تحريم نماز در حال مستي
يا ايّها الّذين آمنوا لا تقربوا الصّلوة و انتم سكاري حتّي تعلموا ما تقولون.
اي كساني كه ايمان آوردهايد در حالي كه مست هستيد به نماز نزديك نشويد تا بدانيد چه ميگوئيد. «نساء ، 43»
تحريم نماز در حال مستي: يعني افراد مست نميتوانند مشغول اداء فريضه نماز شوند و نماز آنها در اين حال باطل است فلسفه آن هم روشن است زيرا نماز گفتگوي بنده و راز و نياز او با خدا است و بايد در نهايت هوشياري انجام گردد و افراد مست از اين مرحله دور و بيگانهاند.
اصولاً براي ريشهكن ساختن يك مفسده اجتماعي و اخلاقي كه محيط به طور عميق به آن آلوده شده است راهي بهتر از اين روش نيست كه افراد را تدريجاً آماده كنند و سپس حكم نهايي اعلام گردد، ضمناً بايد توجه داشت آيه فوق به هيچ وجه دلالت بر اجازه نوشيدن خمر ندارد بلكه تنها درباره مستي در حال نماز سخن گفته، و در مورد غير نماز سكوت اختيار كرده تا مرحله نهايي حكم فرا رسد.
البته با توجه به اين كه اوقات پنجگانه نماز مخصوصاً در آن زمان كه معمولاً در پنج وقت انجام ميشد فاصله چنداني با هم ندارند، خواندن نماز در حال هوشياري، لازمهاش اين است كه در فاصله اين اوقات از نوشيدن مايعات مست كننده به كلي صرف نظر شود زيرا غالباً مستي آن تا موقع نماز ادامه مييابد و حالت هوشياري پيدا نميشود بنابراين حكم آيه فوق شبيه يك تحريم هميشگي و مستمر است.
اين موضوع نيز لازم به يادآوري است كه در روايات متعددي كه در كتب شيعه و اهل تسنن وارد شده آيه فوق به (مستي خواب) تفسير شده يعني در حالي كه هنوز كاملاً بيدار نشدهايد شروع به نماز نكنيد تا بدانيد چه ميگوييد.
ولي چنين به نظر ميرسد كه اين تفسير از مفهوم (حتي تعلموا ما تقولون) استفاده شده است اگر چه در معني سكاري داخل نباشد.
به عبارت ديگر از جمله (تا بدانيد چه ميگوييد) استفاده ميشود نماز خواندن در هر حالي كه انسان از هوشياري كامل برخوردار نباشد ممنوع است، خواه حالت مستي باشد يا باقيمانده حالت خواب.
ضمناً از اين جمله نيز ميتوان استفاده كرد كه بهتر است در حال كسالت و كمي توجه نيز انسان نماز نخواند زيرا حالت فوق به صورت ضعيف در او وجود دارد و شايد به همين جهت است كه در روايتي از امام باقر ـ عليه السّلام ـ نقل شده كه فرمود: (در حالتي كه كسل هستيد يا چرت آلود يا سنگين، مشغول نماز نشويد زيرا خداوند مؤمنان را از نماز خواندن در حال مستي نهي كرده است). «تفسير نمونه ج 3 ص 395»