مقدمه
باسم ربّ الشُّهَداءِ و الصّديقين
حديث شهادت شنيدنى است، حديث ديدار است، ديدار دوست. آنها كه هميشه در حضور حق اند و آنان كه به ديدار يار رفته اند، گوش جانشان با حديث شهادت اُنسها دارد، حديث شهادت براى شهيدان شاهد نيست، براى ماندگان عاشق شهادت است تا آنان نيز در وقت نياز با عشقى آتشين تر به جهاد برخيزند و از پيشروى به سوى ديار يار نهراسند و بر پرواز پروانگان كوى حق اندوهگين نباشند، پركشيدن بسوى فرشتگان آسمان افسوس و آه ندارد، پوسيدن و با پليدان زمين زيستن غمبار و حسرت انگيز است.
اين چهل دُرّ درخشان كه چهل رهنمود گرانبها در موضوع شهادت است، براى اوّلين بار به مناسبت سالگرد شهادت طلبه شهيد محمد باقر فلاّح زاده چاپ و منتشر شده و چاپ دوم آن نيز در دوران دفاع مقدس انجام گرفت و اكنون بار ديگر تصميم به چاپ مجّدد آن گرفته شد. اميد است مورد استفاده عاشقان جهاد و شهادت قرار گيرد و اين خدمت ناچيز مورد قبول حضرت حق جلّ و علا قرار بگيرد.
ربّنا تقبل منّا انّك انت السميع العليم
پاييز ۱۳۷۴ ـ محمدحسين فلاح زاده
قالَ اللّهُ تباركَ و تعالى:
وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلوُا في سَبيلِ اللّهِ أَمْواتا
بَلْ أَحْيآءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ
خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد:
هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده اند، مرده مپندار، بلكه زنده اند كه نزد پروردگارشان روزى داده مى شوند.
سوره آل عمران، آيه ۱۶۹
بخش اول
فضيلت شهادت
بالاترين نيكيها
۱ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: فَوْقَ كُلِّ ذى بِرٍّ بِرٌّ حَتّى يُقْتَلَ فى سَبيلِ اللّهِ فَاذِا قُتِلَ فى سَبيلِ اللّهِ فَلَيْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ. [وسائل الشيعه، ج 11، ص 10، حديث 21]
رسول خدا(ص) فرمود: بالاتر از هركارى خيرى، خير و نيكى ديگرى است تا آنكه فردى در راه خدا كشته شود، و بالاتر از كشته شدن در راه خدا خير و نيكى نيست.
برترين مرگها
۲ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: اَشْرَفُ الْمَوْتِ قَتْلُ الشَّهادَة. [بحارالانوار، ج67، ص 8، حديث 4]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: شهادت برترين مرگها است.
مرگ برتر
۳ قالِ اَمْيرُ الْمُؤمِنين عليه السلام: اِنَّ الْمَوْتَ طالِبٌ حَثيتٌ لايَفُوتُهُ الْمُقيمُ وَلايُعْجِزُهُ الْهارِبُ، اِنَّ اَكْرَمَ الْمَوْتِ الْقَتْلُ. [نهج البلاغه، خطبه 123]
امام علي عليه السلام فرمود: مرگ، با شتاب تعقيب كننده است «همه را در يابد» نه ماندگان از دست برهند و نه فراريان او را باز دارند، گرامى ترين مرگ، كشته شدن است.
برترين‌قتل‌شهادت‌است
۴ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: اَشْرَفُ الْقَتْلِ قَتْلُ الَشُّهَدآءِ. [نهج الفصاحه، ص 668]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: والاترين قتل، كشته شدن شهيدان است.
هزارضربه‌شمشيربه‌ازمرگ‌دربستر
۵ قالَ اَمْيرُ الْمُؤمِنين عليه السلام: وَالَّذى نَفْسُ ابْنِ اَبى طالبٍ بِيَدِهِ لَأَلْفُ ضَرْبَةٍ بِالسَّيْفِ اَهْوَنُ عَلَىَّ مِنْ مَيْتَةٍ عَلَى الْفِراش ِ. [بحارالانوار، ج97، ص 40، حديث 44]
حضرت على عليه السلام فرمود: قسم به كسيكه جان فرزند ابيطالب در دست اوست، هزار ضربه شمشير بر من آسانتر از مرگ در بستر است.
شهادت، نه مرگ بر بستر
۶ قالَ اَمْيرُ الْمُؤمِنين عليه السلام: اَيُّهاَ النّاسُ اِنَّ اَلْمَوْتَ لايَفُوتُهُ الْمُقيم وَ لايُعْجِزُهُ الْهارِبُ لَيْسَ عَنِ الْمَوْتِ مَحيصٌ وَ مَنْ لَمْ يَمُتْ يُقْتَلْ وَ اِنَّ اَفْضَلَ الْمَوتِ القَتْلُ، وَ الَّذى نَفسى بِيَدِهِ لَأَلْفُ ضَرْبَةٍ بِالسَّيْفِ اَهْوَنُ عَلَىَّ مِنْ مَيْتَةٍ عَلى فِراشٍ. [وسائل الشيعه، ج11، ص 8، حديث 12]
حضرت على عليه السلام فرمود: اى مردم همانا ايستادگان و فراريان را از مرگ گريزى نيست و هركس به مرگ طبيعى نميرد كشته مى شود و شهادت بهترين مرگ است و سوگند به خدائى كه جانم در دست اوست، هزار ضربه شمشير آسانتراست بر من از مرگ در بستر.
شهادت كرامت است
۷ قالَ السَّجاد عليه السلام: اَلْقَتْلُ لَنا عادَةٌ وَ كَرامَتُنَا الشَّهادَةُ. [بحاالانوار، ج 45، حديث 118]
حضرت امام سجاد عليه السلام فرمود: كشته شدن عادت ما و شهادت كرامت ماست.
شهادت آرزوى اولياء
۸ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: وَالَّذى نَفسْى بِيَدِهِ «لَوْلا اَنَّ رِجالاً مِنَ الْموُمِنينَ لاتَطيبُ اَنْفُسُهُمْ» لَـوَدَدْتُ اَنّى اُقْتَـلْ فى سَبْيلِ اللّهِ، ثُمَّ اُحْـيا ثُمَّ اُقْتَلْ ثُمَّ اُحْيا ثُمَّ اُقْتَلْ، ثُمَّ اُحْيا ثُمَّ اُقْتَلْ. [صحيح بخارى، ج4، ص 21، باب تمنّى الشهاده]
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: قسم به آنكه جانم به دست اوست «اگر نبود اينكه جمعى از مؤمنين خوش ندارند» دوست داشتم كه در راه خدا نه يكبار و دوبار، كه چندين بار زنده گشته و بار ديگر كشته گردم.
روزى شهادت
۹ مِنْ دُعائهِ عليه السلام لَمّا عَزَمَ عَلى لِقاءِ الْقَوْمِ بِصِفّين: اَللّهُمَّ رَبَّ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ ... اِنْ اَظْهَرْتَنا عَلى عَدُوِّنا فَجَنِّبْنا الْبَغْىَ وَ سَدِّدْنا لِلْحَقّ ِوَاِنْ اَظْهَرْتَهُمْ عَلَيْنا فَارْزُقْنَا الشَّهادَةَ وَاعصِْمْنَا الْفِتْنَةَ. [نهج البلاغه، خطبه 170]
از دعاهاى حضرت امير عليه السلام هنگام عزيمت به صفّين: خدايا، اى پروردگار آسمان برافراشته ... اگر ما را بر دشمنان پيروز گرداندى، از ستم و تجاوز دورمان دار و بر حق استوارمان گردان و اگر دشمنان برما پيروز شدند، شهادت را روزيمان فرما و از فتنه بازمان دار.
فرجام سعادت و شهادت
۱۰ عن اَمْير الْمُؤمِنين عليه السلام: وَ اَنَا اَسْاَلُ اللّهَ بِسِعَةِ رَحْمَتِهِ وَ عَظيمِ قُدْرَتِهِ عَلى اعِطْاءِ كُلِّرَغْبَةٍ ... اَنْ يَخْتِمَ لى وَ لَكَ بِالسَّعادَةِ وَ الشَّهادَةِ. [نهج البلاغه نامه 53]
حضرت على عليه السلام در پايان عهد نامه خود به مالك اشتر نوشت: من از خدا به گشايش رحمت و بزرگى قدرتش (بر آنكـه هرچه بخواهـد عطا مى كنـد) مى خواهـم كـه پايان زندگى من و تو را به نيكبختى و شهـادت قرار دهد.
شهادت در راه خدا
۱۱ دُعاءُ اَمْيرِ الْمُؤمِنين عليه السلام لِهاشِمِ بْنِ عُتْبَةَ فَقال: اَللّهُمَّ ارْزُقْهُ الشَّهادَةَ فى سَبيلِكَ وَ الْمُرافَقَةَ لِنَبِيّكَ [نهج السّعاده، ج 2، ص 108]
حضرت على عليه السلام در دعاى خود به هاشم بن عتبه فرمودند: خداوندا؛ شهادت در راهت را و همراهى با پيامبرت را به او روزى كن.
همسايگى با شهدا
۱۲ قالَ اَمْيرُ الْمُؤمِنين عليه السلام: ... نَسْأَلُ اللّهَ مَنازِلَ الشُّهَداءِ وَ مُعايَشَةَ السُّعَداءِ وَ مُرافَقَهَ اْلاَنْبِياءِ. [نهج البلاغه، خطبه 23]
حضرت امام على عليه السلام فرمود: ... از خداوند جايگاه شهيدان و زندگى با سعادتمندان و همراهى با پيامبران را طلب مى كنم.
عشق به شهادت
۱۳ قالَ اَمْيرُ الْمُؤمِنين عليه السلام: فَوَ اللّهِ اِنّى لَعَلَى الْحَقِّ. وَ اِنّى لِلشَّهادَةِ لَمُحِبٌّ. [شرح نهج البلاغه، ج 6، ص 99 و 100]
حضرت اميرالمؤمنين عليه السلامفرمود: ... پس بخدا قسم من بر حقّم و دوستدار شهادت.
اميد شهادت در جبهه
۱۴ قالَ اَمْيرُ الْمُؤمِنين عليه السلام: وَاللّهِ لَولا رَجائىَ الشَّهادَةَ عِنْدَ لِقائىَ الْعَدُوَّ لَوْقَدْ حُمَّ لى لِقاءُهُ لَقَرَّبْتُ رِكابى، ثُمَّ شَخِصْتُ عَنْكُم فَلا اَطْلُبُكُمْ ما اخْتَلَفَ جَنوُبٌ وَ شَمالٌ. [شرح نهج البلاغه، ج 7، ص 285، خطبه 118]
حضرت امام على عليه السلام فرمود: به خدا قسم اگر آرزوى شهادت را در پيكار با دشمن نمى داشتم، (كه ايكاش زودتر فراهم آيد) بر مركب خود سوار مى شدم و از ميان شما كوچ ميكردم و تا باد شمال و جنوب بوزد (براى هميشه) در جستجوى شما نمى پرداختم.
در رديف شهيدان
۱۵ قالَ السَّجّادُ عليه السلام: ... حَمْدا نَسْعَدُبِهِ فِى السُّعَداءِ مِنْ اَوْليائِهِ وَ نَصيرُبِهِ فى نَظْمِ الشُّهَداءِ بِسُيُوفِ اَعْدائِهِ. [صحيفه سجّاديه، ج 41، دعاء 1]
حضرت امام سجاد عليه السلام فرمود: سپاس خداى را، سپاسى كه بدان در زمره اولياء نيكبختى قرار گيريم و بواسطه آن در رديف شهيدان با شمشير دشمنانش در آئيم.
شهادت طلبى
۱۶ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: مَنْ طَلَبَ الشَّهادَةَ صادِقا اُعْطِيَها وَ لَولَمْ تُصِبْهُ. [كنز العمال، ج 4، ص 421، حديث 11210]
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هركس از روى صدق شهادت را طلب كند، خداوند به او «ثواب» آن را عطا خواهد كرد، هرچند به شهادت نرسد.
بخش دوم
مقام شهيد
تبريك به شهيدان
۱۷ قالَ اَمْيرُ الْمُؤمِنين عليه السلام: اِنَّ اللّهَ كَتَبَ الْقَتْلَ عَلى قَوْمٍ وَ الْمَوْتَ عَلى آخَرينَ وَ كُلٌّ آتِيَةٌ مَنِيَّتُهُ كَما كَتَبَ اللّهُ لَهُ فَطُوبى لِلْمُجاهِدينَ فىسَبيلِ اللّهِ وَالْمَقْتُولينَ فىطاعَتِهِ. [نهج السعاده، ج 2، ص 107]
حضرت امام على عليه السلام فرمود: خداوند براى گروهى كشته شدن و براى گروهى ديگر مرگ را مقـرّر نموده و هـركدام به اجـل معين خـود آنسان كه او مقدّر كرده است مى رسند، پس خوشا بحال مجاهدان راه خدا و كشتگان راه اطاعت او.
خون شهيد
۱۸ اِنَّ عَلىَّ ابْنَ الْحُسَيْنِ عليه السلام كانَ يَقُولُ: قالَ رَسُولُ اللّهُ صلي الله عليه و آله: ما مِنْ قَطْرَةٍ اَحَبُّ اِلَى اللّهِ عَزَّوجَلَّ مِنْ قَطْرَةِ دَمٍ فى سَبيلِ اللّهِ. [وسائل الشيعه، ج 11، ص 8، حديث 11]
امام زين العابدين عليه السلام پيوسته از قول رسول خدا صلي الله عليه و آلهمى فرمود: هيچ قطره اى در نزد خداوند دوست داشتنى تر از قطره خونى كه در راه خدا ريخته مى شود نيست.
شهيددرد جراحت‌رااحساس‌نمى‌كند
۱۹ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: اَلشَّهيدُ لايَجِدُ اَلَمَ الْقَتْلِ اِلاّ كَما يَجِدُ اَحَدُكُمْ مَسَّ الْقُرْصَةِ [كنزالعمال، ج 4، ص 398، حديث 11103]
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: شهيد درد كشته شدن را احساس نمى كند، مگر در حدّى كه يكى از شما پوست دست خود را بين دو انگشت فشار دهد.
آمرزش گناهان شهيد
۲۰ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: لِلشَّهيدِ سَبْعُ خِصالٍ مِنَ اللّهِ اَوّلُ قَطْرَةٍ مِنْ دَمِهِ مَغْفُورٌ لَهُ كُلُّ ذَنْبٍ. [وسائل الشيعه، ج 11، ص 9، حديث 20]
حضرت پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: به شهيد هفت امتياز از طرف خداوند عطا مى شود، اولين آنها بخشيدن تمام گناهان اوست بواسطه اولين قطره خونش.
شهادت، كفّاره گناهان
۲۱ قالَ الْباقِرُ عليه السلام: اَوَّلُ قَطْرَةٍ مِنْ دَمِ الشَّهيدِ كَفّارَةٌ لِذُنُوبِهِ اِلاَّ الدَّيْنِ فَاِنَّ كَفّارَتَهُ قَضاءُهُ.[ ـ از جمله مواردى كه انسان بايد در وصيّت خود ذكر كند بدهكاريهاست و بر ورثه واجب است كه ديون شهيد را از مال او بپردازند.] [وسائل الشيعه، ج 13، ص 85، حديث 5]
امام باقر عليه السلام فرمود: اولين قطره خون شهيد كفاره گناهان اوست مگر بدهيها، كه كفاره آن اداى آن است.
موجب آمرزش گناهان
۲۲ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: مَنْ قُتِلَ فى سَبيلِ اللّهِ، لَمْ يُعَرّفْهُ اللّهُ شَيْئا مِنْ سَيِّئاتِهِ. [وسائل الشيعه، ج 11، ص 9، حديث 19]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه در راه خدا كشته شود، خداوند هيچيك از گناهان او را به روى او نميآورد.
شهيد غسل وكفن‌ندارد
۲۳ قالَ النّبى صلي الله عليه و آله: فى شَهَدآء اُحُد: زَمِّلُوهُمْ بِدِمائِهِمْ وَ ثِيابِهِمْ. [وسائل الشيعه، ج 2، ص 701، حديث 11]
پيامبر اكرم درباره شهداى اُحُد فرمودند: آنهارا باهمان خونهايشان و درلباس هاى خودشان دفن كنيد.
دفن با جامه خونين
۲۴ عَنْ اَمير الْمُؤْمِنينَ عليه السلام قالَ: لَمّا كانَ يَومَ بَدرٍ، فَاُصيبَ مَنْ اُصيبَ مِنَ الْمُسْلِمينَ، اَمَرَ رَسُولُ اللّه بِدَفْنِهِمْ فى ثيابِهِمْ، وَ اَنْ يُنزَعَ عَنْهُم الفِراء، وَ صَلىّ عَلَيْهِمْ [بحار الانوار، ج 82، ص 6، حديث 5]
حضرت على عليه السلام فرمود: در روز بدر، پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله نسبت به كسانى كه از مسلمانان به شهادت رسيده بودند، دستور داد كه آنها را با لباسهايشان دفن كنند، و تنها لباسهاى چرمين را از تنشان بيرون آوردند، و سپس بر آنها نماز خواند.
گلگون كفنان
۲۵ عَنْ اسماعيل بن جابر و زُرارَة عَن اَبى جَعْفرٍ عليه السلام: قال: قُلْتُ لَهُ كَيْفَ رَأَيْتَ الشَّهْيدَ يُدْفَنُ بِدِمائهِ؟ قالَ: نِعَمْ فى ثِيابِهِ بِدِمائهِ وَ لا يُحَنَّطُ وَلا يُغَسَّلُ وَ يُدْفَنُ كَما هُوَ ...[ ـ اين حكم اختصاص به شهيدانى دارد كه در معركه، محل درگيرى جان ميدهند.] [وسائل الشيعه، ج 2، ص 700، حديث 8]
از اسماعيل بن جابر و زرارة نقل شده است كه: از امام صادق سؤال كردم، نظر شما در اين باره چيست كه شهيد با بدن خون آلود دفن شود؟ حضرت فرمود: آرى شهيد بدون غسل و حنوط، در لباس خونين خود همانگونه كه هست دفن مى شود.
شهيد سؤال قبر ندارد
۲۶ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: مَنْ لَقِىَ الْعَدُوَّ فَصَبَرَ حَتّى يُقْتَلَ اَوْيَغْلِبَ لَمْ يُفتَنْ فى قَبْرِهِ [كنز العمال، ج 4، ص 313، حديث 10662]
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هركس رو در روى دشمن قرار گرفت« با دشمن درگير شد» و استقامت كرد تا كشته و يا پيروز شد، در قبر مورد آزمايش قرار نمى گيرد «از او سوال نمى شود».
آثار شهادت
۲۷ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: يَعْطَى الشَّهيدُ سِتَّ خِصالٍ عِنْدَ اَوَّلِ قَطْرَةٍ مِنْ دَمِهِ: يُكَفَّرُ عَنْهُ كُلُّ خَطيئَةٍ وَيَرى مَقْعَدَهُ مِنَ الْجَنَّةِ وَيُزَوَّجُ مِنْ حُوْرِ الْعينِ وَيُؤَمَّنُ مِنَ الْفَزَعِ الاَْكْبَرِ وَمِنْ عَذابِ الْقَبْرِ وَ يُحَلّى حُلَّةَ الايِمان. [كنزالعمال، ج 4، ص 410، حديث 1152]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: به شهيد شش امتياز داده مى شود: ۱ ـ با اولين قطره خون او تمام گناهانش بخشيده مى شود. ۲ ـ جايگاه خود را در بهشت مى بيند. ۳ ـ از حوريان با او ازدواج مى كنند. ۴ ـ از وحشت بزرگ روز قيامت در امان مى باشد. ۵ ـ از عذاب قبر ايمن است. ۶ ـ به زيور ايمان آراسته مى گردد.
معافيت از سؤال قبر
۲۸ سُئِلَ النّبى صلي الله عليه و آله: مابالُ الْمُؤمِنينَ يُفْتَنُونَ فى قُبُورِهِمْ اِلاَّ الشَّهيدُ؟ فقالَ: كَفى بِبارِقَةِ السُّيُوفِ عَلى رَأسِهِ فِتْنَةً. [كنزالعمال،ج4،ص407،حديث11138 و ص595،حديث 11741]
از پيامبر اكرم سؤال شد: چگونه است كه همه مؤمنين در قبر مورد سوال و امتحان قرار ميگيرند مگر شهيد؟ حضرت فرمود: امتحانى كه در زير برق شمشير داده است، براى او كافى است.
شفاعت شهيد
۲۹ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: يَشْفَعُ الشَّهْيدُ فى سَبْعينَ مِنْ اَهْلِهِ. [كنزالمعال، ج 4، ص 401، حديث 11119]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: شهيد هفتاد نفر از بستگان خود را شفاعت مى كند.
مقام شفاعت
۳۰ عَنِ الصّادِقِ عليه السلام عَنْ ابائهِ عليه السلام اِنَّ رَسُولَ اللّه قال: ثَلاثَةٌ يَشْفَعُونَ اِلَى اللّهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَيُشَفِّعُهُمْ: اَلاَْنْبِياءُ ثُمّ اَلْعُلَماءُ ثُمَّ الشُّهَداءُ. [بحار الانوار، ج 97، ص 14، حديث 24]
امام صادق عليه السلام از پدران خود از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله نقل فرمود: سه گروهند كه روز قيامت شفاعت مى كنند و شفاعت آنها مورد پذيرش خداوند قرار مى گيرد، انبياء و علماء و شهداء.
اول كسى‌كه وارد بهشت مى‌شود
۳۱ عَنِ الرِّضا عليه السلام عَن آبائِهِ عليهم السلام، قال، قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: اَفْضَلُ الاَْعْمال عِنْدَ اللّهِ ايمانٌ لا شَكَّ فيهِ وَ غَزْوٌ لاغُلُولَ فيهِ وَحَجٌّ مَبْرُورٌ وَ اَوَّلُ مَنْ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ شَهيدٌ. [بحار الانوار، ج 66، ص 393، حديث 75]
امام رضا عليه السلام از پدران خود عليهم السلام از قول پيامبر اكرم صلي الله عليه و آلهنقل كرده كه آن حضرت فرمود: برترين اعمال نزد خداوند، ايمانى است كه در آن ترديدى نباشد و رزم و پيكارى كه در آن خيانت در «غنيمت» نباشد و حج مقبول. و اولين كسى كه وارد بهشت مى شود شهيد است.
آرزوى شهيد
۳۲ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: ما مِنْ اَحَدٍ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ يُحِبُّ اَنْ يَرْجِعَ اِلَى الدُّنيا وَلهُ ما عَلَى الاَْرْضِ مِنْ شَيْى ءٍ اِلاَّالشَّهيدُ، فَاِنَّهُ يَتَمَنّى اَنْ يَرْجِعَ اِلَى الدُّنيا فَيُقْتَلَ عَشْرَ مَرّاتٍ لِما يَرى مِنَ الْكَرامَةِ. [صحيح بخارى، ج 4، ص 26]
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: از افرادى كه وارد بهشت مى شوند هيچكس آرزوى بازگشت به دنيا را ندارد گرچه تمام آنچه در زمين است از آنِ وى شود، مگر شهيد كه او به سبب كرامتى كه در شهادت مى بيند آرزو مى كند به دنيا برگردد و دهها مرتبه در راه خدا كشته شود.
برترين شهدا
۳۳ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: اَفْضَلُ الشُّهَداءِ الِّذينَ يُقاتِلُونَ فىِ الْصَّفِ الاَْوَّلِ فَلا يَلْفِتُونَ وُجُوْهَهُمْ حَتّى يُقْتَلُوا، اُوْلئِكَ يَتَلَبَّطُونَ فىِ الْغُرَفِ الْعُلى مِنَ الْجَنَّةِ يَضْحَكُ اِلَيْهِمْ رَبُّكَ فَاِذا ضَحِكَ رَبُّكَ اِلى_'feعَبْدٍ فىمَوْطِنٍ فَلاحِسابَ عَلَيْهِ. [كنزالعمال، ج 4، ص 401، حديث 11120]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: برترين شهيدان كسانى هستند كه در صف اول «خط مقدم» پيكار مى كنند و روى بر نمى گردانند تا كشته شود، اينها هستند كه جايگاه آنان غرفه هاى عالى بهشت است، و خداوند برآنها متبسّم است و اگر خداوند بر بنده اى تبسّم كند «خشنود شود» هيچ حسابى بر او نيست.
شهيد در دريا
۳۴ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: شَهيدُ الْبَحْرِ مَثَلُ شَهيدَىِ الْبَرِّ ...... وَاِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلِّ وَكَّلَ مَلَكَ الْمَوْتِ بِقَبْضِ الاَْرْواحِ الاِّ شَهيدُ الْبَحْرِ فَاِنَّهُ يَتَوَلّى قَبَضَ اَرْوَاحِهِمْ. [سنن ابن ماجه، ج 2، ص 928، حديث 2778]
پيامبر گرامى صلي الله عليه و آله فرمود: شهيد در جنگ دريائى دو برابر شهيد در جنگ و جهاد در خشكى اجر دارد و خداوند ملك الموت را براى قبض روح همه افراد مأمور ساخته است، مگر شهيدان جنگ دريائى كه آنقدر مقام و فضيلت دارند كه خداوند، خودش ارواح آنها را قبض مى كند.
خانواده شهيد
۳۵ قالِ عَلَىٌّ عليه السلام عَنْ قولِ رَسُولِ اللّه صلي الله عليه و آله: ... وَيَقُولُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اَنَاَ خَليفَتُهُ فى اَهْلِهِ وَ مَنْ اَرْضاهُمْ فَقَدْ اَرْضانى وَ مَنْ اَسْخَطَهُمْ فَقَد اَسْخَطَنى.
حضرت امير عليه السلام در ادامه حديثى مفصّل كه در باب مقام شهيد از قول رسول خدا بيان داشته اند مى فرمايد: خداوند مى فرمايد من جانشين شهيد در خانواده او هستم، هركس رضايت آنها را جلب كند رضايت مرا جلب كرده و هركس آنها را به خشم آورد مرا به خشم آورده است.
ديگر شهيدان
۳۶ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: مَنْ اُريدَ مالُهُ بِغَيْرِ حَقٍّ فَقاتَلَ فهُو شَهيدٌ. [كنزالعمال، ج 4، ص 420، حديث 11201]
پيامبر گرامى خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هركس مالش مورد سوء قصد قرار گيرد و براى دفاع از آن مبارزه كند و كشته شود شهيد است.
شهيدان دفاع
۳۷ قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: مَنْ قَاتَلَ دوُنَ نَفْسِهِ حَتّى يُقْتَلَ فَهَوُ شَهيدٌ وَمَنْ قُتِلَ دوُنَ مالِهِ فَهُوَ شَهيدٌ وَ مَنْ قاتَلَ دوُنَ اَهْلِهِ حَتّى يُقْتَلَ فَهُوَ شَهيدٌ وَ مَنْ قُتِلَ فى جَنْبِ اللّهِ فَهُوَ شَهيدٌ. [كنزالعمال، ج 4،ص 420، حديث 11236]
پيامبر گرامى خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هركس براى دفاع از جان و مال اهل و عيال خود پيكار كند و كشته شود شهيد است و كسى كه در راه قُرب به خدا كشته شود شهيد است.
دفاع از مال
۳۸ عَنْ عَلِىّ بْنِ الْحُسَينِ عليه السلام: مَنِ اعْتَدِىَ عَلَيْهِ فى صَدَقَةِ مالِهِ فقاتَلَ فَقُتِلَ فَهُوَ شَهيدٌ. [وسائل الشيعه، ج 11، ص 93، حديث 11]
امام سجاد عليه السلام: هركس به ظلم اموالش مورد تجاوز قرار گيرد و در برابر آن پيكار كند تا كشته شود شهيد است.
كشته راه خانواده
۳۹ عَنْ اَبى عَبْدِ اللّه عليه السلام، قال: قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: مَنْ قُتِلَ دوُنَ عِيالِهِ فَهُوَ شَهيدٌ. [وسائل الشيعه، ج 11، ص 91، حديث 5]
از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه: پيامبراكرم صلي الله عليه و آلهفرمودند هركس در راه دفاع از بستگان خود كشته شود شهيد است.
در ركاب امام
۴۰ عَنِ الرّضِا عليه السلام فى كتابِهِ اِلَى المَأمُونِ: اَلْجِهادُ وَاجِبٌ مَعَ اِمامٍ عادِلٍ وَمَنْ قاتَلَ فَقُتِلَ دُونَ مالِهِ وَرَحْلِهِ وَنَفْسِهِ فَهُوَ شَهيدٌ. [وسائل الشيعه، ج11، ص 35، حديث 10، تحف العقول، ص 102.]
امام رضا عليه السلام در نامه خود به مأمون نوشت: جهاد همراه امام عادل واجب است و هركس پيكار كند و در راه دفاع از مال و ره توشه و جان خويش كشته شود شهيد است.
