دیشب به عنوان مطلب اوّل گفتیم:
هیچ عبادتی بدون ولایت و محبّت اهل بیت قبول نیست
امّا مطلب دوم :
گناه بد است و در این شکّی نیست و گناه کبیره بدتر، و بدتر از بدتر اصرار بر گناه کبیره است. اما همه گناهان قابل حل هستند، غیر از شرک. «إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ1 اگر کسی مشرک شد خدای متعال او را نمی آمرزد. بدعت در دین شرک است. با حکم خدا مخالفت کردن شرک است.
«لاتکوانوا مِنَ المُشرکینَ ـ مِنَ الّذینَ فَرّقُوا دینَهُم وَ کانُوا شِیَعاً، کُلّ حِزبٍ بِما لَدَیهم فَرحون» (2)
یعنی: هرگز از فرقۀ مشرکان نباشید، از آن فرقه نباشید که دین خود را متفرق و پراکنده ساختند و از هوای نفس و خود پرستی فرقه فرقه شدند و گروهی به اوهام و عقیده و خیالات فاسد خود دلشاد بودند.
فرقه در دین درست کردن، شرک است و آمرزیده نخواهد شد.
«إنّ اللهَ لا یَغفِرُ أن یُشرِکَ بهِ وَ یَغفِرُ ما دُونَ ذلک لِمن یَشاءُ»(3)
خداوند شرک به او را نخواهد بخشید، اما پایین تر از شرک را می بخشد.
برای چه کسی؟
برای هرکس که بخواهد.
آیا خدا برای عدّه ای خواص تبعیض قائل میشود ؟
خیر، میزانی در بین است که این میزان را خود خدا معرفی می کند:
«و إنّی غَفّارٌ لِمَن تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمّ اهتَدی» (4)
من آمرزنده ام، (نه برای همه) برای کسیکه توبه کرده باشد، و ایمان هم آورده، عمل صالح هم کرده
هنوز کم است؟ در اینجا از «واو»برای عطف افعال استفاده شده «تاب و آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً» امّا در مورد چهارم بجای واو از ثمّ استفاده شده و سبک عوض میشود. ثمّ هم برای عطف استفاده می شود، ولی زمانی از ثمّ استفاده می کنند که بخواهند امری را که رتبتاً یا لفظاً یا زماناً نسبت به ما قبل تأخّردارد، بر ما قبل عطف بگیرند. یعنی مطلبی تمام شده می خواهند بگویند و اما بعد، میگویند: ثمّ.
«ثمّ اهتدی»: توبه کرده باشد، ایمان هم آورده باشد، عمل صالح هم انجام داده باشد، سپس هدایت شده باشد.
آیا میشود کسی هم توبه کرده باشد، هم ایمان هم آورده باشد، هم عمل صالح هم انجام داده باشد، ولی این فرد گمراه باشد؟!
قرآن میگوید: بله. اگر کسی مرتکب شرک شود آمرزیده نمی شود، اگر گناهی کمتر از شرک انجام دهد طبق آیۀ بالا بخشیده خواهد شد، اما بر مبنای هدایت، نه بر مبنای توبه، و ایمان، و عمل صالح.
کسی که توبه کند، ایمان بیاورد، عمل صالح انجام دهد، طبق آیه قرآن در صورتی به مقصد می رسد که مهتدی باشد.
اگر شما برای رفتن به مقصدی ماشین داشته باشید به تنهایی کافی نیست، بلکه باید در جادّه اصلی حرکت کنید. نماز، روزه، توبه، ایمان و عمل صالح همه وسیله ای برای رسیدن به بهشت است. اما جادّه اصلی که با این وسیله ها در آن می توان به بهشت رفت صراط مستقیم است. «إهدنا الصراط المستقیم»(5) برای مهتدی شدن باید در صراط مستقیم حرکت کرد.
اگر شما همۀ وسیله ها ـ یعنی توبه و ایمان و عمل صالح ـ را در اختیار داشته باشید اما در صراط مستقیم نباشید به جاده ای خواهید رفت که سر از جهنّم در می آورید.
صراط مستقیم چیست؟
حاکم حسکانی سنّی در «شواهد التنزیل» ، مرحوم بحرانی در «غایة المرام» از طریق شیعه و سنّی و همچنین در «تفسیر برهان» و مرحوم شرف الدین در «تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة» از پیغمبرصلی الله علیه و آله و سلم نقل کرده اند:
صراط مستقیم یعنی ولایت محمّد وآل محمّد (6)
پس توبه ایمان و عمل صالح وسیله اند به شرطی که در جادّه ای قرار بگیرند که به بهشت منتهی میشود و آن «صراط مستقیم»است. صراط مستقیم را هم شیعه هم سنی از پیغمبر نقل کرده اند که عبارت از ولایت و محبّت امیر المؤمنین و اهل بیت آن حضرت علیهم السلام است.
نتیجه : خداوند گناهان کمتر از شرک را می آمرزد،برای کسانیکه بخواهد.
ـ برای چه کسی می خواهد؟
ـ برای کسیکه توبه کرده باشد، ایمان هم آورده باشد، عمل صالح هم انجام داده باشد، در جادّه هدایت هم باشد.
ـ جادّۀ هدایت چیست؟
ـ جادّۀ هدایت؛ محبّت و ولایت امیرالمؤمنین و اهل بیت آن حضرت است. یعنی خدا گناهان کمتر از شرک را فقط برای شیعه می بخشد.
اگر کسی ولایت و محبّت اهل بیت را ندارد، هر عبادتی که انجام بدهد از او قبول نیست چون در جادّۀ هدایت نیست. و اگر کسی به عکس باشد، یعنی محبّت و ولایت امیر المؤمنین را داشته باشد و گناه هم کرده باشد، قرآن صریح می فرماید: «یَغفِرُ ما دُونَ ذلک لِمن یَشاءُ». خدا گناهان پایین تر از شرک را برای شیعیان می بخشد.
.سورۀ نساء، آیۀ48 و 116.
2سورۀ روم، آیۀ31و32.
3سورۀ نساء، آیۀ48 و 116.
4سورۀطه ،آیۀ82 . 5سورۀ الحمد،آیۀ5.
6.شواهد التنزیل ج1، ص74، ح86 و غایةالمرام ج3، ص47، ح16. تفسیر برهان ج1، ص251ح 37و38، تأویل الآیات ج1،28،ح11.