جامعه شناسى
1
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
لَنْ تُقَدَّسَ اُمَّةٌ لايُؤْخَذُ لِلضَّعيفِ فيها حَقُّهُ مِنَ الْقَوِىِّ غَيْرَ مُتَعْتِعٍ؛۱
۰.ملّتى كه نتوان در ميان آنان بدون دلهره حقّ ضعيف را از قوى گرفت، هرگز قابل ستايش نيست.
2
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
صِنْفانِ مِنْ اُمَّتى إِذا صَلُحا صَلُحَتْ اُمَّتى وَإِذا فَسَدا، فَسَدَتْ اُمَّتى، قيلَ يا رَسولَ اللّهِ وَمَنْ هُما؟ قالَ: اَلْفُقَهاءُ وَالأُْمَراءُ؛۲
۰.دو گروه از امّت من اگر صالح شوند امّتم صالح مىشوند و اگر آنها فاسد شوند امتم فاسد شوند. عرض شد اى رسول خدا آن دو گروه كدامند؟ فرمودند: عالمان و دولتمردان.
3
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
إِنَّما أَهْلَكَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ أَنَّهُمْ كانوا إِذا سَرَقَ فيهِمُ الشَّريفُ تَرَكوهُ وَ إِذا سَرَقَ فيهِمُ الضَّعيفُ أَقاموا عَلَيْهِ الْحَدَّ؛۳
۰.هلاك پيشينيان شما از آنجا بود كه اگر سرشناسى دزدى مىكرد، رهايش مىساختند و چون ناتوانى دزدى مىنمود، مجازاتش مىكردند.
4
۰.امام صادق عليه‌السلام:
اَلْعالِمُ بِزَمانِهِ لا تَهْجُمُ عَلَيْهِ اللَّوابِسُ؛۴
۰.كسى كه به اوضاع زمان خود آگاه باشد، گرفتار هجوم اشتباهات نمىشود.
5
۰.امام على عليه‌السلام:
لايَزالُ النّاسُ بِخَيْرٍ ما تَفاوَتوا فَإِذَا اسْتَوَوْا، هَلَكوا؛۵
۰.مردم تا زمانى كه با هم تفاوت دارند، در خيرند و هرگاه همه يكسان شوند هلاك مىگردند.
6
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
لاتَخْتَلِفوا، فَإِنَّ مَنْ كانَ قَبْلَكُمُ اخْتَلَفوا فَهَلَكوا؛۶
۰.باهم اختلاف نكنيد، كه پيشينيان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند.
7
۰.امام على عليه‌السلام:
اَلنّاسُ بِأُمَرائِهِمْ أَشْبَهُ مِنْهُمْ بِآبائِهِمْ؛۷
۰.مردم به دولتمردان خود شبيهترند تا به پدرانشان.
8
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
مَنْ أَصْبَحَ لايَهْتَمُّ بِاُمُورِ الْمُسْلِمينَ فَلَيْسَ مِنْهُمْ وَمَنْ سَمِعَ رَجُلاً يُنادى يا لَلْمُسْلِمينَ فَلَمْ يُجِبْهُ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ؛۸
۰.هر كس صبح كند و به امور مسلمانان همت نورزد، از آنان نيست و هر كس فرياد كمك خواهى كسى را بشنود و به كمكش نشتابد، مسلمان نيست.
9
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
إِذا كَثُرَ الزَّنا بَعْدى كَثُرَ مَوْتُ الْفُجْأَةِ وَإِذا طُفِّفَ الْمِكْيالُ اَخَذَهُمُ اللّهُ بِالسِّنينَ وَالنَّقْصِ وَإذا مَنَعُوا الزَّكاةَ مُنِعَتِ الأْرْضُ بَرَكاتِها مِنَ الزَّرْعِ وَالثَّمارِ وَالْمَعادِنِ وَإِذا جاروا فِى الْحُكْمِ تَعاوَنوا عَلَى الظُّلْمِ وَالْعُدْوانِ وَإِذا نَقَضُوا الْعُهودَ سَلَّطَ اللّهُعَلَيْهِمْ عَدُوَّهُمْ... ؛۹
۰.چونپساز من زنا زياد شود، مرگ ناگهانى زياد مىشود و چون كم فروشى كنند، خداوند آنان را به قحطى و كمبود مبتلا مىگرداند و چون زكات ندهند، زمين بركات خود مانند غلات و ميوهها و معادن را از آنان دريغ مىدارد و چون در قضاوت ستم نمايند، بر ظلم و تجاوز يكديگر را يارى كنند و چون عهد و پيمانها را بشكنند، خداوند دشمنشان را بر آنان مسلّط كند....
10
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
أَلا كُلُّكُمْ راعٍ وَكُلُّكُمْ مَسؤولٌ عَنْ رَعيَّتِهِ؛۱۰
۰.آگاه باشيد كه همه شما سرپرست و مسئوول هستيد و درباره زيردستانتان باز خواست مىشويد.
1.۱. تحف العقولص۱۴۲
2.۲. خصال ص۳۷
3.۳. نهج الفصاحه ح۹۴۳
4.۴. تحف العقولص۳۵۶
5.۵. امالى صدوق ص۵۳۱
6.۶. كنزالعمال ۱/۱۷۷/۸۹۴
7.۷. تحف العقولص۲۰۸
8.۸. كافى ۲/۱۶۴/۵
9.۹. تحف العقول ص۵۱
10.۱۰. بحارالأنوار۷۵/۳۸/۳۶
