؤمن بر زبان خود مهر زند، همان‌گونه كه بر (كيسه) طلا و نقره خود مُهر مى‌زند.

۵

۰.امام على عليه‌السلام:
ما أَضْمَرَ أَحَدٌ شَيْئا إِلاّ ظَهَرَ فى فَلَتاتِ لِسانِهِ وَصَفَحاتِ وَجْهِهِ؛۵

۰.هيچ كس چيزى را در دل پنهان نداشت، جز اين‌كه در لغزش‌هاى زبان و خطوط چهره او آشكار شد.

۶

۰.امام سجاد عليه‌السلام:
حَقُّ اللِّسانِ إِكْرامُهُ عَنِ الْخَنى وَتَعْويدُهُ الْخَيْرَ وَتَرْكُ الْفُضولِ الَّتى لافائِدَةَ لَها وَالبِرُّ بِالنّاسِ وَحُسْنُ الْقَوْلِ فيهِمْ؛۶

۰.حق زبان، دور داشتن آن از زشت‌گويى، عادت دادنش به خير و خوبى، ترك گفتار بى‌فايده و نيكى به مردم و خوشگويى درباره آنان است.

۷

۰.امام على عليه‌السلام:
اَللِّسانُ سَبُعٌ إِنْ خُلِّىَ عَنْهُ عَقَرَ؛۷

۰.زبان، درنده‌اى است كه اگر رها شود، گاز مى‌گيرد.

۸

۰.امام صادق عليه‌السلام:
إِذا أَرادَ اللّه‌ُ بِعَبْدٍ خِزْيا أَجْرى فَضيحَتَهُ عَلى لِسانِهِ؛۸

۰.هرگاه خداوند بخواهد بنده‌اى را رسوا كند، از طريق زبانش او را رسوا مى‌كند.

۹

۰.امام سجاد عليه‌السلام:
إِنَّ لِسانَ ابْنَ آدَمَ يُشْرِفُ كُلَّ يَوْمٍ عَلى جَوارِحِهِ فَيَقولُ: كَيْفَ أَصْبَحْتُمْ؟ فَيَقولونَ: بِخَيْرٍ إِنْ تَرَكْتَنا! وَيَقولونَ: اَللّه‌َ اللّه‌َ فينا! وَيُناشِدونَهُ وَيَقولونَ: إِنَّما نُثابُ بِكَ وَنُعاقَبُ بِكَ؛۹

۰.زبان آدميزاد، هر روز به اعضاى او نزديك مى‌شود و مى‌گويد: چگونه‌ايد؟ آنها مى‌گويند: اگر تو ما را به خودمان واگذارى، خوب هستيم و مى‌گويند: از خدا بترس و كارى به ما نداشته باش: و او را سوگند مى‌دهند و مى‌گويند: ما فقط به واسطه تو پاداش مى‌يابيم و به واسطه تو، مجازات مى‌شويم.

۱۰

۰.امام على عليه‌السلام:
اِحْبِسْ لِسانَكَ قَبْلَ أَنْ يُطيلَ حَبْسَكَ وَيُردىَ نَفْسَكَ فَلا شَىْ‌ءَ أَوْلى بِطولِ سَجْنٍ مِنْ لِسانٍ يَعْدِلُ عَنِ الصَّوابِ وَيَتَسَرَّعُ إِلَى الْجَوابِ؛۱۰

۰.پيش از آن‌كه زبانت تو را به زندان طولانى و هلاكت درافكند، او را زندانى كن، زيرا هيچ چيز به اندازه زبانى كه از جاده صواب منحرف مى‌شود و به جواب دادن مى‌شتابد، سزاوار زندانى شدن دراز مدّت نيست.

۱.۱. كافى ۸/۲۰/۴

۲.۲. نهج‌الفصاحه ح۲۹۱۵

۳.۳. كنزالعمال۱۰/۱۵۲/۲۸۷۷۵

۴.۴. تحف العقولص۲۹۸

۵.۵. نهج‌البلاغهحكمت۲۶

۶.۶. بحارالأنوار۷۱/۲۸۶/۴۱

۷.۷. نهج البلاغهحكمت۶۰

۸.۸. بحارالأنوار۷۸/۲۲۸/۱۰۱

۹.۹. بحارالأنوار۷۱/۲۷۸/۱۴

۱۰.۱۰. غررالحكم ۲/۲۲۳/۲۴۳۷