خوش‌گمانى
۱
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.اِنَّ اللّه‌َ يُحِبُّ الْفالَ الحَسَنَ؛۱
۰.خداوند فال نيك زدن را دوست دارد.
۲
امام على عليه‌السلام:
۰.اِنَّ اللّه‌َ يُحِبُّ اَنْ تَكونَ نِيَّةُ الاِْنْسانِ لِلنّاسِ جَميلَةً كَما يُحِبُّ اَنْ تَكونَ نِيَّتُهُ فى طاعتِهِ قَويَّةً غَيرَ مَدخولَةٍ؛۲
۰.خداوند دوست دارد كه انسان نسبت به ديگران خوش نيت باشد، چنانكه دوست دارد نيتش در اطاعت از او محكم و خالص باشد.
۳
امام على عليه‌السلام:
۰.حُسْنُ الظَّنِّ راحَةُ الْقَلْبِ وَ سَلامَةُ الدّينِ؛۳
۰.خوش‌گمانى، مايه آسايش قلب و سلامت دين است.
۴
امام رضا عليه‌السلام:
۰.مَنْ حَسُنَ ظَنُّهُ بِاللّه‌ِ كانَ اللّه‌ُ عِنْدَ ظَنِّهِ؛۴
۰.هر كس به خدا خوش گمان باشد، خداوند مطابقِ گمان او، با وى رفتار مى‌كند.
۵
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَصْديقا لِلنّاسِ اَصْدَقُهُمْ حَديثا وَ اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَكْذيبا اَكْذَبُهُمْ حَديثا؛۵
۰.هر كس راستگوتر است سخن مردم را بيشتر باور مى‌كند و هر كس دروغگوتر است مردم را بيشتر دروغگو مى‌داند.
۶
امام سجاد عليه‌السلام:
۰.اَللّهُمَّ اِنَّهُ يَحْجُبُنى عَنْ مَساَ لَتِكَ خِلالٌ ثَلاثٌ وَ تَحدونى عَلَيْها خَلَّةٌ واحِدَةٌ يَحْجُبُنى اَمْرٌ اَمَرْتَ بِهِ فَاَبْطَاْتُ عَنْهُ وَ نَهىٌ نَهَيْتَنى عَنْهُ فَاَسْرَعْتُ اِلَيْهِ وَ نِعْمَةٌ اَنْعَمْتَ بِها عَلَىَّ فَقَصَّرتُ فى شُكْرِها وَ يَحدونى عَلى مَسْاَ لَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلى مَنْ اَقْبَلَ بِوَجْهِهِ اِلَيْكَ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ اِلَيْكَ، اِذْ جَميعُ اِحْسانِكَ تَفَضُّلٌ و اِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِداءٌ ؛۶
۰.بار خدايا! سه چيز باعث مى‌شود كه من از تو درخواست نكنم و تنها يك چيز مرا بر آن مى‌دارد. آنچه مرا باز مى‌دارد، يكى آن است كه تو مرا فرمان دادى و من در انجام آن سستى كردم، ديگر آن‌كه مرا از كارى نهى فرمودى، امّا من به انجام دادن آن شتافتم، سوم آن‌كه مرا نعمت ارزانى داشتى، ولى من در شكرگزارى آن، كوتاهى كردم.
۰.امّا آنچه مرا به درخواست كردن از تو مى‌كشانَد، تفضّل تو بر كسى است كه به درگاهت روى كند و با خوش‌گمانى به سوى تو آيد، كه همه احسان‌هايت، تفضّل است و همه نعمت‌هايت، نخستين است.
۷
امام رضا عليه‌السلام:
۰.اَحْسِنِ الظَّنَّ بِاللّه‌ِ فَاِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ يَقولُ: اَنا عِنْدَ ظَنِّ عَبدىَ الْمُؤمِنِ بى، اِنْ خَيْرا فَخَيْرا وَ اِنْ شَرّا فَشَرّا؛۷
۰.به خداوند خوش گمان باش، زيرا خداى عزوجل مى‌فرمايد: من نزد گمان بنده مؤمن خويش هستم، اگر به من خوش گمان باشد، به خوبى با او رفتار مى‌كنم و اگر به من بدگمان باشد، به بدى با او رفتار مى‌كنم.
۸
امام كاظم عليه‌السلام:
۰.وَاللّه‌ِ ما اُعْطِىَ مُوْمِنُ قَطَّ خَيْرَ الدُّنْيا وَالآْخِرَةِ، اِلاّ بِحُسْنِ ظَنِّهِ بِاللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ وَ رَجائِهِ لَهُ وَ حُسْنِ خُلْقِهِ وَالْكَفِّ عَنِ اغْتياب الْمُؤمِنينَ؛۸
۰.به خدا قسم خير دنيا و آخرت را به مؤمنى ندهند مگر به سبب حسن ظن و اميدوارى او به خدا و خوش اخلاقى اش و خوددارى از غيبت مؤمنان.
۹
لقمان عليه‌السلام:
۰.يا بُنَيَّ، أحسِنِ الظَّنَّ بِاللّه‌ِ ثُمَّ سَل فِي النّاسِ مَن ذَا الَّذي أحسَنَ الظَّنَّ بِاللّه‌ِ فَلَم يَكُن عِندَ حُسنِ ظَنِّهِ بِهِ !۹
۰.فرزندم به خدا خوش گمان باش و بپرس: كدام خوش گمان به خداست كه خداوند بر خلاف گمانش رفتار كرده است.
۱۰
امام سجاد عليه‌السلام:
۰.اللَّهُمَّ... أَعِنِّي عَلى؟ صَالِحِ النِّيَّةِ، وَ مَرْضي الْقَوْلِ؛۱۰
۰.خداوندا! مرا به نيت خوب و سخن پسنديده يارى كن.
۱.۱. عوالى اللآلى۱/۲۹۱/۱۵۵.
۲.۲. غررالحكم ح ۳۷۰۳.
۳.۳. غررالحكم ح ۴۸۱۶.
۴.۴. الكافى ۸ /۳۴۷/۵۴۶.
۵.۵. نهج الفصاحه ح ۵۹۱.
۶.۶. صحيفه سجّاديّه از دعاى ۱۲.
۷.۷. الكافى ۲/۷۲/۳.
۸.۸. بحارالأنوار ۶/۲۸/۲۹.
۹.۹. كنز الفوائد ۲/۶۶.
۱۰.۱۰. صحيفه‌سجاديهدعاى۴۷،فراز۱۱۳.
