چرا ما بايد پاي بند به دين باشيم و نمي توانيم خدا را آنگونه كه دوست داريم بپرستيم ؟
در اثر پايبندي به دين فوايد دين نصيب انسان مي گردد كه هر عاقلي را به دينداري دعوت مي كند ، فوايد دين :
1- تأييد مستقلات عقل : امور بر دو قسمند : 1. اموري كه عقل مستقلاً آنها را درك مي كند و درباة آن ها حكم و داوري
مي كند ، مانند علم انسان به نيازمندي جهان به آفريدگار حكيم و به علم و قدرت و حيات و وحدانيت و مانند آن .
2. اموري كه عقل مستقلاً آن ها را درك نمي كند و دربارة آنها به استقلال حكم و داوري نمي كند ؛‌مانند بعضي از مسائل اصول دين و احكام فرعي دين .
در اموري كه عقل مستقلاً‌ آن ها را درك و دربارة آنها داوري مي كند ،‌ دليل نقلي آن ها را تأييد و تأكيد خواهد كرد . و نيز حجت بر مكلّف تمام خواهد شد .
2- استفاده حكم از عقل غير مستقل : دين اموري را كه عقل مستقلاً آنها را درك نمي كند و دربارة آن مايه استقلال حكم ندارد ، تبيين مي كند ؛ مثلاً عقل انسان ،‌ بعضي از صفات خداوند مانند سمع و بصر و كلام الهي و همچنين حقيقت معاد و چگونگي آن و احكام الهي را كاملاً درك نمي كند و بايد آن ها را از دين استفاده كند .
3- از بين بردن ترس : انسان ، به دليل عقل ، دريافت كه وجودش و آنچه كه در تصرف اوست ، مخلوق و مملوك خداوند جهان آفرين است ؟ اگر به اطاعت مشغول شود ، مي ترسد كه در ملك خداوند بدون اذن او تصرف كرده باشد و اگر به طاعت مشغول نشود ، ممكن است بر ترك طاعت كيفر ببيند ؛‌ زيرا خود داري از تصرف ، احياناًمقبوض خداوند است . به عبارت ديگر ، اگر بخواهد عملي را انجام دهيد ، بيمناك است كه شايد مجاز نباشد و اگر بخواهد همان عمل را ترك كند ، بيمناك است كه شايد وظيفه اش را انجام نداده باشد . از اين رو ، در هر دو حال از خشم خداوند بيمناك است . اما بوسيلة اين و بيان حدود فعاليت انسان .
«ناشر مركز نشر اسراء / 1380»
(1) اقتباس از كتاب دين شناسي ، آيت الله جوادي آملي ،ص 37 – 38 .
«ناشر : مركز نشر اسراء / 1381»
اين ترس و بيم زايل خواهد شد و او بدون ترس ، وضايف خود را انجام خواهد داد . (2)
(2) از كتاب انتظار بشر از دين ، آيت الله جوادي آملي ، ص 39 - 41 .
«ناشر مركز نشر اسراء / 1380
ادامه فوايد دين :
4- رفع نياز انسان در شناخت حسن و قبح افعال :
افعال انساني يكسان نيستند ؛ زيرا برخي از آنها زشت و برخي زيباست . عقل در شناخت زيبايي يا زشتي پاره اي از افعال ، استقلال دارد و در بعضي از آنها نيازمند به راهنماست و بعثت انبياء و شريعت آنان اين نيازمندي را بر طرف مي كند . از اين رو ، چيز هاي زيبا و حسن و امور زشت و قبيح جدا خواهد شد .
5- شناساند ، اشياي سودمند و زيان آور به انسان .
6- حفظ نوع انساني .
7- تربيت و تكميل انسان در فراخور استعداد آنها .
8- تعليم صنايع و فنون سودمند .
9- تعليم اخلاق .
10- ثواب و عقاب .
11- معرفي انسان كامل به عنوان قلب عالم هستي .
12- همبستگي اجتماعي .
13- معنا بخشي به زندگي .
14- راهنمايي به زندگي با آرامش .
15- پاسخ به احساس تنهايي .
16- دين و تمدن .
اينها فوايدي از دين است كه پايبندي به دين انسان را به اين فوايد مي رساند .
توضيح مفصل را در كتاب انتظار بشر از دين ، آيت الله جواد آملي مطالعه فرمايند ،ص 39 – 54.
اما پاسخ قسمت دوّم سؤال:
كه چرا ما نمي توانيم خدا را آنگونه كه دوست داريم بپرستيم ؟
بايد توجه كرد كه پرستش و عبادت نسبت به مولا و آفريدگار بايد طبق دستور مولا باشد زيرا بنده همان را مي خواهد كه مولايش امر فرمايد و عبد را با خواست چه كار . اگر ما هر جور كه دوست داريم خدا را بپرستيم اين كه عبادت مولا نيست بلكه پرستش خودمان است و اجراي خداست دل خودمان نه خواسته مولا و معبودمان . وقتي كه خداوند متعال شيطان را امر فرمود كه بايد به آدم (عليه السلام) سجده كني ، شيطان به خداوند گفت كه مرا از سجده كردن به آدم معاف فرما به جاي آن سالها تو را عبادت كنم . خداوند فرمود :‌ اِنّي اُويدُ اَنْ اُعْبَدَ مِنْ حَيْثُ اُريدُ لا مِنْ حَيْثُ تُريدُ . من مي خواهم آن طوري عبادت شوم كه خود مي خواهم نه آنطوري كه تو مي خواهي . وقتي كه عبد مولاي خود را به حكمت داشتن و حكيم بودن شناخت محال است از امر او تخطي كند و بجاي دستور او خواستة خود را انجام دهد، چون عبد مملوك است و مملوك بايد تمام حركات و سكناتش مطابق خدا باشد .
براي مطالعه بيشتر به كتب زير مراجعه فرماييد :
1- بررسي دين از راه دانش ،ج 1و 2 ،دكتر علي پريور، مؤسسه انتشارات آسيا .
2- جامعيت و كمال دين ، علي رباني گلپايگاني.
3- دين شناسي ، محمد حسين زاده ، انتشارات مؤسسه آموزش و پژوهشي امام خميني (ره).
4- دين شناسي تطبيقي ،شهيد دكتر محمد جواد با هنر.
5- تأثيرات متقابل دين و سنت هاي اجتماعي، جعفر ( ساوالان پور ) اردبيلي ،مؤسسه فرهنگي هنري . 1378 .
به نقل از اداره پاسخگويي آستان قدس رضوي