قَالَ الامام الصَّادِقُ(علیه السلام): «یُعْرَفُ مَنْ یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاَثِ خِصَال: یُنْظَرُ إِلَی  أَصْحَابِهِ مَنْ هُمْ وَ إِلَی  صَلاَتِهِ کَیْفَ هِی  وَ فِی  أَی  وَقْتِ یُصَلِّیهَا فَاِنْ کَانَ ذَامَال نُظِرَ أیْنَ یَضَعُ مَالَهُ».(1)
 امام صادق(علیه السلام) فرمودند: کسی  که متّصف به حق (اشاره به مکتب اهل بیت(علیهم السلام)) می باشد، با سه صفت شناخته می شود: به اطرافیانش نگاه می شود که چگونه افرادی  هستند، و نماز را چگونه و در چه وقت می خواند و اگر صاحب مال است اموالش را چگونه مصرف می کند.
 شرح حدیث:
 در این حدیث امام(علیه السلام) سه ویژگی  از ویژگی هی  شیعیان واقعی  را بیان می  کند:
 1. باید اطرافیان او انسانهی  صالحی  باشند. در زمان حضرت علی (علیه السلام) مؤمنین راستین و علاقه مند به اسلام، در اطراف آن حضرت و منافقین و بازمانده هی  زمان جاهلیّت، اطراف معاویه بودند.
 انتخاب دوست و همنشین در دوره جوانی  بسیار مهم است. وقتی  با افراد پاکدامن رفیق باشند، همه چیزشان اصلاح می  شود. «الإِنْسَانُ عَلَی  دِینِ خَلِیلِهِ وَ رَفِیقِهِ; انسان با دوست خود هم کیش و هم آیین است». این همان حالتی  است که در روانشناسی  به آن «محاکات» می  گویند; که به معنی  جذب خصوصیّات از همنشینان است که در موارد بسیاری  غیر ارادی  است و به خصوص این حالت در جوانان بیشتر وجود دارد.
 در آیات و روایات سخن در این زمینه بسیار است. قرآن مجید می  فرماید:
 «(وَ قَیَّضْنَا لَهُمْ قُرَنَاءَ فَزَیَّنُوا لَهُمْ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ); ما بری  آنها، هم نشینانی  (زشت سیرت) قرار دادیم که زشتی ها را از پیش رو و پشت سر آنها در نظرشان جلوه دادند».(2)
 دوستان ناباب بری  گمراه کردن انسان هیچگاه نمی گویند که این کار زشت است و تو باید آن را انجام دهی ، بلکه می گویند اشکالی  نداشته و کار بدی  نیست و یا راهی  به سوی  خداست، این همان کار شیطان است که بری  گمراه کردن انسان، زشت را زیبا و زیبا را زشت جلوه می دهد.
 بعضی  از جوانها می  گویند: در شرایطی  که ما مجرّد هستیم و امکان ازدواج نداریم چگونه خود را از آفات و انحرافات اخلاقی  در امان داریم؟
 تنها نسخه شفا بخش رعایت سه اصل زیر است:
 الف) از دوستان ناباب دوری  کنید.
 ب) در مجالس بی بند و باری  و تحریکآمیز شرکت نکنید. متأسّفانه بعضی  از مجالس عروسی ، به مجالس مملّو از گناه تبدیل شده است; مجلس پیوند دو نفر است ولی  بنی  طلاق چند خانواده گذاشته می شود. حضور در چنین مجالس، حرام و نماز خواندن در آنجا هم باطل است.
 ج) فیلمهی  مستهجن و برنامه هی  فاسد و سایت هی  مخرّب را نگاه نکنید.
 اگر از اینها دوری  کنید و خود را به خدا سپرده و بر خدا توکّل کنید، خدا شما را حفظ کرده و وسیله ازدواج سالم را بری  شما فراهم می کند. وقتی  انواع وسایل گناه فراهم شده، نمی توان انتظار سلامت داشت; مثل اینکه انسان در محیط پر از میکروب وارد شود و بخواهد بیمار نشود، این ممکن نیست.
 قرآن در آیه دیگری  می  فرماید: «(قالَ قَائِلٌ مِّنْهُمْ إنِّی  کَانَ لِی  قَرِینٌ * یَقُولُ أءِنَّکَ لَمِنَ المُصَدِّقِینَ * أَءِذَا مِتْنَا وَ کُنَّا تُرَاباً وَ عِظَاماً أَءِنَّا لَمَدِینُونَ * قَالَ هَلْ أَنْتُمْ مُطَّلِعُونَ * فَاطَّلَعَ فَرَءَاهُ فِی  سَوَاءِ الْجَحِیمِ * قَالَ تَاللهِ إِنْ کِدْتَ لَتُرْدِینَ * وَلَوْلاَ نِعْمَةُ رَبِّی  لَکُنْتُ مِنَ الَمُحْضَرِینَ); یکی  از آنها می گوید من همنشینی  داشتم * که پیوسته می گفت: آیا (براستی ) تو این سخن را باور کردهی  * که وقتی  ما مُردیم و به خاک و استخوان مبدّل شدیم (بار دیگر) زنده می شویم و جزا داده خواهیم شد؟! (پس) می گوید: آیا شما می توانید از او خبری  بگیرید؟ * این جاست که نگاهی  می  کند، ناگهان او را در میان دوزخ می  بیند * می گوید: به خدا سوگند نزدیک بود مرا (نیز) به هلاکت بکشانی  * و اگر نعمت پروردگارم نبود من نیز از احضارشدگان (در دوزخ) بودم».(3)
 این آیات نشان می  دهد دوست بد ممکن است یک انسان خوب را جهنّمی  کند و دوست خوب ممکن است یک انسان بد را به بهشت بفرستد.
 2. باید دید نماز را چگونه و چه موقع می خواند. حضرت علی (علیه السلام)به مالک اشتر فرمود: «بهترین وقت را بری  نماز قرار بده»، زیرا به وسیله نماز قوّت و قدرت بری  انجام کارها پیدا می  کنیم.
 3. باید دید اموالش را چگونه مصرف می  کند، لازم نیست که زندگی  تنگ و سخت باشد، بلکه اعتدال لازم است. در روز قیامت در مورد اموال از دو چیز سؤال می  کنند: از کجا آورده اید و در کجا مصرف کرده اید. قانون از کجا آورده اید مخصوص زمان ما نیست بلکه از زمان پیامبر اکرم (صلی  الله علیه وآله) روی  این مسأله سفارش شده است.
 

 
 
1. بحار الأنوار، ج 64، ص 302.
 2. سوره فصّلت، آیه 25.
 3. سوره صافّات، آیات 51 ـ 57.3