گريه
۱
امام على عليه‌السلام:
۰.بُكاءُ الْعُيونِ وَ خَشْيَةُ الْقُلوبِ مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ تَعالى ذِكْرُهُ، فَاِذا وَجَدْتُموها فَاغْتَنِمُوا الدُّعاءَ وَ لَو اَنَّ عَبْدا بَكى فى اُمَّةٍ لَرَحِمَ اللّهُ تَعالى تِلْكَ الاُْمَّةَ لِبُكاءِ ذالِكَ الْعَبْدِ ؛۱
۰.گريه چشم‌ها و ترس دل‌ها، از رحمت خداوند بلند نام است. بنابراين، هر گاه اينها را در خود يافتيد، دعا كردن را غنيمت شماريد. اگر در ميان يك امّت، يك بنده هم گريه كند، خداوند متعال به خاطر گريه آن بنده، بر آن امّت رحم مى‌كند.
۲
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.مَنْ بَكى صَبىٌّ لَهُ فَأَرْضاهُ حَتّى يُسَكِّنَهُ أَعْطاهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْجَنَّةِ حَتّى يَرْضى؛۲
۰.هر كس كودك گريان خود را راضى كند تا آرام شود، خداوند از بهشت آن‌قدر به او مى‌دهد تا راضى شود.
۳
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.قالَ اللّهُ تَعالى: وعِزَّتي وجَلالي! إنّي لَأَستَحي مِن عَبدي وأَمَتي يَشيبانِ فِي الإِسلامِ أن اُعَذِّبَهُما. ثُمَّ بَكى صلى‌الله‌عليه‌و‌آله، فَقيلَ: مِمَّ تَبكي يا رَسولَ اللّهِ؟۳
۰.فَقالَ: أبكي لِمَنِ استَحَى اللّهُ مِن عَذابِهِم، ولا يَستَحونَ مِن عِصيانِهِ؛
۰.خداى متعال فرمود: «به عزّت و جلالم سوگند، من از بنده‌ام و كنيزم كه مويشان در اسلام سفيده شده است، شرم دارم كه عذابشان كنم».
۰.سپس پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله گريست. گفته شد: براى چه مى‌گرييد، اى پيامبر خدا؟
۰.فرمود: «به حال كسانى مى‌گريم كه خدا از عذاب كردن آنان شرم مى‌كند؛ ولى آنها از نافرمانى او شرم نمى‌كنند».
۴
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.لا تَبكوا عَلَى الدّينِ إذا وَلِيَهُ أهلُهُ، ولكِنِ ابكوا عَلَيهِ إذا وَلِيَهُ غَيرُ أهلِهِ؛۴
۰.گريه كنيد وقتى كه دين به دست نا اهلان مى‌افتد. و اگر به دست اهلش افتاد، گريه نكنيد.
۵
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.اُحِبُّ الصِّبيانَ لِخَمسٍ: الأوَّلُ: أنَّهُم هُمُ البَكَّاؤونَ، وَالثّاني: يَتَمرَّغونَ بِالتُّرابِ، وَالثّالِثُ: يَختَصِمونَ مِن غَيرِ حِقدٍ، وَالرّابِعُ: لا يَدَّخِرونَ لِغَدٍ شَيئا، وَالخامِسُ: يُعَمِّرونَ ثُمَّ يُخَرِّبونَ؛۵
۰.گريه بسيار، خاكبازى، دعواى بدون كينه، ذخيره نكردن، ساختن و خراب كردن، سبب محبوبيت كودكان در نزد من است.
۶
امام على عليه‌السلام:
۰.خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ؛۶
۰.با مردم چنان معاشرت كنيد كه اگر در آن حال مُرديد، بر شما بگريند.
۷
امام على عليه‌السلام:
۰.كُلُّ عَيْنٍ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بَاكِيَةٌ وَ كُلُّ عَيْنٍ يَوْمَ الْقِيَامَةِ سَاهِرَةٌ إِلَّا عَيْنَ مَنِ اخْتَصَّهُ اللَّهُ بِكَرَامَتِهِ وَ بَكَى عَلَى مَا يُنْتَهَكُ مِنَ الْحُسَيْنِ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عليهم‌السلام ؛۷
۰.هر چشمى در روز قيامت، گريان است، و هيچ چشمى در روز قيامت، خواب ندارد، مگر چشمى كه خداوند، آن را به كرامت خود، مخصوص گردانيده و بر بى حرمتى به حسين و خاندان محمّد گريسته است.
۸
امام على عليه‌السلام:
۰.إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله رَخَّصَ فِي البُكاءِ عِندَ المُصيبَةِ، وقالَ: النَّفسُ مُصابَةٌ، وَالعَينُ دامِعَةٌ، وَالعَهدُ قَريبٌ، وقولوا ما أرضَى اللّهَ ولا تَقولوا الهُجرَ؛۸
۰.پيامبر خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله گريه كردن در هنگام مصيبت را تجويز كرد و فرمود: «جان، مصيبت‌زده مى‌شود و چشم، اشك مى‌ريزد و داغ، تازه است. چيزى بگوييد كه موجب رضايت خدا باشد، و سخن زشت و ناپسند نگوييد».
۹
امام على عليه‌السلام:
۰.ما جَفَّتِ الدُّموعُ إلاّ لِقَسوَةِ القُلوبِ، وما قَسَتِ القُلوبُ إلاّ لكَثرَةِ الذُّنوبِ؛۹
۰.چشم‌ها نخشكيدند، مگر بر اثر سختى دل‌ها، و دل‌ها سخت نشدند، مگر به سبب بسيارىِ گناهان.
۱۰
امام صادق عليه‌السلام:
۰.لِلمُفَضَّلِ بنِ عُمَرَ: اِعرِف يا مُفَضَّلُ ما لِلأَطفالِ فِي البُكاءِ مِنَ المَنفَعَةِ، وَاعلَم أنَّ في أدمِغَةِ الأَطفالِ رُطوبَةً إن بَقِيَت فيها أحدَثَت عَلَيهِم أحداثا جَليلَةً وعِلَلاً عَظيمَةً؛ مِن ذَهابِ البَصَرِ وغَيرِهِ، فَالبُكاءُ يُسيلُ تِلكَ الرُّطوبَةَ مِن رُؤوسِهِم، فَيُعقِبُهُم ذلِكَ الصِّحَّةَ في أبدانِهِم، وَالسَّلامَةَ في أبصارِهِم؛۱۰
۰.به مُفضَّل بن عُمَر: اى مفضّل! فايده‌اى را كه در گريه كردن كودكان است، بشناس و بدان كه در مغز كودكان، رطوبتى است كه اگر در آن باقى بماند، خطرات بزرگ و بيمارى‌هاى مهلكى مانند از دست رفتن بينايى و جز آن، در آنها به وجود مى‌آورد. پس گريه كردن، آن رطوبت را از سرِ آنها خارج مى‌سازد كه نتيجه‌اش صحّت در جسم و سلامت در بينايى كودكان است.
۱.۱. مكارم الأخلاق ص ۳۱۷.
۲.۲. الفردوس ۳/۵۴۹/۵۷۱۵.
۳.۳. ارشاد القلوب ص ۴۱.
۴.۴. مسند ابن حنبل ۹/۱۴۹/۲۳۴۶.
۵.۵. المواعظ العدديّة ص ۲۵۹.
۶.۶. نهج البلاغه حكمت ۱۰.
۷.۷. الخصال ص ۶۲۵/۱۰.
۸.۸. الجعفريات ص ۲۰۸.
۹.۹. علل الشرائع ص ۸۱/۱.
۱۰.۱۰. توحيد مفضل ص ۱۶.
