چنین تصور نشود که دوست داشتن مسأله‌ای پیش پا افتاده و فرعی در دیدگاه شرع مقدس اسلام است. اگر اندکی به متون اسلامی مراجعه شود به این نتیجه می رسیم که اسلام برای دوست داشتن جایگاه ویژه‌ای لحاظ کرده است. می توان گفت دوست داشتن از عمل سخت تر است
محبت در قرآن
قرآن که مهمترین و بزرگترین منبع دین اسلام است در این باب فراوان سخن به میان آورده است. در چند جای از قرآن لفظ دوست داشتن آمده است: یکسری از آیات که مربوط می شود به اینکه خداوند چه کسانی را دوست دارد و چه کسانی را دوست ندارد. از جمله آیات دیگر در این زمینه:
وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْداداً یُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ وَ الَّذینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ ...بعضى از مردم، معبودهایى غیر از خداوند براى خود انتخاب مى كنند؛ و آنها را همچون خدا دوست مى دارند. اما آنها كه ایمان دارند، عشقشان به خدا، (از مشركان نسبت به معبودهاشان،) شدیدتر است.(1) بنابراین امکان ندارد کسی ایمان به خدا داشته باشد اما او را دوست نداشته باشد؛ ایمان بدون محبت خدا معنا ندارد.
در جای دیگر می فرماید: وَ لكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْكُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی قُلُوبِكُمْ وَ كَرَّهَ إِلَیْكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُولئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ؛ ولى خداوند ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دلهایتان زینت بخشیده، و(به عكس) كفر و فسق و گناه را منفورتان قرار داده است؛ كسانى كه داراى این صفاتند هدایت یافتگانند! (2) که دوستی معتقدات دینی از نشانه های هدایت معرفی شده است.
یکی از فروع دین تولی است یعنی دوست داشتن برای رضای خدا همانطور که قرآن از زبان سلیمان نبی می گوید: فَقالَ إِنِّی أَحْبَبْتُ حُبَ الْخَیْرِ عَنْ ذِكْرِ رَبِّی حَتَّى تَوارَتْ بِالْحِجاب؛ (سلیمان) گفت: «من این اسبان را بخاطر پروردگارم دوست دارم (و مىخواهم از آنها در جهاد استفاده كنم»... (3)
دوست داشتن دوستان خدا
رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله به اصحاب خود فرمودند: كدام یك از رشتههاى ایمان استوارتر است، گفتند: خدا و رسولش به این موضوع داناترند، در این جا بعضى از آنها گفتند: زكات است، و بعضى اظهار داشتند روزه مى باشد و دستهاى هم گفتند حج و عمره است و بعضى هم گفتند جهاد مى باشد. در این هنگام رسول خدا صلى اللَّه علیه و اله متوجه یاران خود شدند و فرمودند: آنهائى كه شما گفتید درست مى باشد ولى مقصود آنها نیستند، محكمترین رشتههاى ایمان، محبت براى خدا و دشمنى براى خدا مى باشد، و با دوستان خدا دوست بودن و بیزارى و برائت از دشمنان خدا نمودن و بریدن از آنها. (4)
سلمان! دوستی فاطمه (علیهاالسلام) در ده جا سودمند است که آسانترین آن مواضع: مرگ، قبر، میزان، در محشر، در پل صراط، و هنگام محاسبه اعمال است. هر کس دخترم فاطمه از او راضی باشد من از او راضیم و هر کس من از او راضی باشم خدا از او راضی خواهد بود.
حضرت فاطمه علیهاالسّلام بی تردید از دوستان خداست بلکه از بهترین اولیای الهی است. از سویی محبت به اولیای الهی نیز نشانه دوستی با خداست؛ و شکی نیست که یکی از اولیای بزرگ الهی سیده نساء عالمین حضرت فاطمه سلام الله علیهاست.
آثار محب حضرت فاطمه علیهاالسلام
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَا سَلْمَانُ مَنْ أَحَبَّ فَاطِمَةَ ابْنَتِی فَهُوَ فِی الْجَنَّةِ مَعِی وَ مَنْ أَبْغَضَهَا فَهُوَ فِی النَّارِ یَا سَلْمَانُ حُبُّ فَاطِمَةَ یَنْفَعُ فِی مِائَةِ مَوْطِنٍ أَیْسَرُ تِلْكَ الْمَوَاطِنِ الْمَوْتُ وَ...
از سلمان فارسی روایت شده که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: ای سلمان! هر کس دخترم فاطمه را دوست بدارد با من در بهشت است و کسی که در دل کینه او را داشته باشد در آتش جهنم است. سلمان! دوستی فاطمه (علیهاالسلام) در ده جا سودمند است که آسانترین آن مواضع: مرگ، قبر، میزان، در محشر، در پل صراط، و هنگام محاسبه اعمال است. هر کس دخترم فاطمه از او راضی باشد من از او راضیم و هر کس من از او راضی باشم خدا از او راضی خواهد بود. (5)
شفاعت شدن و شفاعت کردن
در روایتی دیگر آمده است که محبین حضرت زهرا علیا السّلام دارای مقام شفاعت هستند:
قَالَ جَابِرٌ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع : ... فَیَقُولُ اللَّهُ یَا بِنْتَ حَبِیبِی ارْجِعِی فَانْظُرِی مَنْ كَانَ فِی قَلْبِهِ حُبٌّ لَكِ أَوْ لِأَحَدٍ مِنْ ذُرِّیَّتِكِ خُذِی بِیَدِهِ فَأَدْخِلِیهِ الْجَنَّة ... فَیَقُولُ اللَّهُ یَا أَحِبَّائِی ارْجِعُوا وَ انْظُرُوا مَنْ أَحَبَّكُمْ لِحُبِّ فَاطِمَةَ انْظُرُوا مَنْ أَطْعَمَكُمْ لِحُبِّ فَاطِمَةَ ... انْظُرُوا مَنْ رَدَّ عَنْكُمْ غَیْبَةً فِی حُبِّ فَاطِمَةَ خُذُوا بِیَدِهِ وَ أَدْخِلُوهُ الْجَنَّة... (6)؛ امام صادق علیه السّلام فرماید: جابر بن عبداللَّه به امام باقر علیه السّلام عرض كرد: جانم به فداى تو اى فرزند رسول خدا! از تو مىخواهم تا در باره فضل و برترى جدّهات فاطمه علیهاالسّلام حدیثى برایم نقل كنى كه شیعیان از شنیدن آن خوشحال شوند.
امام فرمود: اجدادم از رسول خدا نقل كرده اند كه ایشان فرمود: هنگامى كه روز قیامت فرا مى رسد ... خداوند متعال مى فرماید: اى اهل محشر! در این روز كرامت از آن كیست؟
محمّد، على، حسن و حسین مى گویند: كرامت مخصوص خداوندى است كه یگانه و قهّار مى باشد. پس خداوند مى فرماید: اى اهل محشر! من عزّت و كرامت را براى محمّد، على، حسن و حسین و فاطمه قرار دادم، پس سر خود را فرود آورید و چشم خود را ببندید تا فاطمه به سوى بهشت رود.
در این هنگام جبرئیل ناقهاى از بهشت، براى حضرت فاطمه آماده می‌كند و دو پهلوى آن را با بهترین پارچهها و زینتهاى بهشتى پوشانیده و آن را می‌نشاند و فاطمه بر آن سوار می‌شود. آنگاه در حالى كه اطراف شتر را هزاران فرشته پر كردهاند، حضرت فاطمه علیهاالسّلام به سوى بهشت می‌رود ولى هنگامى كه بر در بهشت مىرسد پشت سرش را مىنگرد، و در این حال خطاب می‌رسد: اى دختر حبیب من! براى چه توقف كرده و پشت سرت را می‌نگرى در حالى كه من فرمان دادم تا داخل بهشت شوى؟
فاطمه می‌گوید: پروردگارا! دوست دارم در چنین روزى قدر و منزلت من شناخته شود. خداوند می‌فرماید: اى دختر حبیب من! باز گرد و در میان اهل محشر بنگر، و هر كسى كه محبت تو یا یكى از فرزندان تو را در دل دارد دست او را بگیر و داخل بهشت نما.
امام باقر علیه السّلام فرماید: اى جابر! به خداوند سوگند كه فاطمه در آن روز شیعیان خود را به گونهاى از میان اهل محشر جدا می‌كند و نجات میدهد كه پرنده دانههاى نیكو را از میان دانههاى بی‌ارزش جدا مي كند.
فاطمه می‌گوید: پروردگارا! دوست دارم در چنین روزى قدر و منزلت من شناخته شود. خداوند مىفرماید: اى دختر حبیب من! باز گرد و در میان اهل محشر بنگر، و هر كسى كه محبت تو یا یكى از فرزندان تو را در دل دارد دست او را بگیر و داخل بهشت نما
هنگامى كه فاطمه با شیعیانش بر در بهشت می‌رسند خداوند در دل شیعیان فاطمه القا مىكند كه بایستند، پس آنان مىایستند و پشت سر خود را مىنگرند، خداوند عزیز و بزرگ مىفرماید: اى دوستان من! براى چه پشت سر خود را مىنگرید در حالى كه من شفاعت فاطمه را در باره شما پذیرفتهام. شیعیان جواب می‌دهند: پروردگارا! ما دوست داریم كه در این چنین روزى قدر و منزلت ما شناخته شود.
خدا می‌فرماید: پس بازگردید و هر كسى را كه شما را براى دوستى فاطمه دوست می‌داشته، و هر كسى را كه براى محبت فاطمه شما را اطعام كرده و یا پوشانیده، و یا جرعهاى آب به شما داده، و یا در غیاب شما از شما دفاع و حمایت كرده، دست آنان را بگیرید و داخل بهشت نمایید... (7)
پی نوشت ها:
1. آیه 165 ،سوره بقره، ترجمه آیت الله مکارم
2. آیه 7 ، سوره حجرات
3. آیه 32، سوره صاد
4. ایمان و كفر- ترجمه الإیمان و الكفر بحار الانوار، ج1، ص 468 و 469
5. بحارالأنوار، ج 27، 116، باب 4- ثواب حبهم و نصرهم و ولایتهم
6. بحار الأنوار ، ج43، ص: 65 و ج 8، ص 51 ، تفسیر فرات، ص 298
7. زندگانى حضرت زهرا علیهاالسلام (روحانى)،ص 340 تا ص 344
