تاريخچه بت پرستي
مگر حضرت آدم(ع)، به عنوان پيامبر خداوند از همان ابتداى خلقت مردم را به خدا پرستى و... دعوت نمىكردند؟ پس شروع بت پرستى از كى بود؟
طبق نقل تاريخ، بتپرستى از زمان «يرد» يا «يارد» شروع شد. «يارد» فرزند مهلائيل است. مادرش «سمعن» دختر «براكيل بن محويل بن خنوخ بن قين بن آدم است. «يارد» چهار صد و شصت سال با آدم(ع) فاصله دارد و بتها در زمان او به وجود آمدند تاريخ طبرى، محمدبن جرير طبرى، ج 1، ص 116.
طبق بعضى از روايات، بتپرستى قبل از نوح(ع) سابقه نداشت و قوم نوح آن را به وجود آورد. مسأله از اين جا آغاز شد كه در فاصله زمان آدم و نوح مردانى صالح زندگى مىكردند؛ شيطان از علاقه مردم سوء استفاده كرد و آن ها را به ساختن مجسمه بزرگان و گراميداشت آنها فراخواند. چيزى نگذشت كه نسلهاى بعد رابطه تاريخى اين موضوع را از ياد بردند و تصور كردند اين مجسمهها موجوداتى محترمند و بايد پرستش شوند. به اين ترتيب، به پرستش بتها سرگرم شدند. نوح(ع) در مقابل اين انحراف و بتپرستى ايستاد. رهبران گمراه، مكرى عظيم به كار بردند و گفتند دست از خدايان و بتهاى خود برنداريد؛ مخصوصاً بتهاى «ود» «سواع» و «يغوث» و «يعوق» و «نسر» را رها نكنيد. «وَ مَكَرُوا مَكْراً كُبَّاراً * وَ قالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لا سُواعاً وَ لا يَغُوثَ وَ يَعُوقَ وَ نَسْراً»؛ نوح(71): آيه 22 و 23.
در اين كه پنج بت از كجا پيدا شدند روايات گوناگون وجود دارد. دراين روايات مسائل زير مطرح شده است:
1. اينها نامهاى پنج فرزند آدم است. هر يك از آنها از دنيا مىرفت، مجسمهاش را براى ياد بود مىساختند. مدتى بعد اين مسائل فراموش شد و در عصر نوح موج پرستش آنها بالا گرفت.
2. نام پنج مرد صالح است كه قبل از نوح مىزيستند. هنگامى كه از دنيا رفتند. مجسمههاى آنان را به تحريك ابليس ساختند و گرامى داشتند و به تدريج به صورت بتپرستى درآمد.
3. اينها نام بتهايى است كه در عصر خود نوح ساخته شد؛ و اين به خاطر آن بود كه نوح مردم را از طواف قبر آدم جلوگيرى مىكرد. گروهى به تحريك ابليس به جاى آن، مجسمههايى ساختند و به پرستش آنها مشغول شدند.
به نقلى، اين بتها به عرب جاهلى منتقل شد و هر قبيلهاى يكى از آنها را براى خود برگزيد. بت «ودّ»، متعلق به طايفه «بنى كلب»، در دومة الجندل قرار داشت. بت «سواع»، متعلق به قبيله هذيل، در سرزمين رهاط بود. بت «يغوث» به طايفه بنى قطيف تعلق داشت. بت «يعوق» براى طايفه هَمْدان بود؛ و «نسر» به طايفه ذى الكلاع از قبايل حمير تعلق داشت.
3. براى آگاهى بيشتر ر.ك:
الف) تفسير الدّر المنثور، چاپ سنگى، ج 6، ص 269.
ب) تفسير روح البيان، شيخ البروسوى، جلد 10، 180.
ج) تفسير روح المعانى، آلوسى، ج 29، 77.
د) تفسير قمى، على بن ابراهيم، ج 2.(ذيل آيه شريفه 23 سوره نوح)
ه) تفسير مجمع البيان، طبرسى، مجلد 9 و 10، ص 547.
و) تفسير الميزان، ج10، ص287-280 ذيل آيه 49 سوره هود.
