فیش منبردرمورد ظهور:
آیات ناظر به ظهور و حکومت واحد جهانی:
- آیاتی که حاکمیت جهانی اسلام را بیان میفرماید:توبه 32«يُرِيدُونَ أَن يُطْفُِواْ نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَ يَأْبىَ اللَّهُ إِلَّا أَن يُتِمَّ نُورَهُ وَ لَوْ كَرِهَ الْكَفِرُونَ» (توبه/32)
«مىخواهند نور خدا را با دهان خود خاموش كنند، و خدا جز به كمالرساندن نور خود نمىخواهد. هر چند كافران را خوش نيايد.» پیامها
- توطئه دشمنان، دائمى و بىوقفه است. «يُرِيدُونَ» (فعل مضارع، دلالت بر تداوم دارد)
- احكام اسلام و دين خدا، نور است و نور، سرچشمه حيات. «نُورَ اللَّهِ»
- خداوند به طرفداران حق، وعدهى پيروزى داده است. «أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ ...»
- خداوند، دين را نه تنها حفظ مىكند، بلكه گسترش مىدهد. «يُتِمَّ نُورَهُ»
- كفّار بدانند كه با اراده حتمى خداوند براى پيروزى دين حقّ، طرفاند و هر گونه تلاش بر عليه مكتب اسلام محكوم به شكست است. «يُتِمَّ نُورَهُ»
از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: «بنى اميّه و بنى عبّاس وقتى واقف شدند كه زوال پادشاهى آنها و پادشاهى اميران و ستمگران آنها به دست قائم ماست، با ما به دشمنى برخاستند و در قتل آل رسول صلى اللَّه عليه و آله و سلم و نابودى نسل او شمشير كشيدند به طمع آنكه بر قتل قائم دسترسى پيدا كنند، امّا خداى تعالى امر خود را مكشوف يكى از ظلمه نمىسازد و نور خود را كامل مىكند، گر چه مشركان را ناخوش آيد.» (كمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص352، ح51)
آیاتی که پیشوایی مستضعفان را بیان میفرماید: قصص 5
وَ نُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلىَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُواْ فىِ الْأَرْضِ وَ نجَْعَلَهُمْ أَئمَّةً وَ نجَْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ.
ترجمه آیه :
و ما بر آن هستيم كه بر مستضعفان روى زمين نعمت دهيم و آنان را پيشوايان سازيم و وارثان گردانيم.
تفسیر آیه :
نکته ها :
در روايات بسيار، حضرت مهدى عليه السلام و حكومت آن بزرگوار در آخرالزمان مصداق اتمّ اين آيه معرّفى شده است.
مسئله حاكميّت مستضعفان بر زمين، با عبارات و بيان هاى مختلفى در قرآن آمده است:
الف: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ» خداوند به كسانى كه ايمان آورده و كار شايسته انجام داده اند، وعده خلافت در زمين را داده است.
ب: «وَ لَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُوا... ثُمَّ جَعَلْناكُمْ خَلائِفَ فِي الْأَرْضِ» بعد از آنكه اقوام ستمگر پيشين را هلاك كرديم ... شما راى جانشينان زمين قرار داديم.
ج: «أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ» بندگان صالح، وارث زمين مى شوند.
د: «وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغارِبَهَا» ما مستضعفان را وارث شرق و غرب زمين گردانديم.(1)
ه: «لَنُهْلِكَنَّ الظَّالِمِينَ وَ لَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ» ما ستمگران را نابود و بعد از آن شما را ساكن زمين مى گردانيم.
مراد از مستضعفان در اين آيه، با توجّه به مجهول بودن فعل «اسْتُضْعِفُوا»، كسانى هستند كه خود در اين امر نقش نداشته و استكبار آنها را به استضعاف كشيده باشد.
پيامها :
- حكومت جهانى مستضعفين و حمايت از مظلومان تاريخ، اراده و خواست الهى است. «نُرِيدُ»
- در حكومت خودكامه طاغوتى، نيروهاى كارآمد به ضعف كشانده مى شوند. «اسْتُضْعِفُوا»
- آينده از آنِ مستضعفان است. «نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً» ...
- امامت، همچون بعثت، نعمت ويژه اى است كه خداوند بر مردم منّت مى نهد.
در مورد بعثت پيامبر مى فرمايد: «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا» در اينجا مى فرمايد: «نَمُنَّ ... نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً» (2)
پی نوشت ها :
1 - تفسير نور، ج 9، ص 17.
2 - تفسير نور، ج 9، ص 18.
آیاتی که ناظر به حکومت جهانی صالحین میباشد: انبیاء 105
در سورهانبیاء (آیات 105 و 106) مى خوانیم:
« وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ اَنَّ الْاَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ * اِنَّ فِی هذَا لَبَلَاغًا لِّقَوْمٍ عَابِدِینَ ».
قبلا به مفهوم این چند لغت باید توجّه کرد:
«ارض» به مجموع کره زمین گفته مى شود و سراسر جهان را فرا مى گیرد؛ مگر اینکه قرینه خاصّى در کار باشد.
«ارث» در لغت به معنى چیزى است که بدون معامله و داد و ستد به دست کسى مى افتد، ولى در بعضى موارد از قرآنکریم، ارث به تسلّط و پیروزى یک قوم صالح بر ناصالحان؛ و در اختیار گرفتن مواهب و امکانات آنها گفته شده است.
«زبور» در اصلبه معنى هرگونه کتاب و نوشته است؛ ولى معمولا به کتاب «داوود» که در عهد قدیم از آن تعبیر به «مزامیر داود» شده اطلاق مى گردد؛ و آن مجموعه اى از مناجاتها و نیایشها و اندرزهاى داوود پیامبر است؛ این احتمال نیز وجود دارد که زبور تمام کتب آسمانى پیشین (قبل از قرآن) بوده باشد.
«ذکر» در اصلبه معنى هر چیزى است که مایه تذکّر و یادآورى باشد ولى در آیه فوق به کتاب آسمانى موسى(علیه السلام) «تورات» تفسیرگردیده به قرینه این که قبل از زبور معرّفى شده است، و طبق تفسیردیگرى «ذکر» اشاره به قرآنمجید است زیرا که در خود آیات قرآناین عنوان به قرآنگفته شده (ان هو الاّ ذکر للعالمین(1)).
بنابراین، عبارت «من بعد» به معنى «علاوه بر» خواهد بود (دقّت کنید).
«صالح» به معنى شایسته و صلاحیت دار است و هنگامى که بطور مطلق گفته شود صلاحیّت و شایستگى از تمام چیزها را فرا مى گیرد؛ شایستگى علمى؛ شایستگى اخلاقى؛ شایستگى از نظر ایمانو تقوى و آگاهى و مدیریت.
و به این ترتیب مفهوم آیات چنین مى شود:
ما در کتاب زبور علاوه بر قرآن مجید (یا پس از تورات) نوشتیم که زمین را بندگان صالح و شایسته من در اختیار خواهند گرفت؛ و همین براى گروه عبادت کنندگان (و آنها که در مسیر بندگى خداگام بر مى دارند) براى رسیدن به اهدافشان کافى است.
ذکر این موضوع در زبور (اگر به معنى همه کتب آسمانى پیشین باشد) دلیل بر آن است که این موضوع در همه کتابهاى آسمانى به عنوان یک اصلثابت وجود داشته.
و اگر هم منظور از آن کتاب داوود بوده باشد شاید به تناسب آن است که داوود حکومت وسیع و پهناورى داشت که در مسیر حقّ و عدالتو منافع انسانها بود؛ اگرچه جنبه منطقه اى داشت و فراگیر همه جهان نبود؛ ولى در زبور به او بشارت داده شد که یک حکومت فراگیر جهانى بر پایه آزادى و امنیّت و عدالتدر انتظار جهانیان خواهد بود.
یعنى هنگامى که شایستگى کافى پیدا کنند، و مصداق زنده «عبادى الصّالحون» و بندگان شایسته خداگردند. وارث همه میراثها و مواهب زمین خواهند شد. هم وارث حکومت مادّى و هم حکومت معنوى.
در پاره اى از روایات که در تفسیر آیهفوق آمده تعبیرات روشنتر و صریحترى در این زمینه دیده مى شود.
از جمله در تفسیرمعروف «مجمع البیان» در ذیل آیهفوق از امام باقر(علیه السلام) نقل است: «هم اصحاب المهدى فى آخر الزّمان»:
اینها همان یاران مهدى(علیه السلام) در آخر زمان خواهند بود؛ همان مردان و زنان خود ساخته اى که وارث همه میراثهاى زمین خواهند شد؛ و شایستگى این رسالت بزرگ را خواهند داشت.
(1)ـ سوره تکویر، آیه 27.
آیاتی که ناظر به خلافت صالحان میباشد: نور 55
در سوره نور، آیه55، مى خوانیم:
«وَعَدَ اللَّـهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْاَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ اَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَ مَن کَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِکَ فَاُولَـٰئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ».
در این آیهسه وعده صریح به آنها که گروه افراد با ایمانو شایسته را تشکیل مى دهند داده شده است.
و مى دانیم در هر وعده سه رکنوجود دارد:
وعده دهنده که در اینجا خدااست؛ و وعده گیرنده که «الّذین آمنوا منکم و عملوا الصّالحات» یعنى مومنان صالح هستند؛ و موادّ مورد وعده که امور سه گانه زیر است:
1ـ استخلاف فى الارض ـ «حکومت روى زمین به عنوان نمایندگى خدا» ؛ یعنى حکومت حق و عدالت.
2ـ تمکین دین ـ «نفوذ معنوى و حکومت قوانین الهى بر تمام پهنه زندگى»
3ـ تبدیل خوفبه امنیّت؛ و بر طرف شدن تمام عوامل ترس و ناامنى، و جایگزین شدن امنیّت کامل و آرامش در همه روى زمین.