من شدم خلق كه چون مهدي زهرا باشم.
اي جهانيان، هركه بخواهد آدم و شيث را بنگرد، منم آدم و شيث. هركه خواهان ديدار نوح و فرزندش سام است، من همان نوح و سامم.هركه مي خواهد محمد و اميرالمؤمنين را زيارت نمايد، من همان محمد و اميرالمؤمنينم. هركه بخواهد امامان معصوم را ملاقات نمايد، منم امامان معصوم(علیهم السلام)

من شدم خلق كه چون مهدي زهرا باشم
طي شد اين عمر تو داني به چه سان؟
پوچ و بس تند چونان باد دمان
همه تقصير من است، اين كه خود مي‌دانم
كه نكردم فكري، كه تعمق ننمودم روزي، ساعتي يا آني
كه چه سان مي‌گذرد عمر گران؟
كودكي رفت به بازي، به فراغت، به نشاط
فارغ از نيك و بد و مرگ و حيات
همه گفتند: «كنون تا بچه است،
بگذاريد بخندد شادان
كه پس از اين دگرش فرصت خنديدن نيست
بايدش ناليدن».
... من نپرسيدم هيچ
كه پس از اين ز چه رو بايدم ناليدن؟
هيچ كس نيز نگفت
زندگي چيست؟ چرا مي‌آييم؟
به چه سان بايد رفت؟
پس از اين چند صباح، به كجا بايد رفت؟
با كدامين توشه به سفر بايد رفت؟
... نوجواني سپري گشت به بازي، به فراغت، به نشاط
فارغ از نيك و بد و مرگ و حيات
بعد از آن باز نفهميدم من
كه چه سان عمر گذشت
ليك گفتند همه:
«كه جوان است هنوز، بگذاريد جواني بكند،
بهره از عمر برد، كام‌روايي بكند
بگذاريد كه خوش باشد و مست،
بعد از اين باز ورا عمري هست».
يك نفر بانگ برآورد:
«از هم اكنون بايد فكر فردا بكند».
ديگري آوا داد:
«كه چو فردا بشود، فكر فردا بكند».
سومي گفت:
«همان‌گونه كه ديروزش رفت،
بگذرد امروزش،
همچنين فردايش».
با همه اين احوال، من نپرسيدم هيچ
كه چه سان جواني بگذشت؟
آن همه قدرت و نيروي عظيم به چه ره مصرف گشت؟
نه تفكر، نه تعمق، نه انديشه دمي
عمر بگذشت به بي حاصلي و مسخرگي
چه تواني كه ز كف دادم مفت
من نفهميدم و كس نيز مرا هيچ نگفت
قدرت عهد شباب، مي توانست مرا تا به خدا پيش برد
ليك بيهوده تلف گشت جواني هيهات!
... اي صد افسوس كه چون عمر گذشت
معني‌اش فهميدم
حال مي‌فهمم هدف از زيستن اين است رفيق:
من شدم خلق كه با عزمي جزم
و دلي مهدي عزم
پاي از بند هواها گسلم
پاي در راه حقايق بنهم
فارغ از شهوت و آز و حسد و كينه و بخل
مملو از عشق و جوانمردي و زهد
در ره كشف حقايق كوشم
شربت جرأت و اميد و شهادت نوشم
زره جنگ براي بد و ناحق پوشم
ره حق پويم و حق جويم و پس حق گويم
آنچه آموخته‌ام بر دگران نيز نكو آموزم
شمع راه دگران گردم و با شعلة خويش
ره نمايم به همه گرچه سراپا سوزم
... من شدم خلق كه چون مهدي زهرا باشم
نه چنين زايد و بي‌جوش و خروش
عمر بر باد و به حسرت خاموش
اي صد افسوس كه چون عمر گذشت، معني‌اش مي فهمم
حال مي‌پندارم كاين سه روز از عمرم به چه ترتيب گذشت:
كودكي بي‌حاصل، نوجواني باطل، وقت پيري غافل
به زباني ديگر:
كودكي در غفلت، نوجواني شهوت، در كهولت حسرت.1
حضرت مهدي (ارواحنافداه)، اسوه و الگوي تربيت
«همانا براي شما در سيرة پيامبر خدا، اسوه و الگويي نيکوست؛ براي کساني که به خداوند متعال و روز بازپسين اميدوارند و خداوند را بسيار ياد مي کنند».2
تمام شؤونات و مقامات پيامبر رحمت، به جز رسالت و نبوت، براي مهدي موعود (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نيز ثابت و حتمي است که يکي از اين مقامات، مقام اسوه و الگو بودن آن حضرت براي اهل ايمان است.
آري، امامت، استمرار نبوت و رسالت است و همان گونه که پيامبر رحمت اسوه و الگوي مؤمنان واقعي است، وجود ائمة اطهار (علیهم السلام) و وجود امام زمان (روحي فداه) نيز اسوه و الگوي حسنه اهل ايمان است.
در فرآيند تربيت مهدوي، امام زمان(ارواحنافداه) هم حقيقت و نهايت تربيت است و هم اسوه و الگوي تربيت.
چنانچه گفتيم: «فرآيند تربيت، در معناي واقعي و باطني خود به معناي ايجاد زمينه هاي مناسب براي مهدوي شدن متربي است» و اين بدان معناست که نه تنها حقيقت تربيت، امام مهدي (ارواحنافداه) است، بلکه اسوة جامع و الگوي نهايي تربيت نيز هموست.
جامع ترين و کامل ترين اسوه و الگوي تربيت
در نظام و دکترين تربيتي مهدويت، اسوه و الگويي معرفي مي شود که جامع ترين و تکامل يافته ترين اسوه ها و الگوها در طول تاريخ بشري است. هموکه «خلاصة الأنبياء و عصارة الأوصياء»ست و تمام فضيلت ها و مکارم اخلاقي و معنوي همة پيامبران و امامان (علیهم السلام) را يکجا به ارث برده و در وجود کامل خويش به ظهور رسانده است.
در اين نظام تربيتي، سخن از اسوه و الگويي است كه تكميل كننده و به نهايت رسانندة رسالت تربيتي تمام پيامبران و امامان معصوم (علیهم السلام) است؛ هموكه زنده كننده تمام آثار ظاهري و باطني انبياء و اولياء و به تجلي رساننده جميع ويژگي‌هاي اخلاقي و معنوي ايشان است؛ هموكه تمام زيباصفتان عالم، حتي پيامبران اولوالعزم الهي، هم عهد جامعيت و تماميت اويند.3
اسوه و الگويي جامع كه زيبايي تمام زيباسيرتان عالم را در وجود نوراني خويش جمع كرده و خوبي تمام خوبان عالم را تنها و يكجا به ارث برده است: «المُنتهي إليهِ مواريثُ الاَنبياءِ وَ لَدَيهِ مَوجُودٌ آثارُ الاَصفياءِ؛4 ميراث تمام پيامبران به وي منتهي مي‌شود و آثار (ظاهري و معنوي) تمام برگزيدگان، نزد وي جمع گشته است».
اسوه و الگوي برتر در نظام تربيتي مهدوي، شخصيتي است كه نه تنها تمام معجزات و كرامات ظاهري پيامبران و امامان (علیهم السلام) را به همراه دارد،5 بلكه تمام آثار معنوي و اخلاقي ايشان را نيز در وجود خويش جمع كرده و به تجلي كامل رسانده است. آري، آن جهت صفوة اللهي، آن اثر كليم اللهي، آن صفت روح اللهي، آن ويژگي خليل اللهي و آن جامعيت رسول اللّهي همه و همه در وجود مهدي موعود ما تنها و يكجا جمع گشته است6 و به زودي روزي فرا خواهد رسيد كه تمام آن معجزات و كرامات و تمام اين آثار و صفات به ظهور و تجلي كامل خواهد رسيد كه اميدواريم خداوند ظهور آن روز را نزديك تر از چشم بر هم زدني قرار دهد؛ همان روز فرخنده و مورد انتظاري كه مهدي موعود ما، «خلاصة الأنبيا و عصارة الأوصيا»، از كنار خانة خدا به آوايي جهاني بانگ برآورد كه:
"اي جهانيان، هركه بخواهد آدم و شيث را بنگرد، منم آدم و شيث. هركه خواهان ديدار نوح و فرزندش سام است، من همان نوح و سامم. هركه بخواهد ابراهيم و اسماعيل را نظاره كند، من همان ابراهيم و اسماعيلم. هركه طالب ديدار موسي و يوشع است، من همان موسي و يوشعم. هركه در تكاپوي وصال عيسي و شمعون است، عيسي و شمعون منم. هركه مي خواهد محمد و اميرالمؤمنين را زيارت نمايد، من همان محمد و اميرالمؤمنينم. هركه بخواهد امامان معصوم را ملاقات نمايد، منم امامان معصوم [وجود همة پيامبران و امامان در وجود من خلاصه شده است]. پس دعوت مرا اجابت كنيد، تا از آنچه پيامبران و امامان به شما فرموده و نفرموده اند، آگاهتان سازم"7
بدين سان، تمام فضايل اخلاقي و مكارم تربيتي پيامبران و امامان:در وجود امام زمان(ارواحنافداه) تجلي يافته و آن حضرت ميراث دار تمام انبيا و اوصياي طول تاريخ گشته است؛ به گونه اي كه روز ظهور فرخندة آن حضرت، هنگام ظهور زيباترين و جامع ترين اسوه ها و نمادهاي تربيتي و روز تجلي بهترين و كامل ترين تربيت ها در طول تاريخ بشري است.
--------------------
پی نوشت ها:
1. شعر از سپيده كاشاني، با اندكي تلخيص و تغيير.
2. (لَقَد کانَ لَکُم في رَسُولِ اللهِ اُسوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن کانَ يرجُوا اللهَ وَ اليومَ الاخِرَ وَ ذَکَرَ الله کثيراً)احزاب (33)، 21.
3. مضمون حديثي نوراني از امام باقر (علیه السلام): «أخَذَ الميثاقَ عَلي اُولِي العَزمِ...:"أنَّ المَهدىَّ أنتَصِرُ بِهِ لِدينِى وَ أظهَرُ بِهِ دَولَتِى وَ أنتَقِمُ بِهِ مِن أعدائى و اُعبَدُ بِهِ طَوعاً و كُرهاً..." فَثَبَتَ العَزيمَةُ لِهؤُلاءِ الخَمسَةِ فِى المَهدىِّ؛ خداوند (در روز الست) از پيامبران اولوالعزم (بر اين معرفت) پيمان گرفت كه ...همانا مهدي كسي است كه به وسيلة او دينم را ياري مي دهم و دولتم را آشكار مي¬كنم و از دشمنانم انتقام مي گيرم و به واسطة او خواهي نخواهي عبادت مي شوم... پس مقام اولوالعزمي براي آن پنج نفر (پيامبران اولوالعزم)، در عهد و پيمانشان نسبت به مهدي7ثابت شد» شيخ كليني، الكافى، ج2، ص8 ، ح1.
4. سيدبن‌طاووس، مصباح الزائر، اعمال سرداب مقدس، زيارت چهارم.
5. امام صادق7: «مَا مِن مُعجِزَةٍ مِن مُعجِزاتِ الأنبِياءِ وَ الأوصياءِ إلّا وَ يَظَهرُ اللهُ تَبَارَكَ وَ تَعالي مِثلَها فِي يَدِ قَائِمنَا لِإِتمامِ الحُجَّةِ عَلَي الأعدَاءِ؛ هيچ معجزه اي از معجزات انبياي الهي و اوصياي ايشان نمي باشد، مگر اين كه خداوند متعال براي اتمام حجت بر دشمنان، همانند آن را به دست قائم ما ظاهر مي سازد» شيخ حر عاملي، إثبات الهداة، ج3، ص700، ح137.
6. سخنراني حضرت آيت الله العظمي وحيد خراساني در جمع برگزاركنندگان همايش دكترين بين المللي مهدويت.
7. امام صادق (علیه السلام): «وَ سَيِّدُنَا الْقَائِمُ7 مُسْنِدٌ ظَهْرَهُ إِلَى الْكَعْبَةِ وَ يَقُولُ يَا مَعْشَرَ الْخَلَائِقِ أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى آدَمَ وَ شَيْثٍ فَهَا أَنَا ذَا آدَمُ وَ شَيْثٌ ...أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى مُحَمَّدٍ وَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا فَهَا أَنَا ذَا مُحَمَّدٌ9 وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ7 ...أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ7 فَهَا أَنَا ذَا الْأَئِمَّة...» علامه مجلسي، بحارالانوار، ج53، ص9.