بى‌تابى
۱
امام صادق عليه‌السلام:

۰.قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ: يا بُنَىَّ ايّاكَ وَ الضَّجَرَ وَ سوءَ الْخُلْقِ وَ قِلَّةَ الصَّبْرِ فَلا يَسْتَقيمُ عَلى هذِهِ الْخِصالِ صاحِبٌ وَ اَ لْزِمْ نَفْسَكَ التُّؤَدَةَ فى اُمورِكَ وَ صَبِّرْ عَلى مَؤوناتِ الاِْخْوانِ نَفْسَكَ وَ حَسِّنْ مَعَ جَميعِ النّاسِ خُلْقَكَ؛۱

۰.لقمان به فرزندش فرمود: فرزندم! از بى‌حوصلگى و بد اخلاقى و بى‌تابى دورى كن كه هيچ دوستى تحمل اين خصلت‌ها را ندارد. در كارهايت آرام و بردبار، در تحمّل زحمات برادران صبور و با همه مردم خوش اخلاق باش.

۲
امام على عليه‌السلام:

۰.إِنَّ الْمُؤْمِنَ... إذا أَصابَتْهُ شِدَّةٌ صَبَرَ... وَالْمُنافِقُ إِذا أصابَتْهُ شِدَّةٌ ضَغا؛۲

۰.مؤمن در گرفتارى صبور است، و منافق در گرفتارى بى‌تاب.

۳
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:

۰.اِنَّما اَهْلَكَ النّاسَ الْعَجَلَةْ وَ لَوْ اَنَّ النّاسَ تَثَبَّتوا لَمْ يَهْلِكْ اَحَدٌ؛۳

۰.مردم را، در حقيقت، شتابزدگى به هلاكت انداخته است، اگر مردم، از شتابزدگى به‌دور بودند، هيچ كس هلاك نمى‌شد.

۴
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:

۰.كَفى بِالمَرءِ في دِينِهِ فِتنَةً أن يَكثُرَ خَطَؤهُ، ويَنقُصَ عَمَلُهُ، وتَقِلَّ حَقيقَتُهُ، جِيفَةٌ باللَّيلِ، بَطّالٌ بِالنَّهارِ، كَسولٌ هَلوعٌ رَتُوعٌ ؛۴

۰.براى دين انسان همين فتنه بس كه خطايش بسيار باشد و عملش كاستى پذيرد و حقيقتش اندك باشد. مردارِ شب باشد و بيكاره روز؛ تنبل و بى‌حوصله و تن‌پرور باشد.

۵
پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:

۰.إنَّ الجَزَعَ عَلَى المُصيبَةِ أن يَعمَلَ شَيئا لَم يَكُن يَعمَلُهُ أو يَترُكَ شَيئا كانَ يَعمَلُهُ؛۵

۰.بى تابى در مصيبت آن است كه انسان كارى بكند كه نمى‌كرد و يا كارى را ترك كند كه مى‌كرد.

۶
امام على عليه‌السلام:

۰.في صفةِ أعجَبِ ما فِي الإنسانِ وهُو القَلبُ ـ: إن أفادَ مالاً أطغاهُ الغِنى، وإن أصابَتهُ مُصيبَةٌ فَضَحَهُ الجَزَعُ ؛۶

۰.در وصف شگفت‌ترين عضو انسان؛ يعنى دل ـ فرمود: اگر به ثروتى برسد، توانگرى او را ياغى مى‌كند و اگر مصيبتى بدو رسد، بيتابى رسوايش مى‌گرداند.

۷
امام على عليه‌السلام:

۰.الصَّبْرُ يُنَاضِلُ الْحَدَثَانَ و الْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ؛۷

۰.بى‌تابى در فرسودن انسان، همدست حوادث روزگار است، در حالى كه صبر، سپرى در برابر آنهاست.

۸
امام على عليه‌السلام:

۰.الْجَزَعُ عِنْدَ المُصيبَةِ أشَدُّ مِن المُصيبَةِ؛۸

۰.بى‌تابى كردن در مصيبت و گرفتارى، سخت‌تر از خود مصيبت است.

۹
امام على عليه‌السلام:

۰.لاَ تَجْزَعُوا مِنْ قَلِيلِ مَا أَكْرَهَكُمْ فَيُوقِعَكُمْ ذَلِكَ فِي كَثِيرٍ مِمَّا تَكْرَهُونَ؛۹

۰.بى تابى نكنيد دربرابر گرفتارى‌هاىِ كوچك، چرا كه اين كار گرفتارى شما را بزرگ‌تر مى‌كند.

۱۰
امام على عليه‌السلام:

۰.قَالَ عليه‌السلام لِلْأَشْعَثِ يُعَزِّيهِ بِأَخِيهِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ إِنْ جَزِعْتَ فَحَقَّ عَبْدِ الرَّحْمَنِ وَفَيْتَ وَ إِنْ صَبَرْتَ فَحَقَّ اللَّهِ أَدَّيْتَ عَلَى أَنَّكَ إِنْ صَبَرْتَ جَرَى عَلَيْكَ الْقَضَاءُ وَ أَنْتَ مَحْمُودٌ وَ إِنْ جَزِعْتَ جَرَى عَلَيْكَ الْقَضَاءُ وَ أَنْتَ مَذْمُومٌ؛۱۰

۰.به اشعث در تسليت بر (مرگ) برادرش عبد الرحمن، فرمود: اگر بيتابى كنى حقّ عبد الرحمن است كه ادا كرده‌اى و اگر بشكيبى حقّ خداست كه بجاى آورده‌اى، با اين (تفاوت) كه اگر بشكيبى قضا بر تو گذشته و تو ستوده‌اى و اگر بيتابى كنى (همان) قضا بر تو رانده شده و تو نكوهيده‌اى.

۱.۱. قصص الأنبياء ص ۱۹۸/۲۴۵.

۲.۲. تحف العقول ص۲۱۲.

۳.۳. محاسن ۱/۳۴۰/۶۹۷.

۴.۴. كنز العمّال ح ۴۳۸۳۹.

۵.۵. تنبيه الخواطر ۱/۱۶.

۶.۶. نهج البلاغه حكمت ۱۰۸.

۷.۷. نهج البلاغه حكمت ۲۱۱.

۸.۸. غرر الحكم ح ۱۵۶۲.

۹.۹. غرر الحكم ح ۱۰۳۱۴.

۱۰.۱۰. تحف العقول ص ۲۰۰.