اذان و اقامه
مسأله 916
براي مرد و زن مستحب است پيش از نمازهاي يوميه اذان واقامه بگويند ، ولي پيش از نماز عيد فطر و قربان ، مستحب است سه مرتبه بگويند الصلاة و در نمازهاي واجب ديگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگويد .
مسأله 917
مستحب است در روز اولي كه بچه بدنيا ميآيد يا پيش از آن كه بند نافش بيفتد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگويند .
مسأله 918
اذان هيجده جمله است : الله اكبر چهار مرتبه اشهد ان لا اله الا الله اشهد ان محمدا رسول الله ، حي علي الصلاة ، حي علي الفلاح ، حي علي خير العمل ، الله اكبر ، لا اله الا الله هر يك دو مرتبه ، واقامه هفده جمله است يعني دو مرتبه الله اكبر از اول اذان و يكمرتبه لا اله الا الله از آخر آن كم ميشود و بعد از گفتن حي علي خير العمل بايد دو مرتبه قد قامت الصلاة اضافه نمود .
مسأله 919
اشهد ان عليا ولي الله جزء اذان و اقامه نيست ولي خوبست بعد از اشهد ان محمدا رسول الله ، به قصد قربت گفته شود . ترجمه اذان و اقامه الله اكبر يعني خداي تعالي بزرگتر از آنست كه او را وصف كنند . اشهد ان لا اله الا الله يعني شهادت ميدهم كه غير خدائي كه يكتا وبيهمتا است خداي ديگري سزاوار پرستش نيست اشهد ان محمدا رسول الله يعني شهادت ميدهم كه حضرت محمد بن عبدالله صلي الله عليه وآله وسلم پيغمبر و فرستاده خدا است . اشهد ان عليا امير المؤمنين و ولي الله يعني شهادت ميدهم كه حضرت علي عليه الصلاة والسلام امير المؤمنين و ولي خدا بر همه خلق است . حي علي الصلاة يعني بشتاب براي نماز حي علي الفلاح يعني بشتاب براي رستگاري . حي علي خير العمل يعني بشتاب براي بهترين كارها كه نماز است . قد قامت الصلاه يعني به تحقيق نماز بر پا شد . لا اله الا الله يعني خدائي سزاوار پرستش نيست مگر خدائي كه يكتا و بيهمتا است .
مسأله 920
بين جمله‌هاي اذان و اقامه بايد خيلي فاصله نشود و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد ، بايد دوباره آنرا از سر بگيرد .
مسأله 921
اگر در اذان واقامه صدا را در گلو بيندازد چنانچه غنا شود ، يعني بطور آوازه‌خواني كه در مجالس لهو و بازيگري معمول است اذان و اقامه را بگويد ، حرام است و اگر غنا نشود مكروه ميباشد .
مسأله 922
در پنج نماز اذان ساقط ميشود : اول نماز عصر روز جمعه . دوم نماز عصر روز عرفه كه روز نهم ذي حجه است . سوم نماز عشاء شب عيد قربان ، براي كسي كه در مشعر الحرام باشد . چهارم نماز عصر و عشاء زن مستحاضه ، پنجم نماز عصر و عشاء كسي كه نميتواند از بيرون آمدن بول و غائط خودداري كند و در اين پنج نماز در صورتي اذان ساقط ميشود كه با نماز قبلي فاصله نشود يا فاصله كمي بين آنها باشد ، ولي فاصله شدن نافله و تعقيب ضرر ندارد .
مسأله 923
اگر براي نماز جماعتي اذان و اقامه گفته باشند ، كسي كه با آن جماعت نماز ميخواند ، نبايد براي نماز خود اذان و اقامه بگويد .
مسأله 924
اگر براي خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببيند جماعت تمام شده تا وقتي كه صفها بهم نخورده و جمعيت متفرق نشده ، نميتواند براي نماز خود اذان و اقامه بگويد در صورتي كه براي جماعت اذان واقامه گفته شده باشد .
مسأله 925
در جائي كه عده‌اي مشغول نماز جماعتند ، يا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است ، اگر انسان بخواند فرادي يا با جماعت ديگري كه برپا ميشود نماز بخواند ، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط ميشود : اول آن كه براي آن نماز ، اذان و اقامه گفته باشند . دوم آن كه نماز جماعت باطل نباشد . سوم آن كه نماز او و نماز جماعت در يك مكان باشد ، پس اگر نماز جماعت ، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند ، مستحب است اذان و اقامه بگويد .
مسأله 926
اگر در شرط دوم از شرطهائي كه در مسأله پيش گفته شده شك كند ، يعني شك كند كه نماز جماعت صحيح بوده يا نه ، اذان واقامه از او ساقط است ولي اگر در يكي از دو شرط ديگر شك كند مستحب است اذان و اقامه بگويد .
مسأله 927
كسي كه اذان و اقامه ديگري را ميشنود مستحب است هر قسمتي را كه ميشنود بگويد ولي از ( حي علي الصلاه ) تا ( حي علي خير العمل ) را به اميد ثواب بگويد .
مسأله 928
كسي كه اذان و اقامه ديگري را شنيده ، چه با او گفته باشد يا نه ، در صورتي كه بين آن اذان و اقامه و نمازي كه ميخواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد ، ميتواند براي نماز خود اذان واقامه نگويد .
مسأله 929
اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود ، اذان از او ساقط نميشود . بلكه اگر قصد لذت هم نداشته باشد ، ساقط شدن اذان اشكال دارد .
مسأله 930
اذان و اقامه نماز جماعت را بايد مرد بگويد ، ولي در جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگويد كافي است .
مسأله 931
اقامه بايد بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگويند صحيح نيست .
مسأله 932
اگر كلمات اذان واقامه را بدون ترتيب بگويد ، مثلا حي علي الفلاح را پيش از حي علي الصلاه بگويد بايد از جائي كه ترتيب بهم خورده ، دوباره بگويد .
مسأله 933
بايد بين اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بين آنها بقدري فاصله دهد كه اذاني را كه گفته اذان اين اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگويد و نيز اگر بين اذان و اقامه و نماز به قدري فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود ، مستحب است دوباره براي آن نماز ، اذان واقامه بگويد .
مسأله 934
اذان و اقامه بايد به عربي صحيح گفته شود ، پس اگر به عربي غلط بگويد ، يا بجاي حرفي حرف ديگر بگويد ، يا مثلا ترجمه آنها را به فارسي بگويد صحيح نيست .
مسأله 935
اذان واقامه بايد بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اگر عمدا يا از روي فراموشي پيش از وقت بگويد باطل است .
مسأله 936
اگر پيش از گفتن اقامه شك كند كه اذان گفته يا نه بايد اذان را بگويد ، ولي اگر مشغول اقامه شود و شك كند كه اذان گفته يا نه ، گفتن اذان لازم نيست .
مسأله 937
اگر در بين اذان يا اقامه پيش از آن كه قسمتي را بگويد شك كند كه قسمت پيش از آن را گفته يا نه ، بايد قسمتي را كه در گفتن آن شك كرده بگويد ، ولي اگر در حال گفتن قسمتي از اذان يا اقامه شك كند كه آنچه پيش از آن است گفته يا نه ، گفتن آن لازم نيست .
مسأله 938
مستحب است انسان در موقع گفتن اذان ، رو به قبله بايستد و با وضو يا غسل باشد و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نمايد و بكشد و بين جمله‌هاي اذان كمي فاصله دهد وبين آنها حرف نزند .
مسأله 939
مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آنرا از اذان آهسته‌تر بگويد و جمله‌هاي آنرا به هم نچسباند ، ولي به اندازه‌اي كه بين جمله‌هاي اذان فاصله ميدهد ، بين جمله‌هاي اقامه فاصله ندهد .
مسأله 940
مستحب است بين اذان و اقامه يك قدم بردارد ، يا قدري بنشيند يا سجده كند ، يا ذكر بگويد يا دعا بخواند ، يا قدري ساكت باشد يا حرفي بزند يا دو ركعت نماز بخواند ولي حرف زدن بين اذان و اقامه نماز صبح مستحب نيست ، ولي نماز خواندن بين اذان و اقامه نماز مغرب را به اميد ثواب بياورد .
مسأله 941
مستحب است كسي را كه براي گفتن اذان معين ميكنند ، عادل و وقت شناس و صدايش بلند باشد و اذان را در جاي بلند بگويد.