تا آخر عمر در حال نماز باشيم
و اعبد ربّك حتّي يأتيك اليقين.
و پروردگارت را عبادت كن تا يقين (مرگ) فرا رسد.«حجر / 99»
دستور به پيامبر ميدهد كه دست از عبادت پروردگارت در تمام عمر برمدار و همواره او را بندگي كن تا يقين فرا رسد «اعبد ربك حتي يأتيك اليقين.»
معروف و مشهور در ميان مفسران اين است كه منظور از (يقين) در اينجا مرگ است و به اين جهت مرگ، يقين ناميده شده كه يك امر مسلم است، در هر چيز شك كند در مرگ نميتواند ترديد به خود راه دهد.
و يا اينكه به هنگام مرگ پردهها كنار ميرود و حقايق در برابر چشم آشكار ميشود و حالت يقين براي او پيدا ميگردد. در سوره مدثر آيه (46 ـ 47) از قول دوزخيان ميخوانيم:
و كنا نكذب بيوم الدين حتي أتانا اليقين (ما همواره روز رستاخيز را تكذيب ميكرديم تا اينكه يقين (مرگ ما) فرا رسيد).
از اينجا روشن ميشود كه آن چه از بعضي از صوفيه نقل شده كه آيه فوق را دستاويزي براي ترك عبادت قرار دادهاند و گفتهاند آيه ميگويد: عبادت كن تا زماني كه يقين فرا رسد، بنابراين بعد از حصول يقين نيازي به عبادت نيست! گفتار بياساس و بيپايهاي است، چرا كه اوّلاً: به شهادت بعضي از آيات قرآن كه در بالا اشاره كرديم يقين به معني مرگ است، كه هم براي مؤمنان و هم براي دوزخيان، براي همه خواهد بود.
ثانياً: مخاطب به اين سخن، پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ است، و مقام يقين پيامبر و همه محرز است آيا كسي ميتواند ادعا كند كه داراي مقام يقين از نظر ايمان نبوده است و ثالثاً: تواريخ متواتر نشان ميدهد كه پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ تا آخر ساعات عمرش عبادت را ترك نگفت و علي ـ عليه السّلام ـ در محراب عبادت كشته شد، و همچنين ساير امامان.[1]
[1] . تفسير نمونه، ج 10، ص 143.