حالت سقوط و سرنوشت دردناک مشرکین

در سوره حج آیه 31 خداوند حال دردناک مشرکین را به کسی تشبیه می کند که از آسمان به زمین سقوط کرده است و گرفتار یکی از این دو سرنوشت دردناک می شود: یا در وسط راه طعمه پرندگان لاشخور می گردد و به تعبیر دیگر، در چنگال هوا و هوس های سرکش گرفتار می شود و یا اگر از دست آنها جان به سلامت ببرد، به دست طوفان مرگ باری می افتد که او را در گوشه ای دور دست آن چنان بر زمین می کوبد که بدنش متلاشی و هر ذرّه ای از آن به نقطه ای پرتاب می شود.

قرآن کریم می فرماید: وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَکَأَنَّما خَرَّ مِنَ السَّماءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّیْرُ أَوْ تَهْوِی بِهِ الرِّیحُ فِی مَکانٍ سَحِیقٍ[1] این آیه ترسیم بسیار گویا و زنده ای از وضع حال مشرکان و سقوط و بدبختی و نابودی آنها داشته و می گوید:

«کسی که شریک برای خدا قرار دهد گوئی از آسمان به زمین سقوط کرده و در این میان پرندگان (مردار خوار) او را در وسط زمین و آسمان می ربایند (و هر قطعه از گوشت او در منقار پرنده مرده خواری می افتد) و یا (اگر از چنگال آنها به سلامت بگذرد) تندباد او را به مکان دوری پرتاب می کند.»

در حقیقت آسمان، کنایه از «توحید» است و شرک سبب سقوط از این آسمان می گردد، طبیعی است در این آسمان ستارگان می درخشند و ماه و خورشید می تابند و خوشا به حال کسی که اگر در این آسمان همچون آفتاب و ماه نیست لااقل همانند ستاره درخشانی است، امّا هنگامی که انسان از این علوّ و رفعت سقوط کند گرفتار یکی از دو سرنوشت دردناک می شود: یا در وسط راه قبل از آنکه به زمین سقوط کند طعمه پرندگان لاشخور می گردد و به تعبیر دیگر، با از دست دادن این پایگاه مطمئن در چنگال هوا و هوس های سرکش گرفتار می شود که هر یک از آنها بخشی از هستی او را می ربایند و نابود می کنند و یا اگر از دست آنها جان به سلامت ببرد، به دست طوفان مرگ باری می افتد که او را در گوشه ای دور دست آن چنان بر زمین می کوبد که بدنش متلاشی و هر ذرّه ای از آن به نقطه ای پرتاب می شود و این طوفان گویا کنایه از شیطان است که در کمین نشسته! مسلما کسی که از آسمان سقوط می کند قدرت تصمیم گیری را از دست می دهد و با سرعت و شتابی که هر لحظه فزونی می گیرد به سوی نیستی پیش می رود و سرانجام محو و نابود می گردد.

آری، کسی که پایگاه آسمان توحید را از دست داد دیگر نمی تواند زمام سرنوشت خود را به دست گیرد و هر چه در این مسیر جلوتر می رود شتابش در سقوط فزونی می یابد و سرانجام تمام سرمایه های انسانی خود را از دست خواهد داد.[2]

پی نوشت ها:

[1] حج، 31.
[2] تفسیر نمونه، ج 14، ص 95 و 96. و بنگرید به: تفسیر فی ظلال القرآن، ج 4، ص 2421.