صفات شیعه 2
«... عَنْ سُلَیْمانِ بنِ مَهْرانَ قالَ: دَخَلْتُ عَلَی الصادِقِ جَعْفَرِبْنِ مُحَمَّد(علیه السلام) وَ عِنْدَهُ نَفَرٌ مِنَ الشِّیعَةِ وَ هُوَ یَقُولُ: مَعَاشِرَ الشِّیعَةِ کُونُوا لَنَا زَیْناً وَلاَ تَکُونُوا عَلَیْنَا شَیْناً قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَ احْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ کُفُّوهَا عَنِ الفُضُولِ وَ قُبْحِ القُولِ».(1)
سلیمان بن مهران می گوید: بر امام صادق (علیه السلام) وارد شدم، او در جمع عدّه ی از شیعیانش این چنین می فرمود: ی شیعیان ما! آبرو و زینت ما باشید و باعث ننگ و بی آبرویی ما نباشید، با مردم خوب صحبت کنید، زبانتان را حفظ کنید و از حرف هی اضافی و زشت بپرهیزید.
شرح حدیث:
امام صادق(علیه السلام) در این حدیث یک قاعده کلّی را بیان می کند.
حضرت می فرماید: ی شیعیان با اعمال خود باعث بی آبرویی ما فرزندان پیغمبر(صلی الله علیه وآله) نشوید; یعنی به گونه ی باشید که وقتی مردم شما را می بینند به صاحبان آن مکتب درود فرستاده و بگویند آفرین بر کسانی که شما را تربیت کرده اند.
سپس حضرت انگشتر و ی مصداق خاص می گذارند که زبان است.
علمی علم اخلاق می گویند در سیر و سلوک الی الله اوّلین عضوی که باید اصلاح شود زبان است و تا زبان اصلاح نشود دل پاک نمی گردد. زبان کلید تمام وجود انسان است به طوری که انسانها را از زبانشان می توان شناخت. امام(علیه السلام) می فرماید:«اخْتَبِروهُمْ بِصِدْقِ الحَدِیثِ» وقتی خواستید مردم را امتحان کنید، ببینید راست می گویند یا دروغ. اگر زبان قفل و بست داشته باشد، روی حساب و کتاب صحبت کرده و در آنچه که می گوید دقّت می کند.
یکی از طرق حفظ زبان عمل به دستور امام صادق(علیه السلام) در آخر روایت است که می فرماید: «کفّوها عن الفضول» یعنی زیاد صحبت نکنید. پنج چیز است که هر ناقصی را کامل می کند و شاعر چه خوب در این بیت آنها را جمع کرده است:
صمت و صوم [جوع ] و سَحَر و عزلت و ذکری به دوام *** ناتمامان جهان را کند این پنج تمام
در واقع اگر کسی این امور را رعایت کند به قرب الی الله می رسد که اوّلین آن صمت یعنی سکوت و کم سخن گفتن است. صمت به این معنا نیست که اصلا صحبت نکند بلکه به این معناست که از حرفهی اضافی و زشت و ناپسند بپرهیزد.
1. بحارالأنوار، ج 65، ص 151.