شايسته‌ترين الگو
۱
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.اِنَّما بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الاَْخْلاقِ؛۱
۰.من تنها برانگيخته شده‌ام تا اخلاق بزرگوارانه را به كمال رسانم.
۲
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.ألا اُخْبِرُكُمْ بِاَشبَهِكُم بى؟ قَالوا: بَلى يا رَسولَ اللّه‌ِ. قالَ: اَحسَنُكُم خُلقا وَ اَليَنُكُم كَنَفا وَ اَبَرُّكُم بِقَرَابَتِهِ وَ اَشَدُّكُم حُبّا لاِِخوانِهِ فى دينِهِ وَ اَصبَرُكُم عَلَى الحَقِّ وَ اَكظَمُكُم لِلغَيظِ وَ اَحسَنُكُم عَفْوا وَ اَشَدُّكُم مِن نَفْسِهِ اِنْصافا فِى الرِّضا وَ الْغَضَبِ؛۲
۰.آيا شما را از شبيه‌ترينتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر كس خوش اخلاق‌تر، نرم‌خوتر، به خويشانش نيكوكارتر، نسبت به برادران دينى‌اش دوست‌دارتر، بر حق شكيباتر، خشم را فروخورنده‌تر و با گذشت‌تر و در خرسندى و خشم با انصاف‌تر باشد.
۳
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.اَلا اُخْبِرُكُمْ بِاَبْعَدِكُمْ مِنّى شَبَها؟ قَالُوا: بَلى يا رَسولَ اللّه‌ِ. قالَ: اَ لْفاحِشُ الْمُتَفَحِّشُ الْبَذى‌ءُ، اَ لْبَخِيلُ، اَ لْمُخْتَالُ، اَ لْحَقودُ، اَ لْحَسُودُ، اَ لْقاسِى الْقَلْبِ، اَ لْبَعِيدُ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ يُرْجى، غَيْرُ المَاْمونِ مِنْ كُلِّ شَرٍّ يُتَّقى؛۳
۰.آيا شما را از كم شباهت‌ترينتان به خودم آگاه نسازم؟ عرض كردند: چرا، اى رسول خدا! فرمودند: زشتگوىِ بى‌آبروىِ بى‌شرم، بخيل، متكبر، كينه‌توز، حسود، سنگدل، كسى كه هيچ اميدى به خيرش و امانى از شرش نيست.
۴
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبياءِ بِمُداراةِ النّاسِ، كَما اُمِرْنا بِاِقامَةِ الفَرائِضِ؛۴
۰.ما پيامبران، همان‌گونه كه به برپا داشتن واجبات مأمور شده‌ايم، به مدارا كردن با مردم نيز مأمور شده‌ايم.
۵
در حديث:
۰.اِنَّ النَّبىَّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله كانَ يُحِبُّ الفالَ الحَسَنَ وَ يَكْرَهُ الطِّيَرَةَ؛۵
۰.پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله فال خوب را دوست داشتند و از فال بد، بدشان مى‌آمد.
۶
اَنَس:
۰.كانَ رَسولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله اِذا فَقَدَ الرَّجُلَ مِنْ اِخْوانِهِ ثَلاثَةَ اَيّامٍ سَأَلَ عَنْهُ، فَاِنْ كانَ غائِبا، دَعا لَهُ وَ اِنْ كانَ شاهِدا زارَهُ وَ اِنْ كانَ مَريضا عادَهُ؛۶
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هرگاه يكى از اصحاب خود را سه روز نمى‌ديدند از حال او جويا مى‌شدند، آنگاه اگر در سفر بود، دعايش مى‌كردند و اگر در شهر بود به ديدارش و اگر مريض بود، به عيادتش مى‌رفتند.
۷
امام صادق عليه‌السلام:
۰.مَا كَلَّمَ رَسولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله اَلْعِبادَ بِكُنْهِ عَقْلِهِ قَطُّ، قَالَ رَسُولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله: اِنّا مَعاشِرَ الاَْنْبياءِ اُمِرْنا اَنْ نُكَلِّمَ النّاسَ عَلى قَدْرِ عُقولِهِمْ ؛۷
۰.رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله هرگز با مردم به اندازه عقل خود سخن نگفتند و فرمودند: ما پيامبران مأموريم كه با مردم به اندازه عقل و فهمشان سخن بگوييم.
۸
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.اَوصانى رَبّى بِسَبعٍ: اَوصانى بِالاِْخلاصِ فِى السِّرِّ وَ الْعَلانيَةِ وَ اَن اَعْفُوَ عَمَّن ظَلَمَنى و اُعْطىَ مَن حَرَمَنى و اَصِلَ مَنْ قَطَعَنى و اَن يَكونَ صَمْتى فِكْرا وَ نَظَرى عِبَرا؛۸
۰.پروردگارم هفت چيز را به من سفارش فرمود: اخلاص در نهان و آشكار، گذشت از كسى كه به من ظلم نموده، بخشش به كسى كه مرا محروم كرده، رابطه با كسى كه با من قطع رابطه كرده، و سكوتم همراه با تفكّر و نگاهم براى عبرت باشد.
۹ پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.اَقْرَبُكُمْ غَدا مِنّى فِى الْمَوْقِفِ اَصْدَقُكُمْ لِلْحَديثِ وَ اَدّاكُمْ لِلاَْمانَةِ وَ اَوفاكُمْ بِالْعَهْدِ وَ اَحْسَنُكُمْ خُلْقا وَ اَقْرَبُكُمْ مِنَ النّاسِ؛۹
۰.نزديك‌ترين شما به من در قيامت: راستگوترين، امانتدارترين، وفادارترين به عهد و پيمان، خوش اخلاق‌ترين و نزديك‌ترين شما به مردم است.
۱۰
ابى سعيد الخدرى:
۰.كانَ رَسولُ اللّه‌ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله اَشَدَّ حَياءً مِنَ العَذراءِ فى خِدْرِها. و كانَ اِذا كَرِهَ شَيئا عَرَفْناهُ فى وَجْهِهِ؛۱۰
۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله از دختران پشت پرده با حياتر بودند، و اگر چيزى را دوست نمى‌داشتند، از چهره‌شان مى‌فهميديم.
۱.۱. بحارالأنوار ۷۱/۳۸۲.
۲.۲. الكافى ۲/۲۴۰/۳۵.
۳.۳. الكافى ۲/۲۹۱/۹.
۴.۴. الأمالى طوسى ص ۵۲۱.
۵.۵. مكارم الاخلاق ص ۳۵۰.
۶.۶. مكارم الاخلاق ص ۱۹.
۷.۷. الكافى۱ /۲۳.
۸.۸. كنزالفوائد ص ۱۸۴.
۹.۹. الأمالى طوسى ص ۲۲۹.
۱۰.۱۰. مكارم الأخلاق ص ۱۷.
