مكان نمازگزار
مكان نمازگزار چند شرط دارد :
شرط اول
شرط اول آن كه مباح باشد .
مسأله 866
كسي كه در ملك غصبي نماز ميخواند اگر چه روي فرش و تخت و مانند اينها باشد ، نمازش باطل است ولي نماز خواندن در زير سقف غصبي و خيمه غصبي مانعي ندارد.
مسأله 867
نماز خواندن در ملكي كه منفعت آن مال ديگري است بدون اجازه كسي كه منفعت ملك ، مال او ميباشد باطل است ، مثلا در خانه اجاره‌اي اگر صاحب خانه يا ديگري بدون اجازه كسي كه آن خانه را اجاره كرده نماز بخواند ، نمازش باطل است ، و همچنين است اگر در ملكي كه ديگري در آن حقي دارد نماز بخواند ، مثلا اگر ميت وصيت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفي برسانند ، تا وقتي ثلث را جدا نكنند نميشود در ملك او نماز خواند .
مسأله 868
كسي كه در مسجد نشسته ، اگر ديگري جاي او را غصب كند و در آنجا نماز بخواند بنابر احتياط واجب بايد دوباره نمازش را در محل ديگري بخواند .
مسأله 869
اگر در جائي كه نميداند غصبي است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد ، يا در جائي كه غصبي بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز يادش بيايد ، نماز او صحيح است مگر آن كه خودش غصب كرده باشد .
مسأله 870
اگر بداند جائي غصبي است ولي نداند كه در جاي غصبي نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند ، نماز او باطل ميباشد .
مسأله 871
كسي كه ناچار است نماز واجب را سواره بخواند ، چنانچه حيوان سواري يا زين آن غصبي باشد نماز او باطل است و همچنين است اگر بخواهد سواره نماز مستحبي بخواند .
مسأله 872
كسي كه در ملكي با ديگري شريك است اگر سهم او جدا نباشد ، بدون اجازه شريكش نميتواند در آن ملك تصرف كند و نماز بخواند .
مسأله 873
اگر با عين پولي كه خمس و زكات آن را نداده ملكي بخرد ، تصرف او در آن ملك حرام و نمازش هم در آن باطل است ، و همچنين است اگر بذمه بخرد و در موقع خريدن قصدش اين باشد كه از مالي كه خمس يا زكاتش را نداده بدهد .
مسأله 874
اگر صاحب ملك به زبان ، اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند كه قلبا راضي نيست ، نماز خواندن در ملك او باطل است . و اگر اجازه ندهد و انسان يقين كند كه قلبا راضي است نماز صحيح است .
مسأله 875
تصرف در ملك ميتي كه خمس يا زكات بدهكار است حرام و نماز در آن باطل است مگر آن كه بنا داشته باشند كه آن بدهكاريها را بدهند .
مسأله 876
تصرف در ملك ميتي كه به مردم بدهكار است ، حرام و نماز در آن باطل است ولي تصرفات جزئي كه براي برداشتن ميت معمول است اشكال ندارد و نيز اگر بدهكاري او كمتر از مالش باشد وورثه هم تصميم داشته باشند كه بدهي او را بدهند تصرفي كه غير فروختن و از بين بردن مال باشد اشكال ندارد .
مسأله 877
اگر ميت قرض نداشته باشد ولي بعضي از ورثه او صغير يا ديوانه يا غائب باشند ، تصرف در ملك او حرام ونماز در آن باطل است ولي تصرفات جزئي كه براي برداشتن ميت معمول است اشكال ندارد .
مسأله 878
نماز خواندن در مسافرخانه وحمام ومانند اينها كه براي واردين آماده است اشكال ندارد و اگر وثوق پيدا نشود كه صاحبش راضي است مشكل است ، ولي در غير اين قبيل جاها ، در صورتي ميشود نماز خواند كه مالك آن اجازه بدهد ، يا حرفي بزند كه معلوم شود ، براي نماز خواندن اذن داده است ، مثل اين كه به كسي اجازه دهد در ملك او بنشيند و بخوابد ، كه از اينها فهميده ميشود براي نماز خواندن هم اذن داده است .
مسأله 879
در زمين بسيار وسيعي كه از ده دور و چراگاه حيوانات است اگر چه صاحبانش راضي نباشند نماز خواندن و نشستن و خوابيدن در آن اشكال ندارد و در زمينهاي زراعتي هم كه نزديك ده است و ديوار ندارد اگر چه در مالكين آنها صغير و ديوانه باشد نماز و عبور وتصرفات جزئي اشكال ندارد ، ولي اگر يكي از صاحبانش ناراضي باشند تصرف در آن حرام و نماز باطل است .
شرط دوم
مسأله 880
مكان نمازگزار بايد بيحركت باشد و اگر بواسطه تنگي وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جائي كه حركت دارد ، مانند اتومبيل و كشتي و ترن نماز بخواند ، به قدري كه ممكن است بايد در حال حركت چيزي نخواند و اگر آنها از قبله بطرف ديگر حركت كنند به طرف قبله برگردد .
مسأله 881
نماز خواندن در اتومبيل و كشتي و ترن و مانند اينها ، وقتي ايستاده‌اند مانعي ندارد .
مسأله 882
روي خرمن گندم و جو و مانند اينها كه نميشود بيحركت ماند نماز باطل است .
مسأله 883
در جائي كه به واسطه احتمال باد و باران و زيادي جمعيت و مانند اينها اطمينان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند ، اگر باميد تمام كردن شروع كند اشكال ندارد و اگر به مانعي بر نخورد نمازش صحيح است و در جائي كه ماندن در آن حرام است ، مثلا زير سقفي كه نزديك است خراب شود بايد نماز نخواند ، ولي اگر خواند باطل نيست ، و همچنين روي چيزي كه ايستادن و نشستن روي آن حرام است ، مثل فرشي كه اسم خدا بر آن نوشته شده بايد نماز نخواند ولي اگر خواند صحيح است .
شرط سوم
شرط سوم آن كه در جائي كه سقف آن كوتاه است و نميتواند در آنجا راست بايستد ، يا به اندازه‌اي كوچك است كه جاي ركوع و سجود ندارد ، نماز نخواند و اگر ناچار شود كه در چنين جائي نماز بخواند بايد به قدري كه ممكن است قيام و ركوع وسجود را بجا آورد .
مسأله 884
انسان بايد رعايت ادب را بكند و جلوتر از قبر پيغمبر و امام عليه السلام نماز نخواند چنانچه نماز خواندن بياحترامي باشد حرام است ولي نماز باطل نيست .
مسأله 885
اگر در نمازي چيزي مانند ديوار بين او و قبر مطهر باشد كه بياحترامي نشود اشكال ندارد ، ولي فاصله شدن صندوق شريف وضريح و پارچه‌اي كه روي آن افتاده كافي نيست .
شرط چهارم
شرط چهارم آن كه مكان نمازگزار اگر نجس است به طوري تر نباشد كه رطوبت آن به بدن يا لباس او برسد ولي جائي كه پيشاني را بر آن ميگذارد اگر نجس باشد در صورتي كه خشك هم باشد نماز باطل است ، واحتياط مستحب آنست كه مكان نمازگزار اصلا نجس نباشد .
مسأله 886
بنابر احتياط مستحب بايد زن عقبتر از مرد بايستد و جاي سجده او از جاي ايستادن مرد كمي عقبتر باشد .
مسأله 887
اگر زن برابر مرد يا جلوتر بايستد وبا هم وارد نماز شوند ، بهتر آنست كه نماز را دوباره بخوانند .
مسأله 888
اگر بين مرد و زن ، ديوار يا پرده يا چيز ديگري باشد نمازشان صحيح است ، واحتياط مستحب هم در دوباره خواندن نيست .
شرط پنجم
شرط پنجم آن كه جاي پيشاني نمازگزار از جاي زانوهاي او ، بيش از چهار انگشت بسته پست‌تر يا بلند تر نباشد ، و احتياط واجب آن است كه از سر انگشتان پا هم بيشتر از اين پست و بلند تر نباشد .
مسأله 889
بودن مرد و زن نامحرم در جاي خلوت مكروه است و احتياط شديد در ترك آن است ، واحتياط در نماز نخواندن در آنجا است ليكن اگر خواند نمازش باطل نيست .
مسأله 890
نماز خواندن در جائي كه تار و مانند آن استعمال ميكنند باطل نيست ولي گوش دادن به آنها حرام است .
مسأله 891
در خانه كعبه و بر بام آن نماز واجب خواندن مكروه است ولي در حال ناچاري مانع ندارد .
مسأله 892
خواندن نماز مستحب در خانه كعبه و بر بام آن اشكال ندارد ، بلكه مستحب است در داخل خانه مقابل هر ركني دو ركعت نماز بخوانند .
جاهائيكه نماز خواندن در آنها مستحب است
مسأله 893
در شرع مقدس اسلام بسيار سفارش شده است ، كه نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها مسجد الحرام است و بعد از آن مسجد پيغمبر صلي الله عليه و آله وسلم و بعد مسجد كوفه و بعد از آن مسجد بيت المقدس و بعد از مسجد بيت المقدس ، مسجد جامع هر شهر و بعد از آن مسجد محله و بعد از مسجد محله ، مسجد بازار است .
مسأله 894
براي زنها نماز خواندن در خانه ، بلكه در صندوقخانه واطاق عقب بهتر است ، ولي اگر بتوانند كاملا خود را از نامحرم حفظ كنند بهتر است در مسجد نماز بخوانند .
مسأله 895
نماز در حرم امامان عليهم السلام مستحب ، بلكه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امير المؤمنين عليه السلام برابر دويست هزار نماز است .
مسأله 896
زياد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدي كه نمازگزار ندارد مستحب است و همسايه مسجد اگر عذري نداشته باشد ، مكروه است در غير مسجد نماز بخواند .
مسأله 897
مستحب است انسان با كسي كه در مسجد حاضر نميشود غذا نخورد ، و در كارها با او مشورت نكند ، و همسايه او نشود ، و از او زن نگيرد و باو زن ندهد .
جاهائي كه نماز خواندن در آنها مكروه است
مسأله 898
نماز خواندن در چند جا مكروه است و از آن جمله است : حمام ، زمين نمكزار ، مقابل انسان ، مقابل دري كه باز است ، در جاده و خيابان و كوچه اگر براي كساني كه عبور ميكنند زحمت نباشد ، وچنانچه زحمت باشد حرام ولي نماز باطل نيست . مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر جا كه كوره آتش باشد ، مقابل چاه و چاله‌اي كه محل بول باشد ، روبروي عكس و مجسمه چيزيكه روح دارد ، مگر آن كه روي آن پرده بكشند ، در اطاقي كه جنب در آن باشد ، در جائي كه عكس باشد اگر چه روبروي نمازگزار نباشد ، مقابل قبر ، روي قبر ، بين دو قبر ، در قبرستان .
مسأله 899
كسي كه در محل عبور مردم نماز ميخواند ، يا كسي روبروي او است ، مستحب است جلوي خود چيزي بگذارد واگر چوب يا ريسماني هم باشد كافي است.