(وَ عَلَى الْأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسيماهُمْ)
در ادامه‌ي بحث شناخت وجود مقدس قرآن ناطق، تفسیر آیات کلام الله از لسان مطهر صادق آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین ما را مدد می‌دهد تا انگیزه‌های این معرفت مقدس برای ما بیش از پیش روشن گردد.
امام‌صادق(ع) فرمودند: « ابن کواء نزد حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) آمد و عرضه داشت: آیه‌ي 46 سوره مبارکه اعراف یعنی چه؟
« وَ عَلَى الْأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسيماهُمْ»« و بر بالاى اعراف مردانى هستند كه هر يك از اهل بهشت و دوزخ را بسيماء مي‌شناسند» حضرت فرمودند: مائیم اعراف كه یاران خود را به رخسارشان می‌شناسیم و مائیم اعراف که خدای عزوجل جز از طریق معرفت ما شناخته نشود و مائیم اعراف که خداوند ما را در قیامت بر روی صراط معرفت قرار دهد پس داخل بهشت نشود مگر کسی‌که ما او را بشناسیم و او ما را بشناسد و به دوزخ نرود جز كسي كه ما او را ناشناس دانیم و او ما را »1
این چه شناختی است که تعیین کننده‌ي جایگاه آخرتی انسان می‌باشد. آیا جباران زمان مولا امیرالمومنین‌علی(ع) نسبت به وجود شریفش شناخت نداشتند همان‌ها که می‌گفتند: « لَوْ لَا عَلِيٌّ لَهَلَكَ ...»2 همان‌ها که بارها و بارها وصف حضرتش را از لسان مطهر نبوی شنیده بودند! آیا هارون، مامون و دیگر خلفاء جور علیهم اللعنة نسبت به ائمه‌ی علیهم السلام شناخت نداشتند؟
این مسئله حتمی است که شناخت ظاهری آنها بیش از ما بوده چرا که بالاخره آنها با ائمه‌ي اطهار(ع) در یک زمان زندگی می‌کردند. رفت و آمد ایشان و مرام و روش زندگیشان را می‌دیدند. گاه با ایشان هم غذا شده بودند وگاه با حضرات معصومين نماز خوانده بودند از اين شناخت ظاهري داشتند، حتی ادعای علاقه‌هاي فامیلی نيز هم داشتند، مامون به حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا (ع) عرض کرد من شما را از همه بیشتر دوست دارم، اما جاي شگفت كه شناخت آنها راهي براي نجاتشان نشد زیرا آن معرفتی که وجود مقدس نبی اکرم(ص) نجات دهنده‌ي افراد از مرگ جاهلیت معرفی كرده بود آن معرفت نبود، آگاهی و معرفت مورد نیاز بشريت آگاهی است که زمینه ساز وصال و پایان دهنده‌ي هجران باشد.
تحقق این معرفت بر می‌گردد به اینکه طالب وصال، صفات، فضائل و کمالات متجلی و متجمع در وجود نازنین امام زمانش (عج) را درک کند و با عمل به آنها تلاش خود را براي همسان شدن با ایشان مبذول دارد. این معرفت تا حدی امکان هم افق شدن را فراهم می‌کند. پس در باب معرفت فضائل و کرامات آگاهی ما بسیار کم و ناقص است. مرتبه‌ي دیگر معرفت آگاهی و شناخت درباره‌ي مقام و منصب امامت است .
ما بايد رابطه‌ي امامت با توحيد، نبوت، عدالت و... را بدانيم اما اين ميزان معرفت كافي نيست بلكه نياز به معرفي كاملتر وجود دارد كه رسيدن به آن هر چند سخت و دشوار است اما لازم و ضروري است اين معرفت، شناخت خلقت نوری ائمه‌ي اطهار صلوات الله علیهم اجمعین است که البته این بحثی نیست که بشود آن را به طور عام مطرح کرد لیکن مسلمانان و شیعیان اهل بیت علیهم السلام اگر بخواهند به درجات عالی از معرفت نائل آيند، همان معرفتی که آنان را از مرگ در جاهلیت امان می‌دهد، همان معرفتی که زمینه ساز حضور است، باید همّت کنند و از طرق مختلف: مطالعات جدی، برنامه‌های گوناگون حشر و نشرها، ساحت‌های گوناگون ازمعرفت را اخذ کنند تا جایی که بشود گفت آنان از کسانی به شمار می‌روند که معرفت به امامشان دارند وامام هم به آنها نظر می‌کند و قطعاً این معرفت زمینه‌ای است که براساس آن طالب امام مبین می‌شوند.
منابع:مکیال المکارم،اصول کافی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- اصول كافي ج 1 كتاب الحجه
2- بحارالانوار ج 30 ص 679
