موعظه
۱
امام على عليه‌السلام:

۰.لَقَدْ سَبَقَ اِلى جَنّاتِ عَدْنٍ اَقْوامٌ ما كانوا اَكْثَرَ النّاسِ لا صَوْما وَ لا صَلاةً وَ لا حَجّا وَ لاَ اعْتِمارا وَ لكِنَّهُمْ عَقَلوا عَنِ اللّه‌ِ مَواعِظَهُ؛۱

۰.گروه‌هايى به سوى بهشت برين (از ديگران) پيشى گرفتند كه بيش از ديگران اهل روزه، نماز، حج و عمره نبودند، بلكه آنان در موعظه‌هاى الهى تعقل كردند.

۲
لقمان حكيم عليه‌السلام:

۰.عَلَيْكَ بِقَبُولِ الْمَوْعِظَةِ وَالْعَمَلِ بِها فَإِنَّها عِندَ الْمُؤْمِنِ أَحْلى مِنَ الْعَسَلِ الشَّهْدِ وعَلَى الْمُنافِقِ أَثْقَلُ مِنْ صُعُودِ الدَّرَجَةِ عَلَى الشَّيْخِ الْكَبيرِ؛۲

۰.موعظه را بپذير و به آن عمل كن، زيرا موعظه نزد مؤمن از عسل ناب شيرين‌تر است و براى منافق از بالا رفتن از پله بر پير مرد كهنسال دشوارتر است.

۳
امام على عليه‌السلام:

۰.ـ وهو يَطوفُ في الأسواقِ يَعِظُ التُّجّارَ ـ: يا مَعشَرَ التُّجّارِ قَدِّمُوا الاستِخارَةَ، وتَبَرَّكُوا بِالسُّهُولَةِ، واقتَرِبُوا مِنَ المُبتاعِينَ، وتَزَيَّنُوا بِالحِلمِ، وتَناهَوا عنِ اليَمِينِ، وجانِبُوا الكَذِبَ، وتَخافُوا (تَجافُوا) عنِ الظُّلمِ، وأنصِفُوا المَظلومينَ، ولا تَقرَبُوا الرِّبا، وأوفُوا الكَيلَ والميزانَ، ولا تَبخَسُوا الناسَ أشياءَهُم، ولاتَعثَوا في الأرضِ مُفسِدِينَ؛۳

۰.امام على عليه‌السلام ـ كه در بازارها گشت مى‌زد و تجّار (كسبه) را اندرز مى‌داد ـ فرمود: اى جماعت تجّار! پيش از هر چيز از خدا طلب خير (بركت) كنيد، و بركت را در آسانگيرى [در معامله]بجوييد، و [با اخلاق خوش و برخورد درست]به مشتريان نزديك شويد، و خود را به زيور بردبارى بياراييد، و از سوگند خوردن دست برداريد، و از ظلم و حق‌كشى بترسيد (دورى كنيد)، و با مظلومان انصاف ورزيد، و به رباخوارى نزديك نشويد، و پيمانه و ترازو را كامل گردانيد و كالاى مردم را كم ندهيد، و در زمين (جامعه) دست به تباهى و فساد نزنيد.

۴
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:

۰.ـ لِرجُلٍ طَلَبَ مِنهُ المَوعِظَةَ ـ: إذا كُنتَ في صَلاتِكَ فصَلِّ صَلاةَ مُودِّعٍ، وإيّاكَ ومايُعتَذَرُ مِنهُ، واجمَعِ اليَأسَ مِمّا في أيدي النّاسِ ؛۴

۰.ـ به مردى كه از آن حضرت پندى خواست ـ فرمود: هرگاه نماز مى‌خوانى چونان كسى بخوان كه آخرين نماز اوست و با دنيا و زندگى وداع مى‌كند، و از كارى كه موجب عذرخواهى تو از آن شود بپرهيز، و از آنچه در دست مردم است چشم طمع برگير.

۵
امام على عليه‌السلام:

۰.ـ لِعُمرَ إذ قالَ لَهُ: عِظْني ـ: لا تَجعَلْ يَقينَكَ شَكّا، ولا عِلمَكَ جَهلاً، ولا ظَنَّكَ حَقّا، واعلَمْ أنّهُ لَيس لَكَ مِن الدُّنيا إلاّ ما أعطَيتَ فأمضَيتَ، وقَسَّمتَ فسَوَّيتَ، ولَبِستَ فأبلَيتَ ؛۵

۰.ـ آنگاه كه عمَر از ايشان خواست تا اندرزش دهد ـ فرمود: يقين خود را به شك و دانشت را به جهل تبديل مگردان و گمانت را حقّ مدان و بدان كه از دنيا تنها آن چيزى بهره توست كه عطا كنى و بگذرى، و تقسيم كنى و برابرى روا دارى، و بپوشى و فرسوده‌اش سازى.

۶
امام على عليه‌السلام:

۰.ـ وقَد قِيلَ لَهُ: عِظْنا وأوجِزْ ـ: الدُّنيا حَلالُها حِسابٌ، وحَرامُها عِقابٌ، وأنّى لَكُم بِالرَّوحِ ولَمّا تَأسَّوا بسُنَّةِ نَبيِّكُم ؟! تَطلُبونَ ما يُطغيكُم، ولا تَرضَونَ ما يَكْفيكُم !۶

۰.ـ وقتى كه شخصى به ايشان عرض كرد: ما را پندى كوتاه ده ـ فرمود: دنيا حلالش حساب دارد و حرامش كيفر. كجا آسايش و راحتى براى شما باشد، در حالى كه هنوز به روش پيامبرتان تأسّى نكرده‌ايد؟! چيزى مى‌جوييد كه شما را به سركشى وا مى‌دارد و به آنچه شما را بسنده مى‌كند راضى نيستيد!

۷
امام على عليه‌السلام:

۰.إذا أحَبَّ اللّه‌ُ عَبدا وعَظَهُ بِالعِبَرِ ؛۷

۰.هرگاه خداوند بنده‌اى را دوست بدارد، او را با عبرت‌ها پند دهد.

۸
امام كاظم عليه‌السلام:

۰.خُذْ مَوعِظَتَكَ مِن الدَّهرِ وأهلِهِ ؛ فإنّ الدَّهرَ طَويلَةٌ قَصيرَةٌ، فاعمَلْ كأنَّكَ تَرى ثَوابَ عَمَلِكَ لِتَكُن أطمَعَ في ذلكَ ؛۸

۰.پند و اندرز خود را از روزگار و مردم آن بگير؛ زيرا كه روزگار هم دراز است و هم كوتاه. پس، چنان عمل كن كه گويى پاداش عملت را مى‌بينى تا به اين پاداش اميدوارتر باشى.

۹
امام على عليه‌السلام:

۰.أبلَغُ العِظاتِ النَّظَرُ إلى مَصارِعِ الأمواتِ والاعتِبارُ بمَصائرِ الآباءِ والاُمَّهاتِ ؛۹

۰.رساترين پندها نگريستن به آرامگاه مردگان و درس گرفتن از سرنوشت پدران و مادران است.

۱۰
امام على عليه‌السلام:

۰.أبلَغُ ناصِحٍ لَكَ الدُّنيا لَوِ انتَصَحتَ بِماتُريكَ مِن تَغايُرِ الحالاتِ، وتُؤذِنُكَ بهِ مِن البَينِ والشَّتاتِ ؛۱۰

۰.گوياترين پندگو براى تو دنياست، اگر از دگرگونى احوالى كه به تو نشان مى‌دهد و از جدايى‌ها و پراكندگى‌هايى كه به تو خبر مى‌دهد، پند گيرى.

۱.۱. مجموعه ورام ۲/۲۱۳.

۲.۲. اعلام الدين ص۷۹.

۳.۳. بحار الأنوار ۷۸/۵۴/۱۰۰.

۴.۴. كنز العمّال ح ۴۴۱۵۵.

۵.۵. كنز العمّال ح ۴۴۲۳۲.

۶.۶. الكافى ۲/۴۵۹/۲۳.

۷.۷. غرر الحكم ح ۴۰۳۲.

۸.۸. بحار الأنوار ۷۸/۳۰۶/۱.

۹.۹. غرر الحكم ح ۳۳۶۱.

۱۰.۱۰. غرر الحكم ح ۳۳۶۲.