سرچشمه ی عزت
حضرت مولي علي(عليه‌السلام) فرمود: ”وَ كُلُّ عَزِيزٍ غَيْرَهُ ذَلِيلٌ“ هر عزيزي جز او ذليل است. روشن است كه هر كه خود را در عرض و كنار او عزيز داند،‌خوار و بي‌مقداري است.

در قرآن كريم عزّت منسوب به خداوند متعال 86 مرتبه تكرار شده ‌است.[1] خداوند متعال بي‌خبران را به تكرار هشدار داده است كه: ”فَاعْلَمُوا اَنَّ اللهَ عَزيزٌ حَكيِمٌ“[2] بدانيد كه البته خداوند، عزيز و حكيم است. ”تفوّق“، ”استيلا“، ”نفوذناپذيري“، ”شكست ناپذيري“ تنها در ذات متعال او تصور دارد. او هرگز مقهور و مغلوب هيچ كس نگردد و تحت تأثير ديگري قرار نگيرد. او ”صمد“ [3] بي‌نياز است و ”اللهُ غَالِبٌ عَلَي اَمْرِهِ وَلَكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ“. [4] خداوند بر كار خود مسلط است، در حالي كه بيش‌تر مردم نمي‌دانند. وقتي مفهوم عزّت و شكست‌ناپذيري كه لازمه‌‌اش قدرت قاهره است حاصل گشت عزّت مطلق نيز از آنِ قدرت مطلق خواهد بود،كه قدرت مطلق از آن خداوند متعال است. در قرآن كريم 3 آيه در اين زمينه نازل شده‌است:
”مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْعِزَّهْ فَلِلَّهِ الْعِزَّهْ جَمِيعاً“[5] هر كه عزّت را اراده كرد، پس همه عزّت نزد خداوند است.
”وَ لَايَحْزُنْكَ قَوْلُهُمْ، اِنَّ الْعِزَّهْ لِلَّهِ جَمِيعاً هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ“[6] گفتار آن‌ها تو را غمگين نكند، البته همه عزّت از آن خداوند است. او شنواي عالم است.
” بَشِّرِ الْمُنَافِقيِنَ بِاَنَّ لَهُمْ عَذَاباً اَليِماً* اَلَّذيِنَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِريِنَ اَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنيِنَ أَ يَبْتَغُونَ عِنْدَهُمْ الْعِزَّهَ فَاِنَّ الْعِزَّهْ لِلَّهِ جَميِعاً“[7] منافقين را به عذاب دردناك بشارت ده، آن‌ها كساني هستند كه كفار را اولياء و سرپرست خود قرار مي‌دهند، در حالي كه مؤمنين را نمي‌پذيرند. آيا عزّت را نزد آن‌ها اميد دارند، در حالي كه بايد بدانند كه همه عزّت نزد خداوند است.
از حضرت امام علي(عليه‌السلام) نقل شده است. ”كلُّ عَزيزٍ داخِلٌ تَحتَ القُدرَهْ فَذَليلٌ. “[8] هر عزيزي كه زير مجموعه قدرتي باشد به واقع او ذليل است. مگر در عالم هستي كسي هست كه تحت سيطره قدرت الهي نباشد تا كه ادعاي عزّت كند. پس عزيزاني چون رسولان و اهل ايمان كه داراي عزّت هستند تمام دارائي‌ آن‌ها از آن حضرت ذوالجلال است.
حضرت مولي علي(عليه‌السلام) فرمود: ”وَ كُلُّ عَزِيزٍ غَيْرَهُ ذَلِيلٌ“[9] هر عزيزي جز او ذليل است. روشن است كه هر كه خود را در عرض و كنار او عزيز داند،‌خوار و بي‌مقداري است. چرا كه او به دروغ و دوروئي افتاده است. همان سرور گرامي فرمودند: ”اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَبِسَ الْعِزّ“[10] خداوند را سپاس كه لباس عزّت به تن كرده است. تنها قامت رساي بي‌نياز او اين صفت را به خود برتابيده و بس.
اين‌جا بحث از عزّت الهي است كه بايد توجه داشت كه همه چيز نزد او ست و بايد تنها به او چشم طمع دوخت. حضرت ابا عبد‌الله‌الحسين (عليه‌السلام) در دعاي عرفه درگاه خداوند را اين‌گونه مورد خطاب قرار داده است: ”يَا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالسُّمُوِّ وَ الرَّفْعَهْ، وَ اَوْلِيَائَهُ بِعِزِّهِ يَعْتَزُّونَ، يَا مَنْ جَعَلْتَ لَهُ الْمُلُوكَ نيْرَ الْمَذِلَّهْ عَلَي اَعْنَاقِهِمْ، فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ“[11] اي كسي كه خود را به برتري و بلند مرتبه‌گي اختصاص داده‌اي و اوليائش را به وسيله عزّت خويش به عزّت كشيده است. اي كسي كه آتش خفت و خواري را به گردن پاد شاهان انداخته، پس آن‌ها در برابر هيبت و هيمنه‌اش ترسانند.

پینوشت
[1]. در قرآن كريم سه واژه ”العزّه“ 5 بار، ”العزيز“ 59، ”عزيز“ 22 بار آمده است . فؤاد عبد الباقي, معجم المفهرس, تحت واژه ”عزه“.
[2]. سوره مباركه بقره, آيه 209.
[3]. اشاره به اين آيه ”الله الصّمد“ خداوند تو پر و بي‌نياز است. سوره مباركه توحيد، آيه 2.
[4]. سوره مباركه يوسف, آيه 21، در روايتي نيز اين گونه آمده است: از معصوم (سلام الله عليه) نقل شده: ”اللهُ غالِبٌ عَلي كُلِّ شَيٍ“ خداوند برهر چيزي چيره است. شيخ طوسي، مصباح المتهجد، ص 501، عوذه اخري ليوم الجمعه.
[5]. سوره مباركه فاطر, آيه 10.
[6]. سوره مباركه يونس, آيه 65.
[7]. سوره مباركه نساء, آيه 139- 138.
[8]. ابن شعبه، تحف العقول، ص 215.
[9]. امام علي (عليه‌السلام), نهج البلاغه, قم: مؤسسه تحقيقاتي اميرالمؤمنين (عليه‌السلام), 1381, ترجمه محمد دشتي, خط 65, ص80.
[10]. امام علي (عليه‌السلام), نهج البلاغه, خط 192, ص 270.
[11]. محدت قمي, كليات مفاتيح الجنان, ‌فرازي از دعاي عرفه امام حسين (عليه‌السلام).

منبع: دولت كريمه از ديدگاه حضرت ولي عصر امام زمان (ارواحنا