نماز سوم
نماز مسافر
و اذا ضربتم في الأرض فليس عليكم جناح ان تقصروا من الصّلوة ان خفتم ان يفتنكم الّذين كفروا انّ الكافرين كانوا لكم عدوّاً مبيناً.
و هنگامي كه سفر كنيد گناهي بر شما نيست كه نماز را كوتاه كنيد اگر از فتنه (و خطر)‌كافران بترسيد، زيرا كافران براي شما دشمن آشكاري هستند.« نساء ،101»
نماز مسافر:
در اين آيه به مسأله‌ نماز مسافر اشاره كرده مي‌فرمايد: در مسافرت نماز را كوتاه كنيد.
در اين آيه از سفر تعبير به (ضرب في الارض» شده است زيرا مسافر زمين را به هنگام سفر با پاي خود مي‌كوبد.
در اين جا سؤالي پيش مي‌‌آيد و آن اين كه در آيه فوق مسافر نماز قصر مشروط به ترس از خطر دشمن شده است، در حالي كه در مباحث فقهي مي‌خوانيم نماز قصر يك حكم عمومي است و تفاوتي در آن ميان سفرهاي خوفناك يا امن و امان نمي‌باشد، روايات متعددي كه از طرق شيعه و اهل تسنن در زمينه‌ي نماز قصر وارد شده است نيز اين عموميت را تأييد مي‌كند.
با توجه به تفسير آيه در روايات فراوان اسلامي نماز مسافر اختصاصي به حالت ترس ندارد و بر همين دليل پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ نيز در مسافرت‌هاي خود و حتي در مراسم حج (در سرزمين مني) نماز شكسته مي‌خواند.
شرائط نماز مسافر:
ضمناً بايد توجه داشت كه شرايط نماز مسافر، مانند شرايط و خصوصيات ساير احكام اسلامي در قرآن نيامده است بلكه در سنت به آن اشاره شده است. 1ـ از جمله اين كه نماز قصر در سفرهاي كمتر از هشت فرسخ نيست زيرا در آن زمان مسافر در يك روز معمولاً هشت فرسخ راه را طي مي‌كرد. 2ـ و نيز افرادي كه هميشه در سفرند و يا سفر جزء برنامه‌ي زندگاني آن‌ها شده است از اين حكم مستثنا هستند زيرا مسافرت براي آن‌ها جنبه‌ي عادي دارد نه جنبه فوق العاده.
3ـ و نيز كساني كه سفرشان سفر معصيت است مشمول اين قانون نمي‌باشند زيرا اين حكم يك نوع تخفيف الهي است و كساني كه در راه گناه سفر مي‌كنند نمي‌توانند مشمول آن باشند. 4ـ و نيز مسافر تا به حد ترخص نرسد (نقطه‌اي كه صداي اذان شهر را نشنود و يا ديوارهاي شهر را نبيند) نبايد نماز قصر بخواند زيرا هنوز از قلمرو شهر بيرون نرفته و عنوان مسافر به خود نگرفته است و همچنين احكام ديگري كه در كتب فقهي مشروحاً آمده و احاديث مربوط به آن را محدثان در كتب حديث ذكر كرده‌اند.[1]
[1] . تفسير نمونه، ج 4، ص 98، 96، 95، 94.