طلاق
۱
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.أيُّمَا امرَأَةٍ سَأَلَت زَوجَها طَلاقا في غَيرِ ما بَأسٍ، فَحَرامٌ عَلَيها رائِحَةُ الجَنَّةِ؛۱
۰.هر زنى كه بى جهت، از شوهر خود طلاق بخواهد، بوى بهشت بر او حرام است.
۲
امام صادق عليه‌السلام:
۰.إنَّ اللّهَ عَزَّوجلَّ يُحِبُّ البيتَ الذي فيهِ العُرسُ، ويُبغِضُ البيتَ الذي فيهِ الطلاقُ، وما مِن شَيءٍ أبغَضَ إلى اللّهِ عَزَّوجلَّ مِن الطلاقِ ؛۲
۰.خداوند عزّوجلّ خانه‌اى را كه در آن عروسى باشد دوست دارد و خانه‌اى را كه در آن طلاق باشد، دشمن دارد و نزد خداوند عزّوجلّ چيزى منفورتر از طلاق نيست.
۳
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.ما زالَ جَبرَئيلُ يُوصي بالمرأةِ حتّى ظَنَنتُ أ نَّهُ لا يَنبَغِي طَلاقُها إلّا مِن فاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ؛۳
۰.جبرئيل عليه‌السلام پيوسته درباره زن سفارش مى كرد، تا جايى كه گمان بردم طلاق او جايز نيست، مگر در صورت زشتكارىِ آشكار.
۴
امام صادق عليه‌السلام:
۰.قالَ رسولُ اللّهِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله: ما مِن شَيءٍ أبغَضَ إلى اللّهِ عَزَّوجلَّ مِن بَيتٍ يَخرَبُ في الإسلامِ بالفُرقَةِ... ثُمّ قالَ أبو عبدِاللّهِ عليه السلام: إنَّ اللّهَ عَزَّوجلَّ إنّما وَكَّدَ في الطَّلاقِ وكَرَّرَ فيهِ القَولَ مِن بُغضِهِ الفُرقَةَ؛۴
۰.پيامبر خدا فرمود: «در اسلام، هيچ چيز نزد خداوند عز و جل منفورتر از خانه‌اى نيست كه با جدايى ويران شود...».
۰.سپس امام صادق عليه‌السلام فرمود: «خداوند عز و جل از آن رو نسبت به طلاق [ندادن] تأكيد فرموده و بارها از آن سخن گفته است كه از جدايى و تفرقه، نفرت دارد».
۵
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.ما أحَلَّ اللّه‌ُ شيئا أبغَضَ إلَيهِ مِن الطَّلاقِ ؛۵
۰.خداوند چيزى را كه نزد او منفورتر از طلاق باشد، حلال‌نكرده است.
۶
امام باقر عليه‌السلام:
۰.مَرَّ رسولُ اللّهِ برَجُلٍ فقالَ: ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ؟ قالَ: طَلَّقتُها يا رسولَ اللّهِ، قالَ: مِن غَيرِ سُوءٍ؟! قالَ: مِن غَيرِ سُوءٍ.۶
۰.ثُمّ قالَ: إنَّ الرجُلَ تَزَوَّجَ فَمَرَّ بهِ النبيُّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله فقالَ: تَزَوَّجتَ؟ قالَ: نَعَم، ثُمّ قالَ لَهُ بعدَ ذلكَ: ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ؟ قالَ: طَلَّقتُها، قالَ: مِن غَيرِ سُوءٍ ؟! قالَ: مِن غَيرِ سُوءٍ.
۰.ثُمّ إنّ الرجُلَ تَزَوَّجَ فَمَرَّ بهِ النبيُّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله، فقالَ: تَزَوَّجتَ؟ فقالَ: نَعَم، ثُمّ قالَ لَهُ بَعدَ ذلكَ: ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ؟ قالَ: طَلَّقتُها، قالَ: مِن غَيرِ سُوءٍ ؟! قالَ: مِن غَيرِ سُوءٍ.
۰.فقالَ رسولُ اللّهِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله: إنَّ اللّهَ عَزَّوجلَّ يُبغِضُ أو يَلعَنُ كُلَّ ذَوّاقٍ مِنَ الرِّجالِ، وكُلَّ ذَوّاقَةٍ مِن النِّساءِ ؛
۰.رسول خدا به مردى برخورد و از او پرسيد: همسرت چه مى‌كند؟ عرض كرد: يا رسول اللّه! طلاقش دادم ؛ حضرت پرسيد: بى هيچ ايرادى؟! عرض كرد: بى هيچ ايرادى.
۰.آن مرد دوباره، ازدواج كرد: پس، پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به او برخورد و پرسيد: ازدواج كردى؟ عرض كرد: آرى. بعد از مدتى از او پرسيد: همسرت چه مى‌كند؟ عرض كرد: طلاقش دادم ؛ فرمود: بى هيچ ايرادى؟! عرض كرد: بى هيچ ايرادى. آن مرد بار ديگر نيز ازدواج كرد و باز پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله او را ديد و پرسيد: ازدواج كردى؟ عرض كرد: آرى. پس ازمدتى به او فرمود: همسرت چه مى‌كند؟ عرض كرد: او را طلاق دادم. حضرت پرسيد: بى هيچ ايرادى؟! عرض كرد: بى هيچ ايرادى. رسول‌خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله فرمود: خداوند عزّوجلّ مردان و زنانى را كه همواره تغيير همسر مى‌دهند دشمن‌دارد، يا آنها را لعنت مى‌كند.
۷
امام باقر عليه‌السلام:
۰.إنّ اللّهَ عَزَّوجلَّ يُبغِضُ كُلَّ مِطلاقٍ ذَوّاقٍ ؛۷
۰.خداوند عزّوجلّ از مردانى‌كه زن زياد طلاق مى‌دهند و هر از چندگاهى زنى اختيار مى‌كنند، نفرت دارد.
۸
امام رضا عليه‌السلام:
۰.ـ لمّا سُئلَ عن العلّةِ التي من أجلِها لا تَحِلُّ المُطَلَّقَةُ لِلعِدَّةِ لِزَوجِها حتّى تَنكِحَ زَوجا غيرَهُ ـ: إنَّ اللّهَ تباركَ و تعالى إنّما أذِنَ في الطلاقِ مَرَّتَينِ، فقالَ عَزَّوجلَّ: «الطَّلاقُ مَرَّتانِ فَإِمْساكٌ بِمَعْروفٍ أَوْ تَسْريحٌ بِإِحْسانٍ»يَعنِي في التَّطليقَةِ الثالثةِ، ولِدُخُولِهِ فيما كَرِهَ اللّه‌ُ عَزَّوجلَّ لَهُ مِن الطلاقِ الثالثِ حَرَّمَها اللّه‌ُ علَيهِ، فلا تَحِلُّ لَهُ مِن بعدُ حتّى تَنكِحَ زَوجا غَيرَهُ؛ لئلاّ يُوقِعَ الناسُ الاستِخفافَ بِالطلاقِ ولا تُضارَّ النِّساءُ ؛۸
۰.ـ در پاسخ به اين سؤال كه چرا زن مطلّقه به طلاق عدّى، براى شوهر خود حلال نيست، مگر اين كه با كس ديگرى ازدواج كند؟ ـ فرمود: خداوند تبارك وتعالى تا دوبار اجازه طلاق داده است و فرموده: «طلاق، دو بار است، آن گاه به شايستگى نگهداشتن يا به نيكى رها كردن» كه همان طلاق سوم است. از آن جا كه مرد با سوّمين طلاق، كارى كرده كه خداوند عزّوجلّ خوش ندارد، پس خداوند، آن زن را بر وى حرام كرد و ديگر بر او حلال نيست، مگر اين كه با مرد ديگرى ازدواج كند، تا مردم طلاق را سبك نگيرند و زنان زيان و لطمه نبينند.
۹
امام رضا عليه‌السلام:
۰.ـ مِمّا كَتَبَ إلى محمّدِ بنِ سِنانٍ في عِلَّةِ الطلاقِ ثلاثا ـ: وعِلَّةُ الطلاقِ ثلاثا لِما فيهِ مِن المُهلَةِ فيما بينَ الواحِدَةِ إلى الثلاثِ؛ لرَغبَةٍ تَحدُثُ أو سُكونِ غَضَبٍ إن كانَ، ولِيَكُونَ ذلكَ تَخويفا وتَأديبا للنِّساءِ وزَجِرا لهُنَّ عن مَعصيَةِ أزواجِهِنَّ فَاستَحَقَّتِ المرأةُ الفُرقَةَ والمُبايَنَةَ لدُخُولِها فيما لا يَنبَغي مِن مَعصيَةِ زَوجِها، وعِلَّةُ تَحريمِ المرأةِ بعدَ تِسعِ تَطليقاتٍ فلا تَحِلُّ لَهُ أبدا عُقوبَةً؛ لئلاّ يُتَلاعَبَ بِالطلاقِ، ولا تُستَضعَفَ المرأةُ، ولِيَكُونَ ناظِرا في اُمورِهِ مُتَيَقِّظا مُعتَبِرا، ولِيَكونَ يائسا لَها مِن الاجتِماعِ بعدَ تِسعِ تَطلِيقاتٍ ؛۹
۰.ـ به محمّد بن سنان درباره علت سه بار طلاق ـ نوشت: علت مقرر شدن سه بار طلاق اين است كه از طلاق اوّل تا سوم فرصتى است براى آن كه ميل و رغبتى به از سر گرفتن زندگى زناشويى پيش آيد يا اگر عصبانيت و خشمى در كار بوده فروكش كند و نيز براى آن كه زنان ترسان و متنبّه شوند و از نافرمانى شوهرانشان باز ايستند ؛ زيرا زن از اين رو مستحق جدايى و طلاق شده است كه مرتكب عمل ناشايستِ نافرمانى از شوهرش گرديده است. علت حرمت ابدى زن بر مرد بعد از نُه طلاق اين است كه مرد، طلاق را بازيچه قرار ندهد و به زن زورگويى نكند و در كارهاى خود با چشم باز عبرت‌آموز بنگرد و بداند كه بعد از نُه طلاق از زندگى كردن با او براى هميشه محروم خواهد شد.
۱۰
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
۰.وَ رَوَى الثَّعْلَبِيُّ فِي تَفْسِيرِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه‌السلام عَنِ النَّبِيِّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله أَنَّهُ قَالَ تَزَوَّجُوا وَ لاَ تُطَلِّقُوا فَإِنَّ الطَّلاَقَ يَهْتَزُّ مِنْهُ الْعَرْشُ؛۱۰
۰.ازدواج كنيد و طلاق ندهيد، كه عرش از طلاق به لرزه در مى‌آيد.
۱.۱. سنن أبى داود ۲/۲۶۸/۲۲۲۶.
۲.۲. الكافى ۶/۵۴/۳.
۳.۳. عدة الداعى ص ۸۱.
۴.۴. الكافى ۵/۳۲۸/۱.
۵.۵. كنز العمّال ح ۲۷۸۷۱.
۶.۶. الكافى ۶/۵۴/۱.
۷.۷. الكافى ۶/۵۵/۴.
۸.۸. عيون أخبار الرِّضا ۲/۸۵/۲۷.
۹.۹. علل الشرائع ص ۵۰۷/۱.
۱۰.۱۰. عوالى اللئالى۲/۱۲۹
