آيت الله حائري شيرازي حفظه الله 
 
يكي از مسائل مهم در علم اخلاق شناخت موانع اخلاق و تبديل آن به فرصت‌هاي اخلاقي است.
 
حضرت‌علي عليه‌السلام تعبيري درباره دنيا دارند؛ من نظر إليها أعمته و من أبصر بها بصّرته، دنيا مي‌تواند بدترين كوركننده يا بهترين بصيرت‌دهنده باشد. دنيا هم هنر كوركنندگي دارد و هم شفا مي‌دهد. بستگي دارد چگونه به آن نگاه كنيم. اگر طالب دنيا به عنوان يك خريدار و فريفته به دنيا بنگرد، دنيا كوركننده‌ترين چيزهاست. من نظر إليها (اشاره به همين است) يعني اگر دنيا مقصود و محبوب انسان باشد، انسان بصيرتش را از دست مي‌دهد. مثال: دنيا مثل خورشيد است. انسان يك عمر به وسيله خورشيد همه‌چيز را مي‌بيند، اما اگر نيم‌ساعت يا حتي چند دقيقه به خورشيد خيره شود، كور مي‌شود. اما وقتي انسان به وسيله خورشيد به چيزهاي ديگر نگاه مي‌كند؛ خورشيد انسان را بصير مي‌كند. دنيا هم همين‌گونه است؛ اگر انسان از دنيا خوشش بياد، همين خوش آمدن بينايي و بصيرت انسان را مي‌گيرد. گاهي انسان بينا به يك جلسه وارد مي‌شود و كور از آن بيرون مي‌رود، چون خوشش آمده. حتي نماز شبي كه انسان از آن خوشش مي‌آيد نيز مانع رشد انسان مي‌شود. من رضي عن نفسه كثر الساخطون عليه، هركه از خود رضاي شد، انسان‌هاي زيادي از او ناخرسند مي‌شوند.
 
انسان اگر خود را از سر راه خود برداشت، ديگر نياز نيست يك‌يك نارضايانش را از ميان بردارد.
 
تو خود را چو كودك ادب كن به چوب        به گرز گران مغز مردم‌ مكوب
 
تو با دشمن نفس هم‌خانه‌اي                   چه در بند پيكار بيگانه‌اي
 
اساس اخلاق اين است كه انسان بفهمد دشمن او در درون خودش است.
 
اگرچه ديده بود پاسبان تو اي دل       به هوش باش كه نقد تو پاسبان نبرد
 
دزد انسان پاسبان خود اوست، مثل زورگيري كه با پوشيدن لباس نيروي انتظامي زورگيري مي‌كند؛ قرآن كريم اين حقيقت را چنين بيان كرده است: يا ايها الذين آمنوا عليكم انفسكم لا يضركم من ضلّ إذا هتديتم، مراد از من ضلّ ابليس است. يعني شيطان نمي‌تواند ضرر و خسارتي به انسان بزند، ضرر از ناحيه خود انسان به او مي‌رسد. اينترنت يا ماهواره، قدرت يا ثروت به انسان ضرر نمي‌زند. اين انسان است كه به خود ضرر مي‌زند، لذا انسان بايد مراقب خودش باشد. عليكم انفسكم. انبياء و اولياء همه به اين نصيحت الهي گوش دادند تا انسان در را به روي انسان باز نكند، شيطان نمي‌تواند در را باز كند و وارد شود.
 
دنيا بهترين مركز عبرت‌گيري است. حوادث عالم وسيله عربت گرفتن است. اگر كسي به دنيا خيره شد، دنيا او را كور مي‌كند؛ اما اگر كسي دنيا را وسيله قرار داد، دنيا برای او بصيرت‌زاست. مطالعه تاريخ، سياحت در دنيا و در درون انسان مطالعه درباره شيطان از چيزهايي است كه، بصيرت انسان را افزايش مي‌دهد.
 
اگر انسان خودش به خودش ضرر نزند، هيچ‌چيز به او ضرر نمي‌زند. در دنيا نه‌تنها چيزي به انسان ضرر نمي‌زند، بلكه چيزي نيست كه براي انسان سودمند نباشد؛ حتي ابليس چون اگر انسان درست برخورد كند، مضرترين چيزها براي او نافع‌ترين چيز‌ها مي‌شود. كسي نيست كه در سير الي الله  از شيطان كمك نگرفته است. چطور مي‌گويند قرآن بخوان ترقي كن! مبارزه با شيطان نيز عامل ترقي انسان است.
 
جاذبه‌هاي دنيا به انسان ضرر نمي‌رساند، بلكه نگاه به آن به انسان ضرر مي‌زند. مثلا شهرت مي‌تواند وسيله بسياري از خيرها براي انسان شود. انسان مشهور وقتي حرف خوبي مي‌زند عده‌اي كثير از آن استفاده مي‌كنند.
 
دشمن انسان در درون انسان است؛ نبايد در بيرون آن را جستجو كرد. مال، قدرت، رياست و ... بدنام نكنيم، حضرت سليمان كه پيامبر و معصوم بود فرمود: هب لي ملكا لاينبغي لاحد من بعدي، سلطنتي كه هيچ سلطاني به پاي او نرسد به من بده. سليمان كسي است كه از مردم با ظروف بزرگ پذيرايي مي‌كرد، اما خودش زنبيل مي‌بافت و می داد نديمانش بفروشند و پولش را براي او بياورند. يكي از كساني كه به وسيله قدرت سليمان اصلاح شد، بلقيس بود كه كشوري را هدايت كرد. خدا از زبان حضرت يوسف زيبا فرموداً: أرباب متفرقون خير ام الله الواحد القهار، ارباب مي‌خواهي، يك رب آن هم خدا. دشمن مي‌خواهي، يك‌دشمن آن هم خودت و يك دوست داري و يك دشمن. دوستت خداست و دشمنت خودت. لا يرجون احدكم ألّا ربّه و لايخافنّ إلّا ذنبه؛ انسان بايد فقط از گناه خودش بترسد و تنها با خدا اميدوار باشد.