برادرى
۱
پيامبر اكرم صلىاللهعليهوآله:
۰.أَنْصِفِ النّاسَ مِنْ نَفْسِكَ وَانْصَحِ الأُمَّةَ وَارْحَمْهُمْ فَإِذا كُنْتَ كَذلِكَ وَ غَضِبَ اللّهُ عَلى أَهْلِ بَلْدَةٍ أَنْتَ فيها وَأَرادَ أَنْ يُنْزِلَ عَلَيْهِمُ الْعَذابَ نَظَرَ إِلَيْكَ فَرَحِمَهُمْ بِكَ، يَقولُ اللّهُ تَعالى: «وَما كانَ رَبُّكَ لِيُهْلِكَ الْقُرى بِظُلْمٍ وَأَهْلُها مُصْلِحونَ»؛۱
۰.با مردم منصفانه رفتار كن و نسبت به آنان خيرخواه و مهربان باش، زيرا اگر چنين بودى و خداوند بر مردم آباديى كه تو در آن به سر مىبرى خشم گرفت و خواست بر آنان عذاب فرو فرستد، به تو نگاه مىكند و به خاطر تو به آن مردم رحم مىكند. خداى متعال مىفرمايد «و پروردگار تو (هرگز) بر آن نبوده است كه شهرهايى را كه مردمش درستكارند، به ستمى هلاك كند».
۲
امام صادق عليهالسلام:
۰.اَلا اُحَدِّثُكَ بِمَكارِمِ الاَْخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساةُ الرَّجُلِ اَخاهُ فى مالِهِ وَ ذِكْرُ اللّهِ كَثيرا؛۲
۰.آيا به شما بگويم كه مكارم اخلاق چيست؟ گذشت كردن از مردم، كمك مالى به برادر (دينى) خود و بسيار به ياد خدا بودن.
۳ امام حسين عليهالسلام:
۰.لا تَقولَنَّ فى اَخيكَ المُؤْمِنِ اِذا تَوارى عَنْكَ اِلاّ ما تُحِبُّ اَنْ يَقولَ فيكَ اِذا تَوارَيْتَ عَنْهُ؛۳
۰.وقتى كه برادر دينىات از تو جدا شد، سخنى پشت سر او نگو، مگر اين كه دوست دارى او در پشت سر تو آن را بگويد.
۴
پيامبر صلىاللهعليهوآله:
۰.اَلصَّدَقَةُ بِعَشْرَةٍ وَ الْقَرْضُ بِثَمانِيَةَ عَشْرَ وَ صِلَةُ الاِْخْوانِ بِعِشْرينَ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ بِاَرْبَعَةٍ وَ عِشْرينَ؛۴
۰.صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دينى]، بيست حسنه و صله رحم، بيست و چهار حسنه دارد.
۵
امام صادق عليهالسلام:
۰.صِلُوا أرحامَكُمْ و بِرّوا بِإخْوانِكُمْ وَ لَوْ بِحُسْنِ السَّلامِ وَ رَدِّ الجَوابِ؛۵
۰.صله رحم نماييد و به برادران (دينى) خود نيكى كنيد، هر چند با سلام كردن خوب و يا جواب سلام خوب باشد.
۶
پيامبر صلىاللهعليهوآله:
۰.اِنَّ رَبَّكُمْ واحِدٌ وَ اِنَّ اَباكُمْ واحِدٌ وَ دينَكُمْ واحِدٌ وَ نَبيَّكُمْ واحِدٌ وَ لا فَضْلَ لِعَرَبىٍّ عَلى عَجَمىٍّ وَ لا عَجَمىٍّ عَلى عَرَبىٍّ وَ لا اَحْمَرَ عَلى اَسْوَدَ وَ لا اَسْوَدَ عَلى اَحْمَرَ إلاّ بِالتَّقْوى ؛۶
۰.پروردگار، پدر، دين و پيامبر شما يكى است، هيچ عربى بر غير عرب و هيچ غير عربى بر عرب و هيچ سرخ پوستى بر سياه پوست و هيچ سياهپوستى بر سرخ پوست برترى ندارد، جز به تقوا.
۷
پيامبر صلىاللهعليهوآله:
۰.لِيَنْصُرِ الرَّجُلُ أَخاهُ ظالِما أَوْ مَظْلُوما إِنْ كانَ ظالِما فَيَنْهاهُ فَإِنَّهُ لَهُ نُصْرَةٌ وَإِنْ كانَ مَظْلوما فَيَنْصُرُهُ؛۷
۰.انسان بايد برادر (دينى) خويش را يارى كند چه ظالم باشد چه مظلوم اگر ظالم باشد او را باز دارد كه اين بهمنزله يارى كردن اوست و اگر مظلوم باشد ياريش كند.
۸
امام على عليهالسلام:
۰.عَلَيكَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِكْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَكَ سَيِّدُ الاَْوَّلينَ وَ الآْخِرينَ بِقَولِهِ صلىاللهعليهوآله: اُعْفُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَكَ واَعْطِ مَنْ حَرَمَكَ ؛۸
۰.تو را سفارش مىكنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دينى)؛ چرا كه سرور اولين و آخرين، تو را چنين ادب آموخته و فرموده است: «گذشت كن از كسى كه به تو ظلم كرده، رابطه برقرار كن با كسى كه با تو قطع رابطه كرده و عطا كن به كسى كه از تو دريغ نموده است».
۹
امام على عليهالسلام:
۰.خَيْرُ اِخْوانِكَ مَنْ دَعاكَ اِلى صِدْقِ الْمَقالِ بِصِدْقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَكَ اِلى اَفْضَلِ الاَْعْمالِ بِحُسْنِ اَعْمالِهِ؛۹
۰.بهترين برادرانت (دوستانت)، كسى است كه با راستگويىاش تو را به راستگويى دعوت كند و با اعمال نيك خود، تو را به بهترين اعمال برانگيزد.
۱۰
امام على عليهالسلام:
۰.مَن أمِنتَ مِن أذِيَّتِهِ فَارغَب في اُخُوَّتِهِ؛۱۰
۰.هركه از آزارش در امانى، به برادرى با او رغبت كن.
۱.۱. مكارم الاخلاق ص ۴۵۷.
۲.۲. معانى الأخبار ص ۱۹۱/۲.
۳.۳. بحارالأنوار ۷۸/۱۲۷.
۴.۴. الكافى ۴/۱۰/۳.
۵.۵. الكافى ۲/۱۵۷/۳۱.
۶.۶. كنزالعمال ح ۵۶۵۵.
۷.۷. نهج الفصاحه ح ۲۴۲۲.
۸.۸. بحار الأنوار ۷۵/۷۱/۳۴.
۹.۹. غررالحكم ح ۵۰۲۲.
۱۰.۱۰. كنز الفوائد ۱/۳۶۸.