ضرورت و اهميت دوست:
با توجه به اين که انسان موجودي اجتماعي است و براي ارائه حيات خويش نياز به ارتباطات در جامعه دارد. پس انسان در تمام دوران حيات نيازمند به رفاقت و دوستي با ديگران است. انسان ها نه تنها با هم انس مي گيرند و با مصاحبت و هم نشيني وسايل شادماني و شادي يکديگر را فراهم مي سازند، بلکه هر دوستي، به ميزان ارتباط و هم نشيني، در روح و روان رفيق خودش نفوذ مي کند و بر عقايد، اخلاق، گفتار، و کردار او اثر مي گذارد.
بزرگان گفته اند «درباره هيچکس به نيکي يا بدي نمي توانيم قضاوت کنيم، مگر اين که دوستانش را بشناسيم. آدمي با صفات همنشينان و دوستان صميمي اش شناخته مي شود. بر اين اساس انتخاب دوست و هم نشين براي جوانان از حساس ترين مسائل دوران جواني است.
امام علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «عاجزترين مردم کسي است که از نظر دوست يابي عاجز باشد و عاجزتر از او کسي است که دوستي را که به دست آورده؛ از دست بدهد.»
از اين رو بهترين و مناسب ترين دوستان را انتخاب کنيم و همواره دوستي هايمان را مستحکم کنيم و آن را پاس بداريم.
ويژگي هاي دوست خوب:
اين ويژگي ها به ترتيب زير است.
1- اخلاق خوب و پسنديده
2- صداقت و راست گويي
3- راز داري و امانت داري
4- حسن مشاوره، راهنما و هدايت کننده
5- صبور و تحمل شدايد و ناملايمات در کنار دوست
6- تواضع، فروتني و نداشتن تکبر، غرور و حسد
7- شفقت و مهرباني
8- گذشت و فداکاري
9- همراهي و همدلي و وفاداري
10-انعطاف پذيري
11-جوانمردي و همياري دوستان سالم
12-داراي رشد عقلاني و دانا
13-با ايمان و تقوا دوري کننده از گناه
14-دست گيري و ياري در حل مشکلات
15-بزرگواري و نجابت
16-اهل خير و دعوت کننده به نيکي ها
17-دوستي براي خداوند نه مطامع دنيوي
 روايت: مردي از امام حسين خواست که دوست و هم نشين وي باشد، امام سه شرط را برايش مطرح نمود و فرمود:
1ـ اول آن که از من ستايش و تعريف نکني، زيرا من نسبت به خودم از تو آگاه ترم.
2ـ مرا دروغگو نداني؛ زيرا دروغگو رأي و عقيده درستي ندارد.
3ـ مبادا در برابر من از کسي غيبت کني.
چون آن مرد شرايط دوستي با آن حضرت را دشوار ديد گفت مي خواهم از درخواست خود منصرف شوم. امام ـ عليه السلام ـ فرمود: آري هر طور مي خواهي انجام بده.
وظايف متقابل دوستان
1ـ احترام متقابل
2ـ درک شرايط همديگر
3ـ محبّت و ابراز عشق و علاقه
4ـ گذشت و فروتني در سختي ها و شرايط بحراني
5ـ همدلي و هم دردي
6ـ مشارکت در حل مشکلات
7ـ صداقت و راز داري
8ـ و ...
شيوه هاي انتخاب دوست
1ـ آگاهي و شناخت لازم نسبت به فرد مورد نظر (دوست) و خانواده اش. اين آگاهي مي تواند به شيوه هاي پرسش و پاسخ از دوستان، همسايگان، همکلاسان، بستگان و آشنايان و غيره ايجاد گردد.
2ـ مشاهدات عيني رفتار هاي فردي و اجتماعي. اين امر مي تواند با مشاهدات غيابي و نامحسوس والدين، مربيان و مشاوران، در گروه هاي هم سن و سال، اردوهاي تفريحي، اعياد و مراسم اجتماعي، ميادين ورزشي، مجامع مذهبي و حتي گردهمايي هاي خانوادگي بعمل آيد.
نکته: نقش خانواده بعنوان مشاور دلسوز نمود ويژه اي دارد، به طوري که پدر و مادر مي توانند با ايجاد جلب اطمينان و اعتماد به حرف هاي فرزند خود گوش کنند، با او همدلي نمايند و کمک کنند فرزندشان ندانسته از ناحيه دوستان کج انديش و کوتاه فکر گمراه نشود. اگر والدين بتوانند خطر رفيقان ناصالح را به جوانان خود بفهمانند و با منطق شيوا و خيرخواهانه آنان را از زيان هاي جبران ناپذير معاشرت با عناصر تبهکار آگاه سازند، توانسته اند موجبات خوشبختي و سعادت فرزندان خويش را فراهم آورند.
3ـ آزمودن دوست. راه هاي زيادي براي آزمايش دوست وجود دارد، از جمله اين که مثلاً ببيند در سختي ها و مشکلات چگونه شما را ياري مي کند و آيا شما را در چنين روزي تنها مي گذارد يا همدل و همراه شما است. و يا مثلاً رفتار و برخورد او در سفر چگونه است، چرا که آدمي در سفر، لباس تکلّف و ريا را از تن خود مي کند و آن طور رفتار مي کند که واقعاً مي انديشد؛ اين جا است که مي توان او را به آساني آزمايش کرد.
عوامل فروپاشي و ترک دوستي:
1- دروغگويي
2- بي احترامي نسبت به يکديگر
3- استبداد
4- بد زباني و دشنام
5- عدم درک متقابل
6- کينه توزي و لج بازي، بگو مگو کردن و بحث و مجادله بيش از حد
7- تحقير و شماتت همديگر
8- بي توجهي به کمالات همديگر
9- اسراف و تبذير
10-حسادت، خساست و تنگ نظري
11-تعارض در احساسات و عواطف همديگر مثل نفرت در مقابل محبت
12-سخن چيني و عيب جويي
 رعايت موارد زير موجب تحکيم دوستي شما با ديگران خواهد شد:
1- نسبت به نزديک ترين دوستان خود، وقت شناس باشيد.
2- با آن ها صادقانه برخورد کنيد.
3- در برخورد با آن ها ادب را کاملاً رعايت کنيد.
4- با آن ها مهربان باشيد.
5- اشتباهات خود را بپذيريد و در صورت لزوم از آن ها پوزش بخواهيد.
6- امکانات خود را در نظر بگيريد و از وعده و وعيدهاي بي جا بپرهيزيد.
7- راز نگهدار باشيد.
8- تا جايي که ممکن است از دوستان وام و قرض نگيريد.
9- از آن ها توقع بي جا و بي مورد نداشته باشيد.
10-نسبت به آن ها با گذشت و فداکار باشيد.
11-در غياب آن ها به نيکي ياد کنيد.
12-زود رنج نباشيد و هرچه سريع تر در صدد رفع دلتنگي هاي خويش برآييد.
13-از شوخي و مزاحي که به شخصيت آن ها لطمه وارد مي سازد، اجتناب کنيد.
14-عيب هاي آن ها را با رعايت احترام و در خلوت به آن ها بگوئيد.
15-محبت و علاقه خود را همواره ابراز کنيد و با آن ها خوش برخورد باشيد.
16-هر از چند گاهي به همديگر هديه دهيد.
17-نسبت به آن ها خوشبين باشيد و به نظراتشان احترام قايل شويد.
18-در سختي ها و هنگام بروز مشکل با يکديگر مدارا کنيد.
 
جمعي از نويسندگان - با تلخيص از کتاب راهنماي آموزش مهارت هاي اساسي زندگي، ص 64 - 67